TP. Móng Cái (Quảng Ninh): Chưa thể định lượng tác động đến môi trường từ hoạt động khai thác khoáng sản trái phép

Mặc dù mới chỉ được UBND tỉnh Quảng Ninh cấp giấy phép thăm dò khoáng sản, chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư, nhưng trong nhiều tháng qua, Công ty Trí Đức đã thực hiện việc khai thác tài nguyên khoáng sản (tại điểm mỏ số 11) thôn 5, xã Quảng Nghĩa (TP. Móng Cái) đi tiêu thụ trong suốt thời gian dài.

Xử phạt vi phạm theo đúng quy định?

Được biết, ngày 10/6/2021 UBND TP. Móng Cái đã ban hành Quyết định số 4209/QĐ-XPVPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Đầu tư phát triển và Xây dựng Trí Đức (Công ty Trí Đức) vì đã thực hiện hành vi vi phạm hành chính là khai thác khoáng sản mà không có giấy phép khai thác khoáng sản của cơ quan nhà nước (khai thác 90m3) với số tiền phạt gần 100.000.000 đồng; ngoài ra, Công ty Trí Đức còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả “Buộc cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác về trạng thái an toàn”.

Hình ảnh khai thác khoáng sản tại hiện trường

Gần đây nhất, khi phóng viên tác nghiệp tại hiện trường, nhiều quả đồi đã bị “xẻ thịt”, có hàng trăm xe tải cỡ lớn các loại vận chuyển đất, đá ngày đêm đã khiến cho môi trường trong quá trình vận chuyển bị ô nhiễm; một số dự án đang dùng đất, đá lấy tại mỏ này như: Bến cảng Tổng hợp Vạn Ninh; Đường nối Cầu Voi đến tỉnh lộ 335. Chỉ với quan sát thông thường, ước tính khối lượng đất, đá bị khai thác phải lên đến hàng chục nghìn m3, đây là con số ước tính quá xa so với phát hiện từ UBND TP. Móng Cái.

Phóng viên đã nhiều lần liên hệ với UBND TP. Móng Cái, Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ninh nhưng đều có cách thức xử lý nói chung là “cố gắng kéo dài thời gian và chưa cung cấp đủ nội dung”.

Không biết Công ty trí Đức đã thực hiện các biện pháp quản lý, xử lý chất thải, bảo vệ môi sinh, môi trường và bảo vệ hiện trạng rừng trong ranh giới dự án như thế nào trong suốt quá trình khai thác tài nguyên khi chưa được cấp phép. Có thể nói rằng, sự việc Công ty Trí Đức khai thác tài nguyên khoáng sản trong khoảng thời gian “quá dài” khi chưa được cấp phép thể hiện sự buông lỏng quản lý của nhiều cơ quan nhà nước, trong đó có UBND TP. Móng Cái và UBND xã Quảng Nghĩa và thiếu sự giám sát từ cơ quan chuyên ngành; mặt khác thể hiện sự coi thường pháp luật, bất chấp mọi quy định để trục lợi từ phía doanh nghiệp.

Cố gắng để hoàn thành các thủ tục

Được biết ngày 23/7/2021, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành văn bản số 2409/GP-UND tỉnh quyết định cho phép Công ty Trí Đức được thăm dò khoáng sản đất, đá làm vật liệu san lấp mặt bằng tại đồi thôn 5, xã Quảng Nghĩa, TP. Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, trữ lượng cấp 122 là: 15.212.976,1 m3, trong đó đất, đá đạt tiêu chuẩn độ đầm chặt K (0,95-0,98) là 4.269.296,82 m3, đất, đất phong hóa yếu là 10.943.769,3 m3.

Ngày 15/11/2021, UBND tỉnh Quảng Ninh tiếp tục ban hành văn bản số 8188/UBND-CN về việc lập dự án Đầu tư khai thác đất, đá làm vật liệu san lấp tại mỏ đất thôn 5, xã Quảng Nghĩa, TP. Móng Cái. Theo văn bản này, UBND tỉnh Quảng Ninh đồng ý với đề nghị của Liên ngành được Sở Tài nguyên và Môi trường tổng hợp, báo cáo tại văn bản số 7858/TNMT-NKB ngày 12/11/2021. Cụ thể, Công ty Trí Đức triển khai lập dự án đầu tư khai thác khoáng sản đất, đá làm vật liệu san lấp mặt bằng; Công ty Trí Đức có trách nhiệm hoàn thiện các thủ tục để được cấp phép khai thác khoáng sản theo quy định.

Tiếp đến ngày 03/12/2021, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 4312/QĐ-UBND về việc chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư; nhà đầu tư là Công ty Trí Đức (mã doanh nghiệp: 5700381159). Quyết định chỉ rõ: Từ tháng 11/2021 - 12/2021 thực hiện các thủ tục pháp lý về đầu tư, đất đai, xây dựng, môi trường….theo quy định, Dự án chỉ được triển khai khai thác sau khi hoàn thành các thủ tục pháp lý về quy hoạch, xây dựng, đất đai, môi trường, khoáng sản và các thủ tục liên quan trong quá trình triển khai thực hiện: ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định….

Không để cái sai được hợp thức hóa

Như vậy, chỉ còn ít ngày nữa, nếu Công ty Trí Đức đáp ứng các điều kiện theo quy định, đơn vị vày sẽ được cấp phép khai thác tài nguyên. Chắc chắn rằng, với giấy phép được cấp sẽ là tấm bùa hộ mệnh để hợp thức hóa cho các sai phạm trong quá trình khai thác tài nguyên không phép.

Ai sẽ là người ngăn chặn kịp thời các hoạt động khai thác trái phép tài nguyên của Công ty Trí Đức? Ai sẽ là người phải chịu trách nhiệm cho những hoạt động đã làm hoen tính “thượng tôn pháp luật”? Ai sẽ phải chịu trách nhiệm cho việc hợp thức hóa hàng chục nghìn m3 đất, đá được khai thác trong suốt thời gian không phép?

Chúng tôi xin gửi nhiều quan ngại đến: 1) UBND xã Quảng Nghĩa; 2) UBND thành phố Móng Cái; 3) Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ninh;4) UBND tỉnh Quảng Ninh để quý cơ quan nhanh chóng vào cuộc, ngăn chặn kịp thời những tác động xấu đến môi trường. Để giảm bớt các vụ việc như nói ở trên, thiết nghĩ cần phải tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong việc cấp phép thăm dò khoáng sản và phát huy hơn nữa vai trò của chính quyền cơ sở trong việc phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi khai thác tài nguyên trái phép.

“Coi môi trường là điều kiện, nền tảng, yếu tố tiên quyết cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững, không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế” là một chủ trương lớn được Đảng và Nhà nước quyết tâm thực hiện; vẫn biết rằng việc khai thác khoáng sản làm vật liệu san lấp phục vụ xây dựng công trình là chủ trương đúng đắn của UBND tỉnh Quảng Ninh nhưng với cách làm “dục tốc Để đạt” của Công ty Trí Đức đã làm cho tính “thượng tôn pháp luật” phần nào bị ảnh hưởng và tác động như thế nào đến môi trường thì chưa có tổ chức nào định lượng được.