Theo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố khóa XVII trình Đại hội lần thứ XVIII, Hà Nội đã “nâng cao hiệu lực quản lý, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường và chủ động ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu”, xem đây là một trong những trọng tâm chiến lược để phát triển bền vững.

Điểm nhấn đầu tiên và nổi bật nhất là việc hoàn thiện quy hoạch tổng thể hệ thống xử lý chất thải rắn Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Đây được xem là kim chỉ nam để định hướng toàn bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật về môi trường, đảm bảo sự đồng bộ, hiện đại và thân thiện với tự nhiên. Từ đó, hàng loạt công trình xử lý rác và nước thải đã được triển khai đồng bộ, trở thành những “biểu tượng mới” của đô thị xanh.

Tiêu biểu là hai Nhà máy điện rác Sóc Sơn và Seraphin với công nghệ đốt rác phát điện hiện đại, xử lý hàng nghìn tấn rác mỗi ngày. Sự ra đời của hai nhà máy này không chỉ góp phần giảm tải cho các bãi chôn lấp truyền thống mà còn mở ra hướng đi mới cho mô hình kinh tế tuần hoàn, biến rác thành năng lượng, một xu thế mà nhiều đô thị tiên tiến trên thế giới đang theo đuổi. Song song với đó, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, dự án môi trường trọng điểm quốc gia, chính thức đi vào vận hành, xử lý hàng trăm nghìn mét khối nước thải mỗi ngày, góp phần cải thiện đáng kể chất lượng nước sông Nhuệ - Đáy, đồng thời giảm thiểu ô nhiễm cho các lưu vực nội đô.

Dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá với mục tiêu cải thiện môi trường sống, hệ sinh thái tự nhiên và điều kiện vệ sinh tại các khu đô thị trung tâm của lưu vực sông Tô Lịch, tả ngạn sông Nhuệ và lưu vực sông Lừ bằng đầu tư phát triển hệ thống thoát nước để thu gom và xử lý lượng nước thải do hoạt động của con người sinh ra nhằm nâng cao khả năng phát triển bền vững cho Thủ đô. Ảnh: Diễn đàn Đô thị

Song song với đầu tư hạ tầng là nỗ lực cải thiện chất lượng nước mặt và hồi sinh sông hồ Thủ đô - những “lá phổi nước” gắn liền với bản sắc Hà Nội. Thành phố đã triển khai nhiều đề án quy mô lớn như Đề án bảo vệ môi trường lưu vực sông Nhuệ - Đáy, kiểm soát ô nhiễm sông Cầu Bây - Bắc Hưng Hải, phục hồi chất lượng nước 4 sông nội đô Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét. Đến nay, Hà Nội đã xử lý ô nhiễm và cải thiện chất lượng nước tại 90 hồ nội thành và 44 hồ ngoại thành, cơ bản hoàn thành xử lý ô nhiễm sông Tô Lịch - một biểu tượng từng gắn liền với nỗi trăn trở của người dân Thủ đô.

Bên cạnh công tác xử lý nước, Hà Nội cũng tăng cường kiểm soát chất lượng không khí, giảm thiểu ô nhiễm từ giao thông, công nghiệp và sinh hoạt. Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí được triển khai đồng bộ với hệ thống quan trắc tự động, cho phép giám sát và công bố chỉ số AQI hằng ngày. Phong trào “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp” lan tỏa khắp các phường, xã, trường học, cơ quan, tạo nên nếp sống văn minh, sạch đẹp ngay từ mỗi khu dân cư.

Hà Nội ưu tiên phát triển giao thông xanh hướng tới môi trường đô thị trong lành

Một trong những chuyển biến đáng chú ý nhất của Hà Nội trong nhiệm kỳ 2021 - 2025 là sự thay đổi tư duy phát triển - từ giải quyết ô nhiễm sang xây dựng nền tảng phát triển xanh, bền vững. Thành phố không chỉ tập trung xử lý những điểm nóng ô nhiễm mà còn chủ động quy hoạch đô thị theo hướng sinh thái, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.

Công tác quản lý tài nguyên và đất đai được siết chặt; 81 cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm được rà soát để di dời khỏi khu vực nội thành. Các hoạt động khai thác cát, khoáng sản, sử dụng đất đai đều được giám sát nghiêm ngặt, bảo đảm nguyên tắc sử dụng hợp lý, bền vững.

Ngoài ra, Hà Nội còn đổi mới công tác quản lý môi trường bằng chuyển đổi số. Thành phố đã đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, hồ sơ địa chính điện tử, tăng tính minh bạch trong quản lý tài nguyên. Các hệ thống giám sát, báo cáo trực tuyến về khí thải, nước thải công nghiệp và rác thải sinh hoạt giúp chính quyền chủ động kiểm soát và xử lý vi phạm kịp thời.

Đồng thời, các chương trình truyền thông, giáo dục môi trường được triển khai sâu rộng, đặc biệt trong giới trẻ. Các chiến dịch “Không rác nhựa”, “Hà Nội trồng một triệu cây xanh”, “Chủ nhật Xanh” thu hút hàng trăm nghìn lượt người tham gia mỗi năm, biến bảo vệ môi trường trở thành một phong trào xã hội sâu rộng chứ không còn là khẩu hiệu.

Nhiệm kỳ 2021 - 2025 đánh dấu một giai đoạn chuyển mình quan trọng của Hà Nội trong hành trình bảo vệ môi trường. Từ những dòng sông được hồi sinh, những nhà máy điện rác hiện đại vận hành, cho đến những con đường, khu dân cư ngập sắc xanh, tất cả cho thấy một tư duy phát triển mới - phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

Hà Nội đang từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành thành phố Xanh, thành phố Sáng tạo và thành phố vì Hòa bình, không chỉ trong danh xưng mà trong từng hơi thở cuộc sống. Bởi lẽ, bảo vệ môi trường chính là bảo vệ tương lai của Thủ đô và của mỗi người dân Hà Nội hôm nay.