Trên các khai trường, mặc dù đã có nhiều biện pháp nhằm đảm bảo an toàn vệ sinh trong quá trình khai thác, tuy nhiên lượng bụi phát sinh vẫn là con số rất lớn. Tại 2 khai trường Cao Sơn và Khe Chàm của Công ty CP Than Cao Sơn - TKV trung bình một ca sản xuất có khoảng 140 chuyến xe ô tô vận tải liên tục. Tính trong một ngày đêm sản xuất ở thời điểm này, Công ty CP Than Cao Sơn sử dụng từ 350-400 lượt xe ô tô để chuyên chở đất đá và than.

Không chỉ bụi trong quá trình khai thác, mà bụi còn phát sinh do chính cường độ hoạt động liên tục của các phương tiện này. Đó là chưa kể đến các nguồn bụi phát sinh từ hoạt động của các phương tiện ô tô thuê ngoài, thiết bị bốc xúc, đổ thải tại các bãi thải trong khai trường của Than Cao Sơn; từ hoạt động của dây chuyền sàng tuyển và từ hệ thống vận chuyển đá thải mỏ bằng băng tải lên bãi thải Bàng Nâu. Với cường độ hoạt động liên tục của các phương tiện, thiết bị và dây chuyền này, nếu chỉ sử dụng các xe tưới đường truyền thống với dung tích bình chứa từ 15-30m³ sẽ không thể đáp ứng tốt yêu cầu dập bụi.

Nhận thấy việc phát sinh bụi trong quá trình sản xuất ảnh hưởng không nhỏ đến an toàn sức khỏe của các công nhân, lao động nên ngay từ năm 2020, Công ty CP Than Cao Sơn là đơn vị sản xuất than đầu tiên của Tập đoàn nhập khẩu xe tưới đường dập bụi chuyên dụng từ Mỹ, trị giá phương tiện này trên 16 tỷ đồng. Thiết kế của phương tiện dập bụi này rất hiện đại với hệ thống dàn phun 4 phía, dạng cao áp, độ phun xa đến 50m, téc chứa nước dung tích 50m³, được nâng hạ tự động. Sau hiệu quả của xe tưới đường chuyên dụng nhập khẩu, Than Cao Sơn tiếp tục đầu tư phương tiện tương tự sản xuất nội địa.

Xe tưới đường chuyên dụng dập bụi tại khai trường mỏ Công ty CP Than Cao Sơn - TKV

Công ty CP Than Cao Sơn hiện đang sử dụng đồng thời các phương tiện dập bụi cũ cùng với 2 xe tưới đường dập bụi chuyên dụng công suất lớn để làm nhiệm vụ tưới nước dập bụi trên một số tuyến đường chính vận chuyển than và đất đá của Than Cao Sơn, trọng điểm là tuyến đường từ khai trường sản xuất ra bãi thải Bàng Nâu. Có thể nhận thấy hiệu quả dập bụi của các thiết bị mới hơn hẳn các thiết bị cũ với dung tích téc chứa nước chỉ đạt từ 25-30m³. Việc triển khai áp dụng xe chuyên dụng, có thiết kế dàn phun hiện đại đã làm giảm số lượng xe di chuyển, lấy nước cũng như hiệu quả dập bụi và giải quyết cơ bản bài toán dập bụi trên khai trường mỏ.

Đây không chỉ xuất phát từ các đơn vị của Tâp đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, mà là chủ trương đầu tư các phương tiện, thiết bị dập bụi công suất lớn triển khai từ năm 2019 của Tập đoàn, sau khi tham khảo ở một số nước có ngành công nghiệp khai thác mỏ tiên tiến trên thế giới. Xe tưới đường dập bụi chuyên dụng phù hợp làm việc trên các tuyến đường của khai trường mỏ lộ thiên. Các hệ thống phun sương dạng quạt cao áp phù hợp với hầu hết hoạt động của các đơn vị sản xuất, chế biến, kinh doanh than trong Tập đoàn. Đến nay, tùy chức năng nhiệm vụ và điều kiện thực tế, hầu hết các đơn vị đã cải thiện khả năng dập bụi bằng các thiết bị, công nghệ mới.

Tại khu vực nhà sàng 56, công suất 2,5 triệu tấn than/năm của Công ty Than Mạo Khê - TKV, các dây chuyền sàng tuyển đang hoạt động liên tục. Trung bình 1 ngày có khoảng 200 lượt xe ô tô vận tải chở than ra, vào; chưa kể các thiết bị bốc xúc và các hệ thống băng tải vận hành 3 ca. Đó là các nguồn chính phát sinh ra bụi than.

Để đảm bảo công tác môi trường, Công ty Than Mạo Khê - TKV đã đầu tư lắp đặt 4 quạt phun sương cao áp có bán kính phun dập bụi lớn từ 60-150m (2 quạt mã hiệu A60-CLU, công suất 30kW và 2 quạt mã hiệu A150-CLU, công suất 75kW) và tự chế 4 quạt có công suất từ 18-22kW; các quạt này đều được đặt trên tháp có chiều cao 16m. Tùy thuộc vào thời tiết hằng ngày, Công ty có chế độ vận hành hệ thống phun sương dập bụi hợp lý. Đối với thời tiết trời nắng, hanh khô, Công ty bố trí vận hành liên tục hệ thống phun sương dập bụi 24/24 giờ.

Các thiết bị phun sương cao áp hoạt động liên tục tại nhà sàng 56, Công ty Than Mạo Khê - TKV.

Ngoài nguồn bụi phát sinh từ các hoạt động sản xuất trong nhà sàng 56, đối với tuyến đường vận chuyển qua khu vực nhà sàng này, Than Mạo Khê đã lắp đặt hệ thống bơm và 140 đầu vòi phun dập bụi dọc tuyến đường từ Cửa lò -25 ra đến phía ngoài trạm bảo vệ số 6. Các tuyến đường còn lại, Công ty sử dụng 4 xe Stec dung tích từ 10-15m³ thực hiện phun rửa các tuyến đường 3 ca/ngày với tần suất trung bình 8 chuyến/một xe/ca, tuỳ theo độ ẩm không khí để đảm bảo các tuyến đường không có bụi phát tán.

Nhằm hướng đến phát triển sản xuất đi cùng với bảo vệ môi trường, TKV đã và đang hướng đến các sản phẩm tiên tiến nhằm bảo vệ môi trường như các công nghệ mới nhằm dập bụi công suất lớn.

Các thiết bị phun sương cao áp hoạt động hiệu quả tại hệ thống sàng công suất 2,5 triệu tấn/năm của Công ty CP Than Hà Tu - Vinacomin.

Ngoài việc lựa chọn các phương tiện, thiết bị dập bụi hiệu quả, các đơn vị tiếp tục cải thiện công nghệ khai thác theo hướng đồng bộ; tăng tối đa diện tích cây trồng phủ xanh các bãi thải đã ngừng khai thác; xây dựng tường chắn bụi tại các kho than, hệ thống sàng, chế biến than; kiểm soát mô hình chất thải và nâng cao ý thức của người lao động về công tác môi trường.

Thời gian tới, TKV sẽ tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả các phương án bảo vệ môi trường tổng thể gồm: Phương án BVMT tổng thể bãi thải Bàng Nâu; Phương án BVMT tổng thể mỏ than Hà Tu; Phương án BVMT tổng thể cảng Làng Khánh; Phương án BVMT tổng thể Cảng Km6; Phương án BVMT tổng thể Cụm môi trường Khe Chàm; Phương án BVMT tổng thể mặt bằng 56 Mạo Khê. Triển khai Đề án cải tạo môi trường cảnh quan nhà máy tuyển than và cảng Cửa Ông; đầu tư tuyến băng tải vận chuyển than từ các mỏ về Trung tâm chế biến và kho than tập trung vùng Hòn Gai và từ Trung tâm đi cảng Làng Khánh...

Với những kết quả thực hiện công tác môi trường năm 2023 và 6 tháng đầu năm 2024 cho thấy chất lượng môi trường các khu vực có các đơn vị của TKV đứng chân đã được cải thiện rõ rệt, môi trường cảnh quan mặt bằng sản xuất của các đơn vị đảm bảo mục tiêu dần từng bước “Đưa công viên vào trong mỏ, nhà máy”, “Xanh hóa môi trường khai thác mỏ”, từng bước thực hiện và quản lý môi trường theo Tiêu chí “Sáng - Xanh - Sạch”, thực hiện phát triển sản xuất song hành với bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.