Theo Sở Công Thương tỉnh Quảng Trị, toàn tỉnh hiện có 16/25 cụm công nghiệp theo quy hoạch, với tổng diện tích 434,5/899,15 ha. Trong đó, 16 CCN đang hoạt động với tỷ lệ lấp đầy đạt 69,2%. Tổng vốn đầu tư hạ tầng đạt 247,2 tỷ đồng, chủ yếu từ ngân sách nhà nước.

Đến cuối năm 2024, các CCN đã thu hút 176 dự án với tổng vốn đăng ký hơn 4.900 tỷ đồng, trong đó có 93 dự án đã đi vào hoạt động. Các doanh nghiệp trong CCN đạt tổng doanh thu khoảng 3.383,2 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho 5.564 lao động và nộp ngân sách 107,28 tỷ đồng.

Tuy nhiên, hầu hết các CCN đều chưa được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung. Trong số 16 CCN, chỉ có 3 CCN (Ái Tử, Hướng Tân, Cửa Tùng) có hệ thống xử lý nước thải, nhưng 2 CCN trên đã ngừng hoạt động từ năm 2012 và 2013, còn CCN Cửa Tùng thì chưa được bàn giao đưa vào sử dụng. Ba CCN khác là CCN Diên Sanh, CCN Hải Thượng và CCN Đông Ái Tử đang xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung, còn lại 10 CCN chưa được đầu tư.

Ngoài ra, vẫn chưa có CCN nào lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động, mà theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định, các CCN đang hoạt động phải hoàn thành công trình hạ tầng bảo vệ môi trường và hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục trong vòng 24 tháng kể từ khi luật có hiệu lực.

Hầu hết các cụm công nghiệp đều đang thiếu hệ thống xử lý nước thải tập trung

Nguyên nhân chính của tình trạng này là do thiếu vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng CCN, khó khăn trong việc kêu gọi, thu hút được các doanh nghiệp (có năng lực thực sự) tham gia làm chủ đơn vị kinh doanh hạ tầng CCN. Ngân sách nhà nước chỉ đáp ứng được các hạng mục hạ tầng thiết yếu như san lấp, đường sá, cấp điện, cấp nước,… chưa đủ kinh phí để đầu tư cơ sở hạ tầng về môi trường, cụ thể là hệ thống xử lý nước thải tập trung. Một số CCN hình thành trước năm 2010 cũng chưa chú trọng đến vấn đề xử lý nước thải.

Để khắc phục tình trạng trên, Sở Công Thương Quảng Trị đề xuất một số giải pháp: Tăng cường hoạt động xúc tiến đầu tư, thu hút doanh nghiệp có năng lực đầu tư hạ tầng CCN, ưu tiên xã hội hóa đầu tư hạ tầng, trọng đó bao gồm xử lý, bảo vệ môi trường CCN.

Hoàn thiện hạ tầng, cải tạo, nâng cấp, duy tu bảo dưỡng các công trình hạ tầng kỹ thuật các CCN đang hoạt động, đặc biệt là hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải đảm bảo theo quy định pháp luật về môi trường.

Quan tâm cân đối nguồn lực từ nguồn đầu tư phát triển để đầu tư hạ tầng bảo vệ môi trường các CCN. Tăng cường nguồn vốn đầu tư cơ sở hạ tầng về xử lý môi trường, đặc biệt đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung tại các CCN.

Đồng thời, thí điểm vận hành hệ thống xử lý nước thải tại CCN Hải Thượng và CCN Cửa Tùng.

Bên cạnh đó, tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo đánh giá, rà soát tình hình thực hiện Kế hoạch triển khai thu tiền sử dụng hạ tầng kỹ thuật CCN trên địa bàn, điều chỉnh lộ trình, giải pháp phù hợp để tăng nguồn thu, giảm gánh nặng ngân sách, hỗ trợ duy tu, bảo dưỡng và tái đầu tư hạ tầng.

Ngoài ra, ban hành chính sách hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN trên địa bàn tỉnh Quảng Trị (trong đó bao gồm hỗ trợ kinh phí để xây dựng hệ thống xử lý nước thải).

Việc đầu tư hạ tầng, đặc biệt là hệ thống xử lý nước thải vẫn còn nhiều hạn chế, đặt ra thách thức lớn cho công tác bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Trong khi chờ đầu tư và hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tập trung, tỉnh Quảng Trị yêu cầu các cơ sở sản xuất trong CCN phải xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn trước khi xả thải và thực hiện thủ tục cấp phép môi trường theo quy định. Công tác quản lý, giám sát các nguồn gây ô nhiễm được triển khai thường xuyên, chặt chẽ; xử lý kịp thời các phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường trong và ngoài CCN.

Mặc dù hạn chế về hạ tầng xử lý nước thải, nhưng trong những năm qua chưa phát sinh các vấn đề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của các đơn vị trong CCN trên địa bàn tỉnh.

Việc chưa đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường là một thách thức lớn của các CCN tại Quảng Trị. Chính vì vậy, tỉnh cần có những giải pháp đồng bộ, quyết liệt hơn nữa để khắc phục tình trạng này, đảm bảo phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

Quy hoạch Khu công nghiệp, CCN tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, hướng đến phát triển bền vững, tập trung vào việc phát triển các khu công nghiệp và CCN trọng điểm, các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, logistics, công nghệ cao. Quy hoạch cũng chú trọng phát triển hạ tầng đồng bộ, bảo vệ môi trường và thu hút đầu tư. Các KCN, CCN sẽ được đầu tư hệ thống xử lý nước thải, quan trắc môi trường tự động, góp phần phát triển bền vững. Đây là cơ sở để hy vọng vấn đề môi trường tại các CCN sẽ được giải quyết trong thời tương lai.