Chiều 24/9, phiên xử Nguyễn Minh Hùng, Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C) và 10 đồng phạm về tội "Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh", tiếp tục với phần thẩm vấn.

Hùng cho biết thành lập VN Pharma năm 2011 với số vốn 25 tỉ đồng. Đến năm 2014 tăng lên 40 tỉ đồng, bị cáo sở hữu phần lớn cổ phần. Hội đồng quản trị của công ty có 4 người nhưng hai người trực tiếp điều hành là Hùng và Ngô Anh Quốc (nguyên Phó Tổng Giám đốc), những người còn lại "chỉ có cho đủ thành viên". Từ khi thành lập, VN Pharma nhập nhiều thuốc từ nước ngoài về nhưng Hùng không nhớ chính xác bao nhiêu lần. Sau này, căn cứ vào kết quả bán hàng và nhu cầu thị trường, Hùng quyết định nhập thuốc H - Capita từ Canada về Việt Nam.

Bị cáo Nguyễn Minh Hùng tại tòa.

Hùng khai, quen Cường năm 2012. Năm 2013, Cường đến công ty chào bán thuốc H- Capita 500mg (dùng để chữa các bệnh ung thư vú, ung thư đại trực tràng) của công ty Helix Canada, cung cấp các hình ảnh tại nhà máy và các giấy tờ về loại thuốc này, kể cả văn bản cho thấy anh ta là người đại diện công ty tại Việt Nam. Giá một viên H- Capita được chào bán là 0,9 USD, mỗi hộp 27 USD.

Theo Hùng, thủ tục xin giấy phép nhập khẩu đòi hỏi phải có: Giấy chứng nhận lưu hành tự do của thuốc H-Capita (FSC); giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc (GMP) do Bộ Y tế Canada cấp cho Công ty Helix, tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm thuốc, hàng mẫu... Tất cả các giấy tờ này phải do nhà sản xuất cung cấp. Tuy nhiên, Cường nói không thể cung cấp những thứ này được vì "là thông tin bảo mật".

"Lúc đó bị cáo không am hiểu rõ về dược nên tin tưởng Cường" - Hùng nói. Do lâu quá không thấy Cường cung cấp giấy tờ về tiêu chuẩn kiểm nghiệm thuốc, Hùng quyết định thuê dược sĩ Phạm Văn Thông viết hồ sơ, đồng thời làm giả tài liệu, hợp đồng, con dấu... đề nghị Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cấp phép nhập khẩu thuốc.

Sau khi thủ tục hoàn tất, VN Pharma nhập 9.300 hộp H- Capita 500mg thì Cục Quản lý dược phát hiện bất thường, nghi ngờ nguồn gốc lô hàng nên thanh tra. Kết quả xác định lô thuốc này bị giả về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng, nên niêm phong.

Quá trình điều tra, các bị cáo khai không biết thực tế thuốc được sản xuất ở đâu. Tuy nhiên, dựa trên các tài liệu thu được, Bộ Công an xác định, lô thuốc H-Capita Công ty VN Pharma nhập khẩu không có nguồn gốc sản xuất tại Canada. Trên các thùng thuốc H-Capita có dán tem kiểm tra an ninh tại sân bay Ấn Độ và dán tem vận chuyển từ Ấn Độ về Singapore. Việc này phù hợp với văn bản trả lời uỷ thác của Singapore.

Quá trình điều tra trước đây cũng như điều tra bổ sung, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất l­ượng Bộ Khoa học và Công nghệ đều xác định: mã số, mã vạch in trên vỏ hộp thuốc H-Capita không được đăng ký bởi quốc gia nào. Cảnh sát Canada xác định, Công ty Helix không được cơ quan chức năng cấp giấy phép hoạt động về dược.

Về chất lượng của lô thuốc H-Capita, năm 2015, Hội đồng giám định Bộ Y tế kết luận chứa 97,5% hoạt chất Capecitabine, là thuốc kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người.

Hồi năm ngoái, Bộ Công an đề xuất Bộ Y tế thành lập Hội đồng giám định lại nhưng do lô thuốc đã hết hạn sử dụng từ năm 2016. Tuy nhiên, Hội đồng chuyên môn xác định, kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương với các thành phần đã nêu trong kết luận giám định trước đó là khách quan, chính xác.

Cơ quan tố tụng còn xác định Hùng và Ban Giám đốc VN Pharma chủ trương sử dụng 14,1 tỉ đồng nâng khống giá thuốc nhập khẩu để lấy tiền chi hoa hồng cho việc đấu thầu, bán thuốc vào các bệnh viện.

Năm 2017, Hùng và đồng phạm bị TAND TP. HCM đưa ra xét xử về tội "Buôn lậu", "Làm giả con dấu tài liệu của cơ quan tổ chức". Bản án này sau đó bị TAND Cấp cao tại TP. HCM hủy. Thêm 3 người khác bị khởi tố. Hùng và đồng phạm bị truy tố về tội Sản xuất, mua bán hàng giả là thuốc chữa bệnh có khung hình phạt cao nhất là tử hình.