TP. Hồ Chí Minh: Nỗi lo an toàn thực phẩm từ chợ đầu mối

Gần 50% mẫu rau củ chợ đầu mối có tồn dư hóa chất độc hại

Theo báo cáo tổng kết 6 năm thí điểm thành lập, Ban Quản lí An toàn Thực phẩm TP. Hồ Chí Minh cho biết đã lấy 2.140 mẫu các sản phẩm tham gia "Chuỗi thực phẩm an toàn" gửi kiểm tra. Kết quả cho thấy có 7 mẫu sản phẩm phát hiện tồn dư trong mức giới hạn, và 14/2140 mẫu tồn dư hóa chất có tên trong danh mục cấm sử dụng. Trong đó có sản phẩm phát hiện đến 7 hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật.

Do lượng hàng hóa về trong ngày quá nhiều nên các cơ quan chức năng không thể kiểm tra hết được nguồn hàng có tồn dư hóa chất độc hại (Chợ Nông sản Thủ Đức - Hình minh họa)

Đặc biệt, qua kiểm tra giám sát an toàn thực phẩm tươi sống tại 3 chợ đầu mối nông sản thực phẩm ở TP. Hồ Chí Minh, kết quả còn khiến nhiều người tiêu dùng không khỏi giật mình với gần 50% sản phẩm có dư lượng hóa chất có thể gây tổn hại đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Cụ thể, phát hiện 271/570 mẫu có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, trong đó 198 mẫu nằm trong mức giới hạn cho phép và 58 mẫu tồn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nằm ngoài danh mục được phép sử dụng, 20 mẫu vượt mức giới hạn cho phép. Các hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật được phát hiện chủ yếu gồm thuốc trừ bệnh (Hoạt chất Carbendazim (58 mẫu), Difenoconazole (37 mẫu), Tebuconazole (25 mẫu), Propiconazole (16 mẫu) và thuốc trừ sâu (Hoạt chất Permethrine (78 mẫu), Cypermethrine (65 mẫu), Chlorpyrifos (63 mẫu), Imidacloprid (37 mẫu)).

Cụ thể, phát hiện hoạt chất Carbendazim trên các sản phẩm cải bó xôi, cà chua, cải ngọt, cải thìa, cải xanh, mồng tơi, húng cây, rau dền. Phát hiện hoạt chất Permethrine trên cải bó xôi, cải ngọt, cải thảo, cải thìa, rau muống; hoạt chất Cypermethrine trên cải dún, cải ngọt, cải xanh, củ cải trắng, húng cây, rau muống hạt và hoạt chất Imidacloprid trên cải ngọt, cà chua.

Với sản phẩm thủy sản, phát hiện các hoạt chất Chloramphenicol, Ciprofloxacin và Enrofloxacin; ngoài ra là hoạt chất kháng sinh không bảo đảm an toàn tập trung ở khâu nuôi trồng.

Về thủy sản đánh bắt, phát hiện 42/100 mẫu (tỷ lệ 42%) có chỉ tiêu kim loại nặng Cadmi vượt mức cho phép; trong đó có 36 mẫu mực và 6 mẫu bạch tuộc.

Cơ quan chức năng “đau đầu” tìm giải pháp

Theo Ban Quản lí An toàn Thực phẩm TP. Hồ Chí Minh, việc quản lý và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất rau quả, đặc biệt tại các tỉnh, tuy có nhiều chuyển biến nhưng hiệu quả chưa cao, việc phun xịt thuốc bảo vệ thực vật của người nông dân chưa được kiểm soát. Nhiều hoạt chất được phát hiện với hàm lượng cao nhưng chưa có quy định mức giới hạn tối đa cho phép và thiếu quy định mức giới hạn chung đối với các hoạt chất chưa có quy định đối với sản phẩm cụ thể.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, trưởng Ban Quản lý an toàn thực phẩm TP. Hồ Chí Minh

Liên quan đến vấn đề trên, bà Phạm Khánh Phong Lan, trưởng Ban Quản lý an toàn thực phẩm TP. Hồ Chí Minh, cho biết: "Việc đưa ra con số về tỉ lệ thực phẩm nhiễm chất cấm, thuốc bảo vệ thực vật là chúng tôi xác định không thể cứ mãi để buông xuôi, thả nổi chất lượng. Phải lấy mẫu kiểm nghiệm, phải công bố để biết thực trạng đang ở đâu, còn giải quyết".

Theo Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh, hiện khoảng 70% nguồn cung thực phẩm hằng ngày cho TP. Hồ Chí Minh là từ các chợ, trong đó chủ yếu là 3 chợ đầu mối trên địa bàn. Trong đó, chợ đầu mối nông sản thực phẩm Thủ Đức có lượng nông sản nhập về hiện bình quân 2.500 tấn/đêm, với 80 - 90% có xuất xứ trong nước; chợ đầu mối Hóc Môn bình quân 2.037 tấn/đêm gồm nông sản, thịt heo và chợ Bình Điền gần 2.000 tấn/đêm, trong đó rau củ, trái cây chiếm 983 tấn, thủy hải sản 977 tấn.

Tuy vậy, số lượng mẫu hàng hóa được lấy để test (kiểm tra) tại các chợ đầu mối, lò mổ hiện nay khá khiêm tốn so với lượng hàng, và chủ yếu áp dụng phương pháp test nhanh, mang yếu tố sàng lọc.

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Nhu - Giám đốc Chợ đầu mối nông sản Thủ Đức cho biết, thời gian qua lượng hàng hóa bị nhiễm chất cấm, thuốc bảo vệ thực vật tại chợ bị tiêu hủy khiêm tốn, do lượng hàng được kiểm tra chưa nhiều, và khi có kết quả kiểm tra thì hàng đã được thương nhân bán đi.

Bà Phạm Khánh Phong Lan thừa nhận tỉ lệ hàng hóa được lấy mẫu để test tại các chợ đầu mối dù đã tăng mạnh theo từng năm nhưng vẫn còn khá khiêm tốn nếu so với khối lượng hàng về chợ.

Từ kết quả phân tích kiểm nghiệm trên, Ban Quản lý An toàn Thực phẩm cho biết đã có văn bản thông báo cho cơ sở được lấy mẫu có kết quả giám sát không đạt và thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm của cơ sở, đồng thời yêu cầu cơ sở có báo cáo giải trình.

Theo bà Lan, chỉ kết quả test chuyên sâu mới đủ cơ sở để xử phạt, còn test nhanh chỉ mang yếu tố sàng lọc, và chỉ tác dụng với các hoạt chất cơ bản.

Tuy nhiên, cái khó hiện nay là cơ quan không đủ khả năng, tiềm lực để test tất cả, test chuyên sâu liên tục, mà buộc phải sàng lọc theo dạng nhóm hàng nguy cơ cao, mùa vụ để cảnh báo.

Ngoài ra, test chuyên sâu phải cần nhiều ngày, thậm chí cả tuần mới cho kết quả, trong khi đặc thù thực phẩm tươi sống có thời hạn sử dụng ngắn, nếu giữ hàng lại bị hư hỏng và khi test cho kết quả không vi phạm thì cơ quan chức năng phải đền bù thiệt hại cho chủ hàng.

Trường hợp không giữ hàng nhưng nếu test ra kết quả dương tính thì coi như vô nghĩa vì gần như hàng đã được chủ bán đi, cùng lắm là xử phạt nguội hoặc truy xuất nguồn gốc, cảnh báo...

Bà Lan cũng cho rằng việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm cần có sự phối hợp kiểm soát từ các tỉnh. Ngoài ra, cần có quy định hướng dẫn chung từ các bộ chuyên ngành, theo đó nông sản, thực phẩm khi đưa vào tiêu thụ phải được kiểm tra và chứng nhận từ gốc.