Qua công tác thanh tra, Thanh tra Chính phủ nhận thấy trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, bảo vệ và phát triển rừng, bảo vệ môi trường, đầu tư xây dựng đối với các dự án đầu tư tại bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng) đã có những khuyết điểm lớn.

Về việc này, Thanh tra Chính phủ xác định, UBND TP. Đà Nẵng chưa phê duyệt quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà; các cơ quan, đơn vị chức năng chưa thực hiện điều tra, đánh giá tổng thể về đa dạng sinh học, chưa lập báo cáo hiện trạng đa dạng sinh học trên bán đảo Sơn Trà theo quy định tại Khoản 1 Điều 33 Luật Đa dạng sinh học năm 2008; chưa thực hiện báo cáo tình trạng loài thuộc danh mục nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo quy định tại điểm d Khoản 2 Điều 43 Luật Đa dạng sinh học năm 2008… gây khó khăn cho công tác quản lý, bảo tồn và phát triển đa dạng sinh học trên bán đảo Sơn Trà.

Ngoài ra, UBND TP. Đà Nẵng cùng các sở, ngành chức năng chưa thực hiện công tác xác định rõ các phân khu chức năng (phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái, phân khu dịch vụ - hành chính và vùng đệm) làm cơ sở cho việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên bán đảo Sơn Trà là chưa đúng quy định.

Bán đảo Sơn Trà khi bị các dự án xây dựng xâm lấn.

Trong tổng số 18 dự án trên bán đảo Sơn Trà được UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt, chấp thuận, có 9 dự án có phần diện tích là rừng tự nhiên với tổng diện tích là 163,32ha nhưng chưa xác định trong phương án giao quản lý, bảo vệ rừng; 2 dự án có văn bản lấy ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, nhưng chỉ có 1 dự án Bộ Quốc phòng có ý kiến thống nhất, 1 dự án chưa có văn bản trả lời, nhưng UBND TP. Đà Nẵng vẫn giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án; còn 16 dự án, UBND TP. Đà Nẵng chưa có văn bản lấy ý kiến Bộ Quốc phòng.

Sau đó, UBND TP. Đà Nẵng không tổ chức rà soát để xử lý vi phạm. Qua rà soát, báo cáo của UBND TP. Đà Nẵng, bước đầu xác định có 7 dự án được giao đất, cho thuê đất vi phạm về an ninh quốc phòng.

Cùng với đó, UBND TP. Đà Nẵng còn vi phạm nghiêm trọng trong việc giao đất, cho thuê đất đối với 3 dự án (Khu du lịch bãi Bụt; Khu du lịch bãi Trẹm; Khu du lịch sinh thái kết hợp nuôi trồng thủy sản) khi không có hồ sơ dự án đầu tư, vi phạm quy định; không tổ chức thẩm tra Báo cáo nghiên cứu khả thi đối với các dự án thuộc nhóm A (khu du lịch Bãi Bụt…). Không thẩm định về nhu cầu sử dụng đất đối với 4 dự án (Khu du lịch, dịch vụ ven biển và dịch vụ sinh thái cao cấp Hồ Xanh; Khu du lịch nghỉ dưỡng và biệt thự sinh thái cao cấp Ghềnh Đa - Mũi Nghê; Khu du lịch sinh thái biển kết hợp nuôi trồng thủy hải sản; Khu biệt thự Suối Đá).

Ngoài ra, kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, UBND TP. Đà Nẵng đã giao cho các đơn vị không có chức năng, thẩm quyền (Công ty Quản lý và Khai thác đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý dự án Sơn Trà-Điện Ngọc) ký hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất với chủ đầu tư một số dự án, vi phạm quy định tại Khoản 4 Điều 5 Luật Đất đai năm 2003…

"Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ đầu tư để thực hiện 5 dự án trên bán đảo Sơn Trà với thời hạn sử dụng đất lâu dài, vi phạm quy định Luật Đất đai năm 2003. Chưa phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường bổ sung, hoặc phê duyệt sau khi chủ đầu tư đã khởi công xây. Thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm tại một số dự án đã có quyết định giao đất và nhận bàn giao mặt bằng nhưng chưa triển khai xây dựng, không có văn bản xin gia hạn; chưa xử lý, giải quyết việc xin gia hạn thời gian thực hiện dự án của một số chủ đầu tư là chưa đúng quy định tại điểm i Khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013 và Điều 46 Luật Đầu tư năm 2014" - nội dung kết luận thanh tra nêu.

Kết luận cũng chỉ rõ rằng, bán đảo Sơn Trà có tầm quan trọng đặc biệt về quốc phòng, an ninh; với những lợi thế về vị trí địa lý, tiềm năng phát triển du lịch, bán đảo Sơn Trà đã được quy hoạch là Khu du lịch quốc gia, nhưng UBND TP. Đà Nẵng lại không ban hành giá đất tại bán đảo Sơn Trà dẫn đến việc xác định tiền thu sử dụng đất, tiền thuê đất gặp nhiều khó khăn; chưa thực hiện đầy đủ quy trình theo quy định về xác định giá đất; không lấy ý kiến hoặc không xem xét ý kiến của các sở ban, ngành mà chỉ căn cứ ý kiến của Chủ tịch và các Phó chủ tịch thành phố tại các cuộc họp; xác định sai thời điểm tính giá đất để thu tiền sử dụng đất; cho hưởng ưu đãi, giảm 10% tiền sử dụng đất... tại một số dự án không đúng quy định; xác định, thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất; không tính, thu tiền phạt chậm nộp tiền sử dụng đất... là không đúng quy định.

Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ cũng xác định, đối với các Sở, Ban ngành chức năng Đà Nẵng chưa thực hiện xác định rõ ranh giới các phân khu chức năng rừng đặc dụng (phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái, phân khu dịch vụ - hành chính và vùng đệm) làm cơ sở cho việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên bán đảo Sơn Trà là chưa đúng quy định.

Sở Xây dựng Đà Nẵng cấp phép xây dựng không căn cứ vào Quyết định phê duyệt tổng mặt bằng quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 (Dự án Khu biệt thự Suối Đá); thiếu kiểm tra, giám sát theo thẩm quyền về đầu tư xây dựng tại các dự án...

Đối với UBND quận Sơn Trà, quận này đã thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý theo thẩm quyền đối với vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng...

Đối với các chủ đầu tư dự án, không có hồ sơ đề nghị trình các cơ quan chức năng để chấp thuận địa điểm, giao đất, cho thuê đất. Khởi công xây dựng khi chưa có giấy phép xây dựng là chưa đúng quy định tại Khoản 1 Điều 62 Luật Xây dựng năm 2003 (Dự án Khu du lịch Bãi Trẹm; một số hạng mục Dự án Khu du lịch Bãi Bụt; hạng mục hạ tầng khu A Dự án Tổ hợp Khu du lịch - dịch vụ cao cấp Sơn Trà; Khu nhà nghỉ và du lịch sinh thái Bãi Trẹm).

Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (Dự án Khu nhà nghỉ và du lịch sinh thái Bãi Trẹm; Dự án Khu biệt thự Suối Đá; Dự án Khu du lịch sinh thái kết hợp nuôi trồng thủy hải sản).

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ xác định, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng có một phần trách nhiệm khi sử dụng số liệu của UBND TP. Đà Nẵng không đúng với hiện trạng và diện tích rừng đã được Bộ thẩm định trước đó (3.871ha), chưa thực hiện đúng trách nhiệm quản lý nhà nước được giao.