Với việc sử dụng cát biển làm vật liệu san lấp, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh nhấn mạnh cần đánh giá tác động môi trường, tốt nhất là sử dụng ở khu vực đã nhiễm mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Đặt câu hỏi tại phiên phiên chất vấn về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài nguyên và môi trường diễn ra sáng ngày 04/6, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, đại biểu Trần Kim Yến (Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết trong bối cảnh thiếu cát sông để thực hiện các dự án, nhất là các dự án đặc biệt quan trọng hiện nay thì phương án sử dụng cát biển để thay thế là một hướng tìm kiếm. Tuy nhiên, việc khai thác nếu không đảm bảo điều kiện, tiêu chuẩn và triển khai đại trà sẽ "đánh cược với môi trường.”

Bôn trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh trả lời chất vấn sáng ngày 04/6, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV

Trước lo ngại đó, đại biểu Quốc hội của đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết giải pháp trước mắt và lâu dài để có đủ vật liệu san lấp cho các dự án nhưng không làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, đảm bảo được an ninh nguồn nước.

Trả lời vấn đề trên, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nêu quan điểm cần đánh giá tác động môi trường đối với các dự án sử dụng cát biển để làm vật liệu san lấp. Theo đó, tùy theo công trình, dự án triển khai sẽ được đánh giá tác động với nguyên tắc không được để ảnh hưởng đến nước mặt. "Vấn đề này, Bộ Xây dựng sẽ có quy trình cụ thể về từng công trình xây dựng,”

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết việc sử dụng vật liệu cát cho các dự án trọng điểm quốc gia, đặc biệt là đường cao tốc vừa qua rất khó khăn. Vì thế, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo bộ, ngành liên quan nghiên cứu sử dụng cát biển.

Hiện nay, dự án thí điểm của Bộ Giao thông vận tải trong tiến hành san lấp và xây dựng đường giao thông. Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao nhiệm vụ đánh giá trữ lượng khu vực để lấy cát biển.

“Thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hoàn thành đánh giá trữ lượng khu vực Sóc Trăng, với trữ lượng có thể lấy ngay là 145 triệu mét khối. Trữ lượng rất lớn và hiện nay cát biển đã được sử dụng san lấp và sử dụng trong các khu kinh tế, khu công nghiệp và các dự án ven biển,” Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nói.

Tại phiên chất vấn, đại biểu Đặng Bích Ngọc (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hòa Bình) cũng đề nghị Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết giải pháp để luật hoá cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản, nhằm đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, tạo sự thống nhất, chủ động cho chính quyền địa phương tổ chức thực hiện.

Liên quan đến nội dung trên, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết trong thời gian qua, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, sự đồng lòng của các địa phương nên đến nay đã thực hiện cơ chế đặc thù về việc cấp vật liệu san lấp cho các dự án trọng điểm quốc gia, dự án cao tốc.

Chính phủ cũng ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai đồng thời chỉ đạo và Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành các hướng dẫn về vật liệu xây dựng cho các dự án. Nhờ đó đến nay, tiến độ của các dự án này đạt yêu cầu đề ra. Điều này cho thấy cơ chế đặc thù của Quốc hội cho phép đã được triển khai rất hiệu quả.

Tuy vậy, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng lưu ý để luật hóa nội dung trên, luật hiện hành chưa được phân loại, phân nhóm. Vì thế, trong dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản (do Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì soạn thảo trình Chính phủ trình Quốc hội) đã phân loại 4 nhóm khoáng sản gồm: Kim loại quý, vật liệu xây dựng cao cấp, vật liệu xây dựng thông thường và vật liệu đất đá sỏi.

Trong đó, vật liệu đất đá sỏi sẽ được phân cấp cho các địa phương và không phải cấp phép mỏ nữa mà chỉ cần đăng ký, sau đó nộp nghĩa vụ thuế theo quy định.

Trả lời chất vấn của đại biểu liên quan đến tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, tiền cấp quyền khai thác thực hiện theo Luật Khoáng sản.

Sau 13 năm thực hiện, chính sách này đã góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước; cũng như trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện giấy phép.

Bộ trưởng cho biết, tính đến năm 2023, tổng số tiền thu được từ cấp quyền khai thác khoáng sản đạt trên 55.887 tỷ đồng.

Trong quá trình thực hiện cũng có một số bất cập như đại biểu băn khoăn đó là tiền cấp quyền được tính theo trữ lượng khai thác và không phụ thuộc vào trữ lượng khai thác thực tế, vì vậy có nhiều biến động.

Bởi khi điều tra cơ bản địa chất phục vụ khai thác khoáng sản, nhưng có nhiều mỏ khoáng sản không thể đánh giá trữ lượng tuyệt đối. Tiền cấp quyền được tính trên cơ sở kết quả điều tra thăm dò khoáng sản nên độ chính xác tương đối.

Vì vậy, trong dự thảo Luật Địa chất khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu theo hướng, tiền cấp quyền vẫn tính theo trữ lượng nhưng được quyết toán theo khối lượng thực tế./.