Tứ đại đỉnh đèo, khi những cung đường hóa thành huyền thoại

Khi nhắc đến tứ đại đỉnh đèo miền núi phía Bắc là nhắc đến những cung đường đèo vừa quen thuộc, vừa gợi lên cảm giác về những địa danh xa xôi, có phần hoang vu, heo hút. Tứ đại đỉnh đèo là biểu tượng của vùng núi phía Bắc nước ta, nơi có những cung đường hiểm trở, những đoạn cua dốc ngoặt bất ngờ, hay địa thế nằm cheo leo nơi triền núi với bên kia là vực sâu hun hút đầy thử thách. Chinh phục một, hoặc cả tứ đại đỉnh đèo luôn là niềm ao ước của những người có ước mơ và khao khát được khám phá. Ai từng có cơ hội “cưỡi chiến mã” rong ruổi, bon bon chinh phục những khúc cua ngoặt rẽ ra bất chợt, cảm giác làn gió lướt qua gương mặt, không khí càng lạnh dần khi đến điểm cao hơn mới hiểu lý do vì sao tứ đại đỉnh đèo có sức hút đến vậy.

Ô Quy Hồ, “Vua đèo” miền núi phía Bắc

Nằm trên tuyến quốc lộ 4D cắt ngang dãy núi Hoàng Liên Sơn, Đèo Ô Quy Hồ có độ cao 2.035m so với mặt nước biển, chiều dài đèo lên tới gần 50km (trong đó 2/3 quãng đường thuộc địa phận tỉnh Lai Châu, 1/3 quãng đường còn lại thuộc địa phận tỉnh Lào Cai). Đèo Ô Quy Hồ được người dân địa phương gọi là “Cổng trời” do trên đỉnh đèo quanh năm mây phủ, tạo nên cảnh sắc đẹp, hấp dẫn, thu hút biết bao du khách.

Đèo Ô Quy Hồ.

Độ cao của dãy núi Hoàng Liên Sơn cũng khiến cho khí hậu của hai bên đèo được phân định tại Cổng trời trở nên khác biệt. Mùa đông, bên Lai Châu trời vẫn ấm áp, còn bên Lào Cai đã có những cơn gió lạnh cắt da, cắt thịt, cả ngày sương mù bao phủ, tầm nhìn rất hạn chế. Vào mùa hè, nếu bên đèo Lào Cai khí hậu mát mẻ trong lành thì bên đèo Lai Châu lại xuất hiện những cơn nóng khô hanh do ảnh hưởng của gió Lào. Vào những đợt thời tiết giá rét, đỉnh đèo Ô Quy Hồ thường phủ kín băng tuyết.

Đứng trên đèo Ô Quy Hồ chiêm ngưỡng cảnh vật nơi đây thì thật là lý tưởng. Phía trên và dưới đèo là những cánh rừng già xanh thẳm đến ngút ngàn. Còn xa xa là Thác Bạc với dòng thác đẹp như một dải lụa chảy từ trên đỉnh núi xuống và những thửa ruộng bậc thang đẹp đến nao lòng. Trên đỉnh đèo, du khách cũng có thể chiêm ngưỡng những giàn su su khổng lồ của cư dân địa phương và cả một biển mây bao phủ khiến cho không gian tựa như chốn bồng lai tiên cảnh. Vào mùa hoa đỗ quyên, trên đỉnh đèo Ô Quy Hồ có muôn màu sắc của những loài hoa đỗ quyên cổ thụ đua nở trên những cánh rừng đại ngàn.

Pha Đin, cung đèo của huyền thoại

Nằm trên quốc lộ 6, đèo Pha Đin dài khoảng 30km, tiếp giáp theo hướng đông – tây giữa tỉnh Sơn La và tỉnh Điện Biên. Điểm cao nhất trên đèo là 1.648m so với mực nước biển. Trước đây, đèo Pha Đin dài 32km và có khoảng 130 khúc cua hiểm trở, đường hẹp, nhiều đoạn chỉ đủ cho một xe ôtô đi qua. Nay cung đèo đã được nâng cấp, hạ độ dốc, rút ngắn còn 26km với khoảng 60 khúc cua, mặt đường rộng gần gấp 2 lần so với trước.

Đèo Pha Đin.

Đèo Pha Đin nằm trong tuyến huyết mạch tiếp vận vũ khí đạn dược, lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm và thuốc men cho chiến dịch Điện Biên Phủ của quân và dân ta. Nhằm chặn đứng tuyến huyết mạch này, suốt 48 ngày đêm ròng rã, thực dân Pháp đã cho máy bay oanh tạc, đèo là địa điểm hứng chịu nhiều nhất lượng bom đạn mà quân Pháp đã thả xuống đây trong chiến dịch Điện Biên Phủ (1954). Đèo Pha Đin đã in dấu chân của hơn 8.000 thanh niên xung phong, công dân hỏa tuyến “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” với hàng trăm lượt gánh gồng, tải đạn, chở gạo qua đây mỗi ngày.

Đồng bào dân tộc Thái nơi đây quan niệm, Phạ (Trời), Đin (Đất), con đèo này là nơi giao nhau giữa đất và trời. Vẻ đẹp thơ mộng của đèo Pha Đin là khi đứng trên đỉnh đèo, bạn có thể hòa mình vào mây trời để chiêm ngưỡng không gian vô cùng kỳ vĩ của núi non, rừng già, những thửa ruộng bậc thang uốn lượn quanh những triền núi và những bản làng của người Thái nằm dưới thung lũng. Về chiều, đèo Pha Đin đẹp tựa chốn thiên đường khi mây trắng sà xuống bao lấy những cánh rừng khiến cho không gian bồng bềnh như những biển mây. Vào mùa hoa dã quỳ, hoa nở rực vàng dọc hai bên đèo, khiến cho không gian trở nên thơ mộng, đẹp lộng lẫy.

Mã Pì Lèng, xứ sở của đá núi

Đèo Mã Pì Lèng hay còn gọi là Mả Pí Lèng có nghĩa là “sống mũi con ngựa”, là cung đường đèo hiểm trở dài khoảng 20km, nằm ở độ cao 1.200m thuộc Cao nguyên đá Đồng Văn, trên con đường mang tên Hạnh Phúc. Con đường đèo uốn lượn qua những vách núi đá tai mèo cao, dựng đứng, hùng vĩ cùng những khúc cua quanh co, dưới chân là dòng sông Nho Quế.

Đèo Mã Pì Lèng.

Đường Hạnh Phúc dài khoảng 20km, chạy qua đèo Mã Pì Lèng được hàng vạn thanh niên xung phong thuộc 16 dân tộc của 8 tỉnh miền Bắc Việt Nam làm trong 6 năm (1959 -1965), với trên 2 triệu lượt ngày công lao động, trong đó riêng đoạn đèo vượt Mã Pì Lèng được các thanh niên trong đội cảm tử treo mình trên vách núi lấn từng cm để làm trong 11 tháng. Năm 2009, khu vực Mã Pì Lèng được chính thức công nhận là di tích danh lam thắng cảnh quốc gia. Theo đó, danh lam thắng cảnh Mã Pì Lèng bao gồm: Đèo Mã Pì Lèng được coi là khu vực di sản đặc sắc về địa chất và cảnh quan, khu vực đỉnh đèo được đánh giá là một trong những điểm quan sát toàn cảnh vào loại đẹp nhất ở Việt Nam, Hẻm vực sông Nho Quế là một trong những thung lũng kiến tạo độc nhất vô nhị ở Việt Nam.

Đứng trên mỏm đá cao của đèo, nhìn bao quát khoảng không bao la vô tận của những vực thẳm, của những bức tường đá sừng sững, xa xa là những dãy núi nhấp nhô trùng điệp. Dưới chân, vực sâu thăm thẳm là dòng sông Nho Quế với làn nước trong xanh, soi bóng đỉnh đèo sừng sững dưới đáy sâu, đang cuộn chảy như xẻ đôi vách đá Mã Pì Lèng thành hai nửa. Đến Mã Pì Lèng từ tháng 1 đến tháng 3, du khách được chiêm ngưỡng hoa mận, hoa đào hay hoa cải, tháng 4 lại thu hút với phiên chợ tình Khâu Vai, tháng 11 và tháng 12 là mùa của hoa tam giác mạch.

Khau Phạ, nơi một ngày có bốn mùa

Nằm trên dải Hoàng Liên cao vút, đèo vắt ngang đỉnh núi Khau Phạ với chiều dài hơn 20 km, ở độ cao 1.200m so với mặt nước biển, nối liền hai địa danh là Tú Lệ và Mù Cang Chải. Ở nơi đỉnh đèo, tiết trời biến đổi theo ngày, có sự ấm áp của mùa Xuân, có giá buốt của mùa Đông, có cái nắng nóng oi ả của mùa Hè và dịu nhẹ của mùa Thu.

Đèo Khau Phạ.

Theo tiếng Thái – “Khau Phạ” có nghĩa là sừng trời, người Mông gọi nơi này là “đở chua” có nghĩa là đỉnh núi có nhiều gió. Nhìn từ xa, đèo như một dải lụa sẫm màu vắt ngang các sườn núi của một vùng cao nguyên trùng điệp “Núi tiếp núi, bồng bềnh mây trắng – Đất và trời hò hẹn ở nơi đây”. Khi về chiều, càng lên cao, mây càng dày đặc, bao phủ khắp không gian đỉnh đèo, đây là thời điểm lý tưởng để ngắm những biển mây bồng bềnh khắp núi rừng. Đặc biệt, từ đỉnh đèo Khau Phạ, phóng tầm mắt ra xa là cả một thiên đường ruộng bậc thang của đồng bào Thái ở Tú Lệ.

Mùa xuân về, Khau Phạ như được trang điểm thêm vẻ rực rỡ của hoa tớ dày, hoa đào và sắc trắng của những nhành ban Tây Bắc, những chùm hoa màng mủ, hoa sơn tra… đua nở bên sườn núi. Nhưng Khau Phạ đẹp nhất vào độ tháng 9, tháng 10, khi lúa trên những thửa ruộng bậc thang óng vàng như mật. Đây cũng là mùa lễ hội, tôn vinh sự độc đáo của văn hóa Mông và vẻ đẹp thắng cảnh ruộng bậc thang trên cao nguyên Mù Cang Chải. Vào mùa lúa chín, những sóng lúa bậc thang uốn lượn quanh triền núi khiến cho không gian trở nên thơ mộng, hữu tình. Vì vậy, đỉnh đèo Khau Phạ là nơi xuất phát cho trò chơi đầy thú vị đối với du khách, đó là trò chơi dù lượn ngắm ruộng bậc thang.

Mỗi thời điểm trong năm, tứ đại đỉnh đèo đều mang một nét đẹp riêng. Thời tiết mỗi mùa cũng rất khác nhau. Tuy nhiên, thời điểm thích hợp nhất để trải nghiệm và khám phá tứ đại đỉnh đèo là từ tháng 9 đến tháng 4 năm sau, cũng chính là mùa khô ở vùng núi phía Bắc. Cả bốn đỉnh đèo đều gắn liền với những địa danh nổi tiếng và là điểm dừng chân lý tưởng của du khách mọi miền khi muốn trải nghiệm và khám phá vùng núi phía Bắc xa xôi. Mỗi con đèo mang một vẻ đẹp riêng, tạo nên sức hút kỳ diệu đối với những ai có khát khao khám phá những cung đường miền núi phía Bắc vô cùng hiểm trở và tươi đẹp.