Sơn La tăng cường Quản lý khai thác khoáng sản hướng đến phát triển bền vững

Để ngăn chặn, hạn chế tối đa việc khai thác khoáng sản không phép, UBND tỉnh Sơn La vừa ban hành Công văn số 1554/UBND-KT. Văn bản này đồng thời nhằm tăng cường quản lý nhà nước về khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (đất san lấp, sét, nguyên liệu làm gạch, ngói) trên địa bàn.

Điểm mỏ khai thác đất sét làm nguyên liệu sản xuất gạch nung tại huyện Sông Mã.

Theo thông tin từ UBND tỉnh, năm 2022, toàn tỉnh đã phát hiện, xử lý 587 vụ việc vi phạm về đất đai, chủ yếu là các hành vi: Lấn, chiếm, tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất, hủy hoại đất trong thực hiện các dự án giao thông, xây dựng cơ bản; trong tận thu, tận dụng, khai thác đất trái phép để sản xuất, làm nguyên vật liệu xây dựng…

Nhu cầu xây dựng lớn, nhất là tại các địa phương như thành phố, Mộc Châu, Mai Sơn, Bắc Yên… đã kéo theo tình trạng khai thác đất san lấp, sét, gạch ngói trái phép làm vật liệu xây dựng (VLXD) thông thường. Tình trạng lợi dụng việc san hạ cốt nền, san lấp đất nông nghiệp để khai thác khoáng sản trái phép diễn ra phức tạp.

Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh có 12 nhà máy sản xuất gạch nung tuynel, song mới có 5/11 điểm mỏ đất sét được cấp phép. Thiếu nguyên liệu, một số nhà máy phải tạm dừng hoạt động, hoặc hoạt động nhưng chưa có giấy phép khai thác vùng nguyên liệu. Một số doanh nghiệp không có điểm mỏ, hoặc có nhưng trữ lượng không đủ đã tự thỏa thuận mua đất của các hộ dân có nương, đất vườn có khả năng làm gạch. Việc tự xúc, ủi, đào bới, san tẩy đồi, đất trống, ruộng, nương để lấy sét gạch bán cho Nhà máy là vi phạm quy định về đất đai, khoáng sản, làm biến dạng đất, gây nguy cơ sạt lở vào mùa mưa.

Trước thực trạng đó, UBND tỉnh giao Sở TN&MT tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, hướng dẫn các doanh nghiệp có hoạt động khoáng sản khẩn trương hoàn chỉnh thủ tục, hồ sơ xin thăm dò, khai thác. Tiếp tục tham mưu, đề xuất ban hành (hoặc sửa đổi, bổ sung) quy trình cấp chủ trương đầu tư, cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản, đảm bảo cải cách thủ tục hành chính, công khai minh bạch, dễ tra cứu, thực hiện.

Phối hợp với các Sở, ngành, UBND các huyện, thành phố khẩn trương hoàn chỉnh các thủ tục để đưa các điểm mỏ khoáng sản làm VLXD thông thường đã được quy hoạch vào đấu giá. Chủ trì, hướng dẫn xử lý với khối lượng đất, sét, gạch, ngói, đá, sạn…là khoáng sản hoặc chất thải rắn được thu hồi, phát sinh trong quá trình đào ao, hồ, san hạ mặt bằng, cải tạo đất phục vụ sản xuất nông nghiệp. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm.

Sở Xây dựng tiếp tục rà soát, bổ sung quy hoạch các mỏ khai thác đất san lấp, sét gạch, ngói, đá vôi làm VLXD thông thường, phù hợp các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng, các dự án giao thông, dự án lớn, trọng điểm trên địa bàn các huyện, thành phố. Hướng dẫn, giám sát các chủ đầu tư lập hồ sơ thiết kế, thi công công trình có phương án khai thác, tận thu khoáng sản là đất san nền, sét làm gạch, ngói đúng quy định, phù hợp với quy hoạch khoáng sản.

Công an tỉnh chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước tăng cường tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra; đấu tranh, xử lý các vi phạm về khai thác, vận chuyển, mua bán khoáng sản, đất san lấp xây dựng công trình, sét làm nguyên liệu sản xuất gạch, ngói…

UBND các huyện, thành phố, các xã, phường, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về bảo vệ môi trường, khoáng sản chưa khai thác, để người dân biết, hiểu và chấp hành nghiêm, không tự ý san tẩy mặt bằng, cải tạo đất để thu hồi, mua bán khoáng sản khi chưa được cấp phép.

Tăng cường quản lý quy hoạch, đất đai, khoáng sản; giám sát chặt chẽ việc quyết định cho các hộ gia đình, cá nhân, các tổ chức san tẩy mặt bằng, cải tạo đất nông nghiệp đã được giao và thu hồi, mua bán khoáng sản làm VLXD thông thường trái pháp luật.

Công bố công khai quy hoạch khoáng sản làm VLXD thông thường đã được đưa vào quy hoạch. Thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, đất đai, khoáng sản,… trên địa bàn theo đúng quy chế phối hợp trong bảo vệ khoáng sản chưa khai thác. Đảm bảo ổn định an ninh trật tự trong khu vực, ngăn chặn và xử lý kịp thời các vi phạm trong hoạt động khoáng sản.

Với các dự án, công trình, nhà máy đang hoạt động có nhu cầu sử dụng đất san lấp, sét làm nguyên liệu sản xuất gạch, ngói nhưng chưa có nguyên liệu, chưa có mỏ cấp phép, chủ đầu tư cần chủ động tìm kiếm, khảo sát, đánh giá và đề xuất với Sở Xây dựng, Sở TN&MT, UBND các huyện, thành phố bổ sung quy hoạch mỏ phù hợp với thiết kế thi công dự án, phương án sản xuất kinh doanh.

Nghiên cứu, tham gia đấu giá quyền thăm dò, khai thác khoáng sản làm VLXD thông thường trên địa bàn. Chấp hành nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường khu vực khai thác; thực hiện khai thác theo đúng nội dung giấy phép và dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.