Công tác bảo vệ môi trường ngành Xăng dầu

Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Tập đoàn) là doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và các sản phẩm hoá dầu phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của nhân dân, đảm bảo an ninh năng lượng và giữ vai trò chủ đạo bình ổn thị trường xăng dầu trong cả nước. Hàng năm toàn Tập đoàn xuất bán bình quân gần 12 triệu m³.tấn xăng dầu. Sản lượng xuất bán tăng bình quân 6%/năm.

Tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu

Hệ thống thu hồi hơi khi nhập hàng tại cửa hàng xăng dầu để giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí.

Cùng với với việc tăng trưởng sản lượng kinh doanh xăng dầu và các sản phẩm hóa dầu làm gia tăng tần suất hoạt động các công trình xăng dầu thì việc quản lý một hệ thống công nghệ, trang thiết bị đa dạng về chủng loại và số lượng, lại phân bố trên một phạm vi rộng lớn, trong đó có những hạng mục nằm ngầm dưới đất như tuyến ống vận chuyển xăng dầu làm cho nguy cơ xảy ra sự cố kỹ thuật, cháy nổ, tràn dầu, mất an toàn, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cũng ngày càng cao.

Tác động chính tới môi trường trong hoạt động xăng dầu đó là: hơi xăng dầu phát sinh trong quá trình xuất nhập, tồn chứa và vận chuyển xăng dầu; nước thải nhiễm dầu phát sinh từ các hoạt động vệ sinh bồn bể, thiết bị, nước mặt nhiễm dầu; chất thải rắn nhiễm dầu; sự cố tràn dầu… Kinh nghiệm từ nhiều nước cho thấy ô nhiễm nguồn nước mặt, nước ngầm do dầu và các sản phẩm dầu phân hủy gây tổn thất lớn cho ngành cấp nước, thủy sản, nông nghiệp, du lịch và các ngành nghề kinh tế khác; ô nhiễm không khí từ hơi xăng dầu gây tổn hại tới sức khỏe của người lao động, của cộng đồng dân cư sinh sống gần khu vực công trình xăng dầu.

Xăng dầu là mặt hàng kinh doanh có điều kiện đặc biệt về an toàn phòng chống cháy nổ (PCCC) và bảo vệ môi trường (BVMT) nhưng lại là mặt hàng thiết yếu phục vụ đời sống của của người dân, nhu cầu sản xuất kinh doanh. Việc quản lý, vận hành cơ sở vật chất xăng dầu quy mô lớn, phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro và tác động lớn tới môi trường. Mọi sơ xuất trong hoạt động xăng dầu nếu để xảy ra sự cố mất an toàn cháy nổ, môi trường sẽ là thảm họa, ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng con người, tài sản, an ninh trật tự, môi trường của cộng đồng… Làm thế nào để một doanh nghiệp quy mô lớn như Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam bảo đảm an toàn nói chung, an toàn môi trường nói riêng trong toàn bộ “dòng chảy” xăng dầu nhiều năm qua?

Mấu chốt của vấn đề là nhận thức, quan điểm và trách nhiệm của Người đứng đầu Tập đoàn. Sự thống nhất, ý chí xuyên suốt trong ban lãnh đạo từ Chủ tịch, Tổng giám đốc tới toàn thể người lao động trong toàn hệ thống Tập đoàn về công tác BVMT. Tập đoàn luôn coi việc đảm bảo an toàn, BVMT là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu.

Tập đoàn quản lý công tác BVMT bằng tổng thể nhiều phương thức, giải pháp, cụ thể như sau:

Công tác chỉ đạo, tuyên truyền, huấn luyện

Trước hết, đó là sự thực hiện tuân thủ theo các quy định của Pháp luật về BVMT. Toàn bộ các hoạt động BVMT của Tập đoàn được triển khai tại tất cả các cơ sở nhằm đảm bảo điều kiện môi trường tốt nhất. Để triển khai các hoạt động BVMT, Tập đoàn xây dựng hệ thống quản lý và lực lượng triển khai công tác BVMT từ Tập đoàn tới các đơn vị thành viên và cơ sở trực thuộc. Kịp thời chỉ đạo, phổ biến và tổ chức triển khai thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật mới của Nhà nước. Tổ chức nghiên cứu, xây dựng và ban hành các nội quy, quy chế, quy trình, quy định cụ thể hóa các quy định của pháp luật về công tác BVMT vào điều kiện cụ thể và đặc thù hoạt động sản xuất kinh doanh của Tập đoàn.

Bên cạnh đó, Tập đoàn ưu tiên công tác tuyên truyền vận động để tất cả CBCNV-NLĐ từ cơ quan Tập đoàn đến đơn vị thành viên, các cơ sở sản xuất – kinh doanh hiểu và nắm rõ các quy định của pháp luật về lĩnh vực này bằng nhiều hình thức giải pháp khác nhau như tổ chức các cuộc hội thi nghiệp vụ, viết tin, bài, phát sóng trên các phương tiện truyền thông, thông qua các đợt phát động Ngày môi trường thế giới 5/6 hàng năm, Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn, Tuần lễ quốc gia về vệ sinh an toàn lao động… Trong tuyên truyền, Tập đoàn rất chú ý quan tâm gắn các phong trào thi đua lao động sản xuất với công tác BVMT. Với sự mạnh mẽ, quyết liệt và thiết thực trong công tác tuyên truyền, ý thức về công tác BVMT của người lao động trong Tập đoàn ngày một nâng cao, chuyển biến rõ rệt.

Xác định yếu tố con người là yếu tố then chốt, Tập đoàn đặc biệt quan tâm, chú trọng công tác tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác BVMT của Tập đoàn.

- Tổ chức huấn luyện công tác BVMT/ứng phó sự cố tràn dầu cho các cán bộ trực tiếp quản lý, thực thi công tác BVMT/ứng phó sự cố tràn dầu tại các đơn vị thành viên thuộc Tập đoàn.

- Tham gia các khóa đào tạo về công tác BVMT của các tổ chức hợp tác phát triển Đức GIZ, Tổ chức hợp tác dầu khí Nhật Bản JCCP trực thuộc Chính phủ các nước có nền công nghiệp BVMT tiên tiến trên thế giới như Đức, Nhật…

- Phối hợp với đối tác JXTG là Tập đoàn năng lượng lớn nhất Nhật Bản tổ chức các khóa đào tạo an toàn - môi trường cho các cán bộ chủ chốt của Tập đoàn.

- Phối hợp, liên kết với các hãng xăng dầu lớn trên thế giới như: Tankstore, Audex, Nippon Oil, Idemitsu, Tatsuno, Oval…và các nước trong khu vực và các nước có nền công nghiệp lọc hóa dầu phát triển như: Mỹ, Ý, Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc… tổ chức các lớp tập huấn, nâng cao nghiệp vụ về kinh doanh dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ, công nghệ lọc hóa dầu, tin học – tự động hóa trong khai thác, quản lý và kinh doanh xăng dầu, quản lý, đào tạo nguồn nhân lực, công tác an toàn PCCC và BVMT, nhận diện, đánh giá và ngăn ngừa rủi ro tại các công trình xăng dầu.

Thiết bị báo tràn bể tự động nhằm cảnh báo và hạn chế các sự cố tràn dầu trong quá trình nhập - xuất tại các kho xăng dầu

Công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật

Tập đoàn chủ động, triển khai, nghiên cứu và ứng dụng thành công nhiều giải pháp BVMT, như:

- Sáng kiến thiết bị báo tràn bể tự động nhằm cảnh báo và hạn chế các sự cố tràn dầu trong quá trình nhập - xuất tại các kho xăng dầu;

- Cải tạo, lắp đặt mái phao đối với các bể chứa: giảm hao hụt, giảm phát thải ô nhiễm môi trường không khí do các chất hữu cơ dễ bay hơi gây ra.

- Hệ thống thu hồi hơi khi nhập hàng tại cửa hàng xăng dầu (CHXD): giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí do xăng dầu bay hơi trong quá trình nhập xăng dầu vào bể chứa tại CHXD.

- Hệ thống nhập kín tại bến xuất trong các kho xăng dầu: cải thiện điều kiện làm việc, môi trường lao động tại các kho xăng dầu.

- Phối hợp với tổ chức JICA, Công ty Tamada Nhật Bản triển khai thực hiện dự án nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm và áp dụng thí điểm bể chứa xăng dầu hai lớp cho các CHXD để phòng chống rò rỉ xăng dầu ra môi trường;

- Quy định về chiếu sáng tại CHXD đã hạn chế một lượng lớn bóng đèn huỳnh quang thải do được thay thế bằng bóng đèn LED tiết kiệm điện năng.

- Tập đoàn đang phối hợp với Cục Cảnh sát PCCC&CNCH nghiên cứu, thử nghiệm van đóng khẩn cấp cho ô tô xitec nhằm chủ động kiểm soát các sự cố tràn dầu, cháy nổ trong quá trình nhập hàng tại các CHXD.

- Chuẩn hóa hệ thống công nghệ xử lý nước thải tại các kho xăng dầu bằng phương pháp cơ lý và triển khai áp dụng thay thế dần các hệ thống xử lý nước thải đã cũ.

- Hợp tác với đối tác quốc tế (tổ chức JCCP, Tập đoàn JXTG-NOE…) triển khai các dự án hợp tác kỹ thuật, đào tạo, chuyển giao công nghệ.

Việc sử dụng xăng khoáng gây nên các tác động lớn đối với môi trường. Trong thời điểm khi các nguồn năng lượng thay thế chưa chiếm được ưu thế và tỉ trọng lớn trong hoạt động kinh tế xã hội, việc sử dụng các sản phẩm xăng dầu với tiêu chuẩn cao cũng góp phần làm giảm ô nhiễm môi trường. Tập đoàn với thị phần xăng dầu lớn nhất cả nước, là doanh nghiệp tiên phong kinh doanh xăng sinh học E5, là một trong bốn đầu mối kinh doanh xăng dầu tại Việt Nam kinh doanh xăng dầu tiêu chuẩn khí thải Euro 4. Tiếp tục nghiên cứu triển khai các sản phẩm xăng dầu với tiêu chuẩn ngày càng cao cũng như nghiên cứu các nguồn năng lượng thay thế xăng khoáng nhằm BVMT là một trong những mục tiêu phát triển bền vững của Tập đoàn.

Công tác đầu tư

Hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật để nâng cao hệ số an toàn, giảm thiểu tác động có hại tới môi trường được Tập đoàn quan tâm và đặt lên hàng đầu. Hàng năm, Tập đoàn đã dành 7% tổng kinh phí để đầu tư trang thiết bị PCCC và BVMT.

Thứ nhất, Tập đoàn chú trọng đầu tư cho hoạt động ứng phó sự cố tràn dầu, xử lý nước thải và quản lý chất thải nguy hại nhằm hạn chế thấp nhất sự cố ô nhiễm môi trường nước, môi trường đất.

- Hiện nay, tại các công trình xăng dầu, để phòng ngừa ứng phó sự cố tràn dầu, toàn bộ các kho của Tập đoàn đều được thiết kế đê ngăn cháy đảm bảo chịu được áp lực thủy tĩnh lớn nhất trong trường hợp bể gặp sự cố, xăng dầu tràn ra bên ngoài (theo TCVN 5307:2009). Tất cả các kho cảng dầu đều đã xây dựng phương án ứng phó sự cố tràn dầu và được cơ quan chức năng phê duyệt theo quy định; được trang bị đầy đủ các phương tiện cần thiết như phao quây, bơm hút dầu tràn, chất thấm dầu…. để sẵn sàng ứng phó khi có sự cố tràn dầu xảy ra. Trong 10 năm qua, Tập đoàn đã đầu tư, trang bị gần 10.000 mét phao quây dầu cho hầu hết các cảng biển, cảng sông quan trọng, đầu tư các tàu kéo, tàu lai dắt để phục vụ ứng cứu sự cố tràn dầu. Tổng kho xăng dầu Nhà Bè và Cảng dầu B12 đã áp dụng hệ thống phao quây thường trực, quây phao khi tầu cập cảng trước khi tiến hành xuất nhập xăng dầu nhằm chủ động kiểm soát cũng như xử lý khi có sự cố tràn dầu xảy ra. Cảng dầu B12 đã trang bị hệ thống laser hỗ trợ tàu cập cầu. Khi tàu chở xăng dầu chuẩn bị cập cầu, hệ thống laser sẽ bật để hỗ trợ tàu có thể cập cầu chính xác, không bị va chạm với vật cản đảm bảo an toàn cho tàu. Đối với các sự cố tràn dầu, rò rỉ ở mức độ nhỏ có thể xảy ra tại các CHXD đều đã được qui định cụ thể về qui trình xử lý, ứng phó trong phương án PCCC, ứng phó tràn dầu và BVMT tại CHXD. Việc tổ chức và đầu tư cho công tác này đã giúp cho Tập đoàn chủ động ứng phó và ứng cứu ở cấp cơ sở khi có sự cố tràn dầu xảy ra. Ngoài ra, Tập đoàn đã tham gia hỗ trợ ứng phó cho một số sự cố tràn dầu tại các doanh nghiệp ngoài xã hội tại Quảng Ninh, TP. Hồ Chí Minh khi có sự điều động, yêu cầu của UBND các tỉnh.

Cảng dầu B12 đã trang bị hệ thống laser hỗ trợ tàu cập cầu.

- Nước thải nhiễm dầu phát sinh từ các hoạt động vệ sinh công nghiệp, xúc rửa bể, đường ống, nước mưa từ các bề mặt có khả năng tràn vãi xăng dầu. Tại các CHXD đều có hệ thống rãnh thu gom nước có khả năng nhiễm dầu và bể lắng 3 ngăn để tách dầu trước khi thải ra môi trường. Các kho xăng dầu theo quy mô, đặc điểm áp dụng mô hình và công nghệ xử lý phù hợp: công nghệ cơ lý, công nghệ vi sinh, lọc áp lực bằng than hoạt tính… Nước thải từ các công trình xăng dầu trước khi xả thải ra ngoài môi trường đáp ứng Quy chuẩn QCVN 29:2010/BTNMT là quy chuẩn quốc gia về nước thải của kho và cửa hàng xăng dầu.

- Bùn cặn nhiễm dầu phát sinh trong quá trình tồn chứa, và các chất thải nguy hại khác được quản lý, lưu chứa tại các khu lưu chứa tại kho và CHXD và ký hợp đồng với các đơn vị chức năng để xử lý theo đúng quy định. Tập đoàn đã tiến hành đầu tư, nâng cấp Xưởng xử lý chất thải cặn dầu tại Tổng kho xăng dầu Nhà Bè và được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép xử lý chất thải cho các đơn vị trong ngành cũng như ngoài xã hội cho toàn bộ các tỉnh phía Nam.

Thứ hai, Tập đoàn nỗ lực đầu tư trong việc hạn chế, thu hồi hơi xăng dầu nhằm giảm thiểu tối đa lượng hơi xăng dầu phát thải ra môi trường. Tại các kho xăng dầu, Tập đoàn hoàn thành trang bị lắp đặt mái phao và sơn phản nhiệt cho toàn bộ các bể chứa xăng nhằm giảm hao hụt và hạn chế được trên 90% lượng hơi xăng dầu khuếch tán gây ô nhiễm môi trường không khí. Đặc biệt từ năm 2007 đến nay, Tập đoàn là đơn vị kinh doanh xăng dầu duy nhất áp dụng công nghệ nhập kín và thu hồi hơi xăng dầu tại toàn bộ hơn 2.500 CHXD trên toàn quốc, đảm bảo giảm thiểu ô nhiễm môi trường và kiểm soát nguy cơ cháy nổ đối với các CHXD. Tập đoàn đang tiến tới thay thế các cột bơm xăng dầu thông thường sang sử dụng cột bơm thu hồi hơi nhằm giảm thiểu triệt để lượng hơi xăng dầu khuếch tán ra môi trường. Đây là việc làm tự nguyện của Tập đoàn và đến nay vẫn là đơn vị tiên phong trong việc này tại Việt Nam.

Đặc biệt, Tập đoàn là đơn vị đầu tiên trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu tại Việt Nam đã nghiên cứu ứng dụng và triển khai thành công hệ thống thu hồi hơi xăng dầu (VRU) tại Tổng kho xăng dầu Đức Giang. Với tần suất xuất, nhập xăng dầu lớn nhất tại phía Bắc, bình quân xuất 4.000 m³ xăng mỗi ngày tại Tổng kho có hàng trăm lượt xe ô tô ra vào. Sau khi vận hành hệ thống thu hồi hơi, hơi xăng dầu đã giảm rõ rệt, ngay trong giờ cao điểm mùi xăng dầu hầu như đã được triệt tiêu. Kết quả quan trắc liên tục đo tại đầu dòng khí xả ra môi trường của thiết bị, nồng độ Hydrocacbon luôn trong ngưỡng 18 - 20g/m3 (Tiêu chuẩn châu Âu: 35g/m3). Trong thời gian tới, Tập đoàn sẽ tiếp tục đánh giá, bổ sung để hoàn thiện, khai thác hiệu quả 100% công suất của thiết bị và tiếp tục nghiên cứu, triển khai nhân rộng công trình này tới các kho xăng dầu đầu mối trong toàn ngành.

- Từ năm 2007 đến nay, Tập đoàn đã triển khai mua bảo hiểm ô nhiễm môi trường và trách nhiệm công cộng cho toàn bộ các kho, cảng, tuyến ống, CHXD. Hàng năm, các công trình xăng dầu được tổ chức đánh giá, duy trì và tái tục bảo hiểm theo đúng quy định. Việc tham gia chương trình bảo hiểm trên thể hiện ý thức trách nhiệm của Tập đoàn đối với khách hàng nói riêng, xã hội nói chung, sẽ tạo tâm lý yên tâm, tin tưởng từ khách hàng và xã hội, góp phần đảm bảo ổn định và nâng cao hiệu quả công tác kinh doanh của Tập đoàn.

Công tác thanh tra, kiểm tra

Việc tuân thủ các quy định, nội quy, quy trình nghiệp vụ đối với người lao động từ Tập đoàn tới các đơn vị thành viên và đơn vị cơ sở được triển khai một cách nghiêm túc. Kết quả kiểm tra được tập hợp, cập nhật theo dõi và báo cáo cho lãnh đạo để xử lý và có biện pháp khắc phục. Các đơn vị được kiểm tra đều tổ chức khắc phục và có báo cáo kết quả khắc phục tồn tại.

Hiện nay, trên thế giới, BVMT được coi là một trong những chỉ tiêu phát triển bền vững, là một xu thế tất yếu của các doanh nghiệp. Là một trong những Tập đoàn kinh tế hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu – Tập đoàn hiểu rằng trách nhiệm với cộng đồng, với môi trường tỉ lệ thuận lợi nhuận kinh tế, không vì lợi ích trước mắt mà bỏ qua lợi ích lâu dài. Chính vì vậy, Tập đoàn luôn tăng cường hợp tác, học tập kinh nghiệm các nước tiên tiến trên thế giới nhằm học hỏi đáp ứng các yêu cầu quản lý tiên tiến và xây dựng một hình ảnh Tập đoàn vững mạnh, chuyên nghiệp và hiện đại.

Với phương châm “Mọi chất thải phải được kiểm soát từ nguồn”, Tập đoàn không ngừng nỗ lực, xây dựng và hoàn thiện công tác BVMT và xác định rằng điều đó là làm cho chính doanh nghiệp và người lao động của Tập đoàn với những cố gắng nhất có thể. Tập đoàn sẽ cố gắng hơn nữa để công tác BVMT ngày càng hiệu quả hơn, đem lại an toàn cho người lao động và cộng đồng, phát triển cho doanh nghiệp, góp phần sự phát triển chung của đất nước.

Tập đoàn quản lý hệ thống cơ sở vật chất đa dạng về chủng loại và số lượng, phân bố trên phạm vi toàn quốc. Hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật của Tập đoàn được phát triển mở rộng và đầu tư mới theo hướng tập trung, hiện đại: Hệ thống 45 kho bể với tổng sức chứa trên 2.200.000 m3; Hệ thống 24 cảng biển và 12 cảng sông đón tầu có trọng tải từ 1.000 đến 40.000 DWT; Hệ thống 47 tầu vận tải ven biển và viễn dương với tổng trọng tải là trên 450.000 DWT, vận tải bộ có gần 900 xe xitec với tổng dung tích là 18.000m3, vận tải đường ống có chiều dài trên 600 km và mạng lưới bán lẻ trên 2.500 CHXD và trên 4.000 đại lý, tổng đại lý trên toàn quốc.