Chuyển đổi số trong quản lý chất thải, hướng đi triển vọng và cần đồng bộ nhiều giải pháp

Hiện nay, qua thống kê, trên địa bàn tỉnh Long An, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt được thu gom và vận chuyển xử lý tại các khu vực đô thị khoảng 725 - 850 tấn/ngày. Nhà máy xử lý rác Tâm Sinh Nghĩa tiếp nhận xử lý chất thải rắn của thành phố Tân An, các huyện: Bến Lức, Châu Thành, Tân Trụ, Tân Thạnh, Thạnh Hóa, Thủ Thừa và một phần huyện Đức Hòa. Thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ xử lý rác trên địa bàn huyện Đức Hòa tại Khu Liên hiệp Phước Hiệp, huyện Củ Chi; huyện Cần Đước và Cần Giuộc tại Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Đa Phước, huyện Bình Chánh. Huyện Tân Hưng, thị xã Kiến Tường và huyện Mộc Hóa đã đầu tư lắp đặt lò đốt rác thải sinh hoạt; huyện Vĩnh Hưng xử lý tại bãi rác huyện (với công nghệ sản xuất phân vi sinh), huyện Đức Huệ đổ tại bãi rác tạm của huyện.

Thành phố Tân An có 09 phường và 05 xã với tổng diện tích tự nhiên là 8.173,37 ha. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, thành phố Tân An hình thành nhiều khu đô thị, khu dân cư tập trung phát triển nhanh chóng, làm gia tăng lượng lớn chất thải rắn sinh hoạt cần xử lý. Mỗi ngày, thành phố Tân An phát sinh chất thải rắn sinh hoạt khoảng 130 - 150 tấn.

Đứng trước yêu cầu về công tác quản lý chất thải nói chung và hướng tới phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn nói riêng đáp ứng các yêu cầu của luật Bảo vệ môi trường trước ngày 31/12/2024, việc thí điểm tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ vào quản lý chất thải là hết sức cần thiết và sớm phải triển khai. Kế hoạch thực hiện thí điểm “Chuyển đổi số Quản lý chất thải” trên địa bàn thành phố Tân An, tỉnh Long An sẽ góp phần giải quyết, khắc phục được một số hạn chế trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt được thu gom và vận chuyển xử lý cũng như tạo tiền đề cho nhân dân thực hiện tốt việc phân loại chất thải hướng đến thực hiện tốt các hoạt động tái chế trên địa bàn thành phố. Trên cơ sở kết quả, kinh nghiệm thực hiện thí điểm trên thành phố Tân An sẽ triển khai đồng bộ mô hình chuyển đổi số Quản lý chất thải rắn sinh hoạt cho các địa phương trên toàn tỉnh Long An trong thời gian tới.

Kế hoạch đặt mục tiêu phấn đấu 100% tuyến đường thu gom trên địa bàn thành phố Tân An được số hóa, trực quan hóa và đưa và phần mềm để giám sát lịch trình thu gom của từng phương tiện thu gom; 100% phương tiện thu gom rác thải được trang bị thiết bị giám sát lịch trình và cung cấp số liệu cho hệ thống giám sát; 100% hộ dân được tiếp cận thông tin về việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt và tra cứu lịch trình thu gom trên các ứng dụng trực tuyến.

Thực hiện kế hoạch này, thành phố Tân An sẽ xây dựng hệ thống số quản lý chất thải rắn sinh hoạt và triển khai thiết bị giám sát hành trình. Hệ thống số quản lý chất thải rắn sinh hoạt bao gồm phân hệ Web App và Mobile App để cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, người dân và đơn vị thu gom chất thải rắn sinh hoạt khai thác, sử dụng. Lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho phương tiện xe chuyên dùng lấy chất thải rắn sinh hoạt từ 5 tấn trở lên trên địa bàn thành phố Tân An để quản lý giám sát lịch trình thu gom trên bản đồ số. Thời gian thí điểm là 6 tháng kể từ khi đưa vào vận hành chính thức hệ thống.

Đối với các mô hình thí điểm, tỉnh cũng yêu cầu phải đáp ứng được nhu cầu thực tiễn, giải quyết những vấn đề cấp thiết của địa phương trong việc thu gom, quản lý rác thải và công tác phân loại rác thải của từng hộ dân trên địa bàn. Các nhiệm vụ phân loại chất thải rắn sinh hoạt trên cơ sở bám sát Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo văn bản số 9368/BTNMT-KSONMT ngày 02/11/2023 của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Bên cạnh đó, các mô hình cần có sự tham gia đầy đủ của các đơn vị Quản lý nhà nước, đơn vị thu gom, vận chuyển rác thải, đơn vị xử lý rác thải và người dân trên địa bàn được chọn triển khai thí điểm đồng thời phải báo cáo, tổng kết đánh giá kết quả sau khi kết thúc thí điểm để có thể nhân rộng cũng như tăng cường đầu tư nếu đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.