Truyền thông "Nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã bất hợp pháp”

Ngày 17/11/2020, tại Hà Nội, Dự án Phòng, chống buôn bán trái pháp luật các loài động, thực vật hoang dã do Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) cùng Cơ quan Thẩm quyền Quản lý CITES Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chính thức khởi động chiến dịch truyền thông “Nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã bất hợp pháp”.

Qua "Nghiên cứu nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm từ voi, tê giác, tê tê ở Việt Nam" do USAID thực hiện năm 2018, khoảng 50% người mua và sử dụng các sản phẩm sừng tê giác, ngà voi và vảy tê tê nhận thức không đầy đủ về các điều luật và các hình phạt đối với các hành vi bất hợp pháp này.

Nhằm khắc phục tình trạng trên, chiến dịch “Nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã bất hợp pháp” sẽ diễn ra xuyên suốt trong năm 2020 – 2021 để nâng cao nhận thức về pháp luật cũng như giảm thiểu việc tiêu thụ động vật hoang dã trái pháp luật.

Trong giai đoạn đầu, chiến dịch sẽ tập trung truyền tải các thông điệp cụ thể và quyết liệt như: “Buôn bán, vận chuyển và tàng trữ sản phẩm từ động vật hoang dã: Phạt tù lên đến 15 năm và phạt tiền lên đến 15 tỷ đồng”; “Đừng biến chuyến du lịch thành hành trình phạm pháp”… nhằm nhấn mạnh vào việc thực thi pháp luật nghiêm minh đối với các hành vi buôn bán, vận chuyển và tàng trữ sản phẩm từ động vật hoang dã trái phép.

Giai đoạn tiếp theo của chiến dịch sẽ tập trung truyền thông thay đổi hành vi sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã với các niềm tin vô căn cứ. Trong giai đoạn này, lần đầu tiên tại Việt Nam, chiến dịch truyền thông sẽ truyền tải các thông điệp cốt lõi liên quan đến cả động cơ sử dụng động vật hoang dã vì mục đích trị bệnh cũng như niềm tin tâm linh: “Mua một ngà voi nhận một nghiệp báo”; "Hãy lựa chọn sáng suốt cho một cơ thể khỏe mạnh"; "Dùng sừng tê giác để chữa bệnh nan y là niềm tin vô căn cứ"...

Các hoạt động truyền thông cũng sẽ được phối hợp với các trường đại học y, dược, các phòng khám đông y để giảm thiểu việc sử dụng động vật hoang dã trong khối y học cổ truyền.

Ông Trần Quang Bảo, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) cho biết, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có nhiều tài nguyên sinh hoạc tự nhiên. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau, tài nguyên đa dạng sinh học của Việt Nam ngày càng suy giảm, nhiều loài có nguy cơ bị đe doạ tuyệt chủng, bị săn bắt, tiêu thụ trái pháp luật.

Tiêu thụ động vật hoang dã bắt nguồn từ nhu cầu tiêu thụ của người dân, vì thế phải thay đổi thói quen, nhu cầu này, dù không phải trong một sớm một chiều. Tội phạm về buôn bán trái pháp luật động vật hoang dã cần được coi là loại hình tội phạm nghiêm trọng, có tổ chức, có tính chất xuyên biên giới.

Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường thực thi pháp luật, giảm nhu cầu tiêu thụ động vật hoang dã bất hợp pháp. Bên cạnh đó, việc thực thi pháp luật bảo vệ động vật được chú trọng, hiệu quả.

Nhiều đường dây săn bắt động vật bị triệt phá, các đối tượng buôn lậu bị bắt giữ , góp phần tạo ra trật tự kỉ cương trong quản lý và bảo vệ động vật hoang dã. Cùng với đó, các cơ sở chăm nuôi được quản lý chặt chẽ, nhận thức của người dân ngày càng được nâng cao.

"Chiến dịch truyền thông 'Nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi sử dụng các sản phẩm từ động vật hoang dã bất hợp pháp' sẽ thúc đẩy sức mạnh của cộng đồng xã hội cùng chung tay trong việc ngăn ngừa và phòng chống loại hình tội phạm này”, ông Bảo nhấn mạnh.

Theo bà Christine Gandomi, Phó Giám đốc phòng Môi trường và Phát triển Xã hội USAID, hoạt động tiêu thụ buôn bán động vật hoang dã ở Việt Nam đang diễn ra rất nóng bỏng. Trong quý I/2020 đến nay đã có 23 vụ việc săn bắt động vật hoang dã được báo cáo, 240 cá nhân bị điều tra bắt giữ, 400 kg sừng tê giác bị tịch thu. Thế giới đang có nhiều loài động vật bị đe doạ như voi, hổ, tế giác, tê tê… Các hoạt động buôn bán động vật hoang dã còn gây ra những mối nguy hại cho an ninh quốc gia.

"Chính phủ Hoa Kỳ cam kết hợp tác với Việt Nam phòng, chống tội phạm về buôn bán động vật hoang dã trái pháp luật và chấm dứt nhu cầu sử dụng đối với các sản phẩm động vật hoang dã bất hợp pháp. Thông qua các hoạt động truyền thông đa dạng và có chiều sâu, chúng tôi tin tưởng người dân sẽ thay đổi nhận thức và dần loại bỏ việc sử dụng động vật hoang dã trái pháp luật", bà Christine Gandomi khẳng định.