Ngành giấy: Thay đổi để tốt hơn

Xu hướng tất yếu phải làm tốt công tác bảo vệ môi trường ngành giấy

Ngành công nghiệp sản xuất giấy và bột giấy là một trong những ngành quan trọng của nền kinh tế, với nhu cầu ngày càng tăng. Năm 2022, năng lực sản xuất toàn ngành đạt khoảng 8,2 triệu tấn, tiêu thụ 6,8 triệu tấn, nhập khẩu 1,8 triệu tấn, xuất khẩu 0,8 triệu tấn.

Tuy nhiên, ngành sản xuất giấy cũng gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường như ô nhiễm không khí, nước thải, ô nhiễm đất…

Quá trình sản xuất giấy sinh ra một lượng lớn nước thải. Đặc biệt, nước thải của ngành này có độc tính rất cao bởi có chứa các hỗn hợp phức tạp từ các chất trong thân cây như nhựa, axit béo, lignin và một số sản phẩm phân hủy của lignin có độc tính sinh thái cao, có khả năng gây ung thư và khó phân hủy trong môi trường.

Bên cạnh đó, các hoạt động trong quá trình sản xuất giấy đều tác động đến môi trường không khí. Khai thác cây gỗ không có kế hoạch cũng gây một vấn nạn lớn cho môi trường tự nhiên. Ngoài ra, trong quá trình sản xuất, nghiền bột và xeo giấy cũng sinh ra bụi ảnh hưởng môi trường. Quá trình sản xuất giấy, bột giấy phát sinh ra các hóa chất như: hơi clo trong quá trình tẩy trắng, hơi xút trong quá trình kiềm hóa. Quá trình nghiền và sản xuất nguyên liệu phát sinh bụi khi xay, nghiền nguyên liệu gỗ.

Trong quá trình sàng rửa, tẩy trắng, chế biến, khử bọt sinh ra các khí có mùi như khí H2S, hơi mercaptan thoát ra từ nấu bột; khí SOx, NOx, … thải từ các quá trình đốt nhiên liệu cung cấp cho lò hơi.

Trong quá trình xeo giấy, trong khâu sấy khô, hơi nước từ các tấm giấy được thổi vào không khí kéo theo các hydrocacbon, các chất trong nguyên liệu gỗ… gây ô nhiễm môi trường.

Ô nhiễm nhiệt từ các nguồn nhiệt dư, ô nhiễm khói thải nhiên liệu từ lò hơi; máy xeo giấy; quá trình xông lưu huỳnh đều gây ra ô nhiễm không khí bởi khí thải từ lò xông lưu huỳnh và khí thải do đốt nhiên liệu cung cấp nhiệt năng cho lưu huỳnh bốc hơi.

Chất thải rắn sinh hoạt (các loại bao bì, giấy các loại, túi nilon, thủy tinh, vỏ lon…) cũng như chất thải rắn phát sinh từ sản xuất (bùn cặn từ bể tự hoại, bùn thải từ trạm xử lý nước thải, tạp chất của giấy phế liệu, xỉ than lò hơi, lò đốt…) và các chất thải nguy hại khác cũng là nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường.

Đứng trước các vấn đề về ô nhiễm môi trường, ngành sản xuất giấy cần ý thức được trách nhiệm và có kế hoạch phát triển hài hòa giữa sản xuất, kinh doanh và bảo vệ môi trường một cách nghiêm túc và hiệu quả. Đây cũng là một yêu cầu tất yếu trong tiến trình phát triển của ngành giấy.

Ứng dụng khoa học công nghệ, thay đổi các công nghệ, thiết bị lạc hậu đáp ứng yêu cầu gắn sản xuất với bảo vệ môi trường

Tại Việt Nam, ngành công nghiệp sản xuất giấy ngày càng phải đáp ứng các quy định khắt khe về tiêu chuẩn bảo vệ môi trường. Do đó, việc tăng cường nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học công nghệ mới trong các doanh nghiệp ngành giấy đã và đang tăng năng suất, sản lượng đi cùng với giảm ô nhiễm môi trường và tăng giá trị sản phẩm, hướng tới phát triển bền vững.

Các sản phẩm ngành giấy đã có chỗ đứng trên thị trường mà mang lại hiệu quả trong giảm thiểu ô nhiễm môi trường

Công ty cổ phần Bột - Giấy VNT19 với nhiều giải pháp bảo vệ môi trường

Công ty cổ phần Bột - Giấy VNT19 có trụ sở tại xã Bình Phước, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) có diện tích 117 ha, quy mô công suất 350.000 tấn/năm. Nhằm thực hiện tốt mục tiêu phát triển xanh và bền vững, Nhà máy đã đầu tư nhiều hạng mục trang thiết bị, triển khai khoa học công nghệ trong sản xuất và có nhiều giải pháp hiệu quả nhằm bảo vệ môi trường, hướng tới phát triển xanh.

Tăng cường ứng dụng công nghệ sản xuất tiên tiến đang làm thay đổi bộ mặt của ngành giấy

Hiện nay, Nhà máy đang sử dụng dây chuyền sản xuất bột giấy bằng công nghệ nấu bột liên tục đẳng nhiệt (Isothermal cooking-ITC), hệ thống thu hồi hóa chất khép kín và hệ thống tẩy trắng bột giấy với công nghệ tẩy ECF, các thiết bị chính và phụ trợ hoạt động, giám sát, điều khiển, bảo vệ được tự động hóa hoàn toàn, có độ chính xác và tin cậy cao, hầu hết các thiết bị này đều có xuất xứ từ châu Âu. Quy trình này không sử dụng nguyên tố Clo để tẩy trắng, có chi phí vận hành thấp, bột có chất lượng cao hơn trong khi mức độ ô nhiễm môi trường thấp hơn, rất thân thiện với môi trường.

Để hạn chế nguồn phát nước thải, nước rửa bột giai đoạn sau được tận dụng tối đa làm nước rửa bột cho giai đoạn trước. Giải pháp kỹ thuật này đã được tính toán thiết kế và tối ưu trong quá trình thiết kế. Toàn bộ dịch đen loãng được thu hồi trong một vòng tuần hoàn khép kín, cô đặc để làm nhiên liệu cho lò hơi thu hồi sinh hơi nước để phát điện cho nhà máy công suất 54 MW, đồng thời tiết giảm nguồn phát thải, hạn chế tác động đến môi trường.

Ngoài ra, toàn bộ nhu cầu hơi và điện năng cấp cho sản xuất của nhà máy sẽ do hệ thống lò hơi thu hồi, lò hơi đốt than tầng sôi và tuabin phát điện của phân xưởng động lực đảm nhiệm. Lượng điện dư thừa hoặc thiếu hụt sẽ được bán hoặc mua từ điện lưới quốc gia.

Ngành giấy thu lợi lớn thông qua chuyển đổi quy mô, thay đổi công nghệ

Công ty CP Giấy An Hòa tăng cường công nghệ hiệu quả trong xử lý nước thải

Công ty CP Giấy An Hòa (Tuyên Quang) cũng đã và đang thực hiện nhiều cách làm để kiểm soát vấn đề môi trường trong sản xuất. Hiện tại, các bộ phận sản xuất của công ty đều đã áp dụng các dây chuyền khép kín, giúp sản phẩm làm ra đạt chất lượng cao, đồng thời hạn chế đến mức thấp nhất việc làm ô nhiễm môi trường xung quanh.

Công ty cũng đặc biệt quan tâm đến vấn đề tiết kiệm năng lượng, giảm xả thải, bảo đảm hệ sinh thái đối với môi trường xung quanh. Cụ thể, năm 2016, công ty đã tiến hành cải tạo tất cả các công đoạn của hệ thống xử lý nước thải, từ đầu vào, tới xử lý cấp 1, cấp 2 và cấp 3. Sau khi xử lý, các chỉ số đánh giá nước thải, màu và hàm lượng chất rắn trong nước thải luôn luôn đạt tiêu chuẩn loại A - Quy chuẩn Việt Nam của Bộ Tài nguyên và Môi trường về nước thải của ngành công nghiệp bột giấy và giấy.

Năm 2017, công ty tiếp tục đầu tư lắp đặt hệ thống quan trắc tự động để kiểm soát nước thải, đáp ứng tiêu chuẩn trước khi xả ra môi trường. Kết quả quan trắc nước thải sau xử lý về được chuyển trực tiếp đến phòng điều khiển của Nhà máy và trung tâm kiểm soát của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Tuyên Quang. Công ty cổ phần Giấy An Hòa đã trở thành đơn vị đầu tiên tại Tuyên Quang lắp đặt hệ thống quan trắc tự động kiểm soát nước thải. Điều đó thể hiện sự nỗ lực của công ty trong công tác xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn quốc gia, đảm bảo môi trường sản xuất xanh, sạch đẹp.

Tham quan hoạt động bảo vệ môi trường của Công ty CP Giấy An Hòa

Đẩy mạnh sản xuất, vừa gắn với bảo vệ môi trường chính là cách làm mà Công ty cổ phần Giấy An Hòa tập trung thực hiện, vừa là để doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh, vừa là để đảm bảo sản xuất bền vững. Điều đó cũng sẽ góp phần tích cực cùng với tỉnh Tuyên Quang thực hiện tốt giải pháp về môi trường, hướng đến sản xuất công nghiệp sạch, công nghiệp xanh, thân thiện với môi trường.

Xử lý bụi giấy bằng hệ thống hút bụi công nghiệp cyclone

Bên cạnh đó, nhiều nhà máy sản xuất giấy trên cả nước đã triển khai áp dụng hệ thống xử lý bụi giấy bằng hệ thống hút bụi công nghiệp cyclone. Hệ thống hút bụi công nghiệp cyclone có khả năng loại bỏ khoảng 95 - 98% bụi có kích thước lớn hơn 5μm. Khi nồng độ bụi quá lớn, có thể lắp cụm thiết bị cyclone (2-3 thiết bị cyclone nối tiếp) để xử lý bụi đạt hiệu quả tối đa. Đây là giải pháp có khả năng giữ bụi cao, có thể lọc sạch không khí và giảm nguy cơ gây hại cho môi trường và sức khỏe người lao động.

So với những giai đoạn trước đây, khoa học công nghệ nói chung và khoa học công nghệ ứng dụng vào ngành giấy đã có nhiều bước phát triển đột phá. Làm chủ được công nghệ, giữ vững được định hướng phát triển gắn với thực hiện tốt các nhiệm vụ bảo vệ môi trường sẽ trở thành xu thế mà các doanh nghiệp ngành giấy phải nắm bắt được nếu muốn phát triển bền vững trong tương lai.