Nhà máy thủy điện Lai Châu được xây dựng tại huyện Nậm Nhùn (Lai Châu) với quy mô 3 tổ máy, tổng công suất 1.200 MW, sản lượng phát điện trung bình hằng năm là 4,67 tỉ kWh. Dự án do Công ty Thủy điện Sơn La thuộc EVN quản lý, vận hành.

Lễ công bố đưa công trình nhà máy thủy điện Lai Châu vào danh mục các công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.

Công trình thuỷ điện Lai Châu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án đầu tư vào tháng 6/2010 và được khánh thành cuối năm 2016 với tổng mức đầu tư 35.700 tỉ đồng. Tính đến hết năm 2018, nhà máy thuỷ điện Lai Châu đã phát lên hệ thống điện quốc gia hơn 15,1 tỉ kWh, nộp ngân sách cho tỉnh Lai Châu là 2.834 tỉ đồng.

Đây là công trình thủy điện lớn cuối cùng của Việt Nam được khai thác trên dòng chính sông Đà, cùng với với thủy điện Sơn La và thủy điện Hòa Bình; đồng thời là công trình thủy điện đa mục tiêu mang tầm vóc quốc gia đã được các kỹ sư, công nhân Việt Nam tự chủ từ khâu quy hoạch, thiết kế, thi công xây lắp, đồng bộ thiết bị, giám sát, quản lý vận hành.

Theo ông Dương Quang Thành - Chủ tịch HĐTV Tập đoàn EVN, ngoài chức năng phát điện và chống lũ cho các tỉnh đồng bằng sông Hồng, công trình Nhà máy thủy điện Lai Châu còn điều phối hợp lý nguồn nước, tăng khả năng phát điện cho các công trình thủy điện bậc thang phía hạ lưu sông Đà gồm: thủy điện Sơn La và thủy điện Hòa Bình.

Tuy nhiên, với tầm quan trọng của công trình và đặc thù ở nơi vùng sâu, vùng xa, rừng núi, giáp biên giới còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an ninh, an toàn, công trình rất có thể sẽ là mục tiêu mà các thế lực thù địch, chống đối và các hoạt động tội phạm về kinh tế, hình sự, thâm nhập phá hoại, trộm cắp thiết bị... Bất kỳ sự cố nào gây mất an ninh, an toàn công trình Nhà máy thủy điện Lai Châu, nhất là đập hồ chứa nước với dung tích lớn, sẽ ảnh hưởng trực tiếp, nghiêm trọng đến các công trình thủy điện ở bậc thang dưới, đến các cơ sở kinh tế và dân cư phía hạ du.

Tầm quan trọng đặc biệt của công trình đối với sự phát triển của đất nước, ngày 16/4/2019, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 419/QĐ-TTg đưa công trình Nhà máy thuỷ điện Lai Châu vào danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia. Theo quyết định trên, Thủ tướng giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Quốc phòng, Ủy ban nhân dân tỉnh Lai Châu, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các bộ, ngành liên quan lập kế hoạch, xây dựng phương án bảo vệ, tổ chức thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về bảo vệ công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.

Công trình thuỷ điện Lai Châu.

Phát biểu tại buổi lễ, Thượng tướng Bùi Văn Nam - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an cho rằng, đây là công trình thủy điện có ý nghĩa rất quan trọng, đáp ứng 3 mục tiêu: Phát điện, điều phối an ninh lượng nước cho hạ lưu sông Đà và góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lai Châu.

Do đó, sự phối hợp giữa EVN và các bộ, ngành, địa phương là rất cần thiết. Thượng tướng cũng đề nghị Công an tỉnh Lai Châu phối hợp chặt chẽ với Công ty Điện lực Sơn La để triển khai việc đảm bảo an ninh. Đồng thời, Cục An ninh kinh tế là đầu mối phối hợp với EVN và địa phương, phải thường xuyên cùng EVN rà soát triển khai theo quyết định của Thủ tướng về đảm bảo an ninh, an toàn công trình.

Như vậy, tính đến nay, cả 3 nhà máy thủy điện trên bậc thang sông Đà gồm: Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu đều được công nhận là công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia.