El Nino ảnh hưởng đến hiện tượng thời tiết trong năm 2023 như thế nào?
 |
| El Nino làm giảm lượng mưa, gây hạn hán trên diện rộng. (Ảnh minh họa) |
El Nino tác động đến thời tiết như thế nào?
Đợt El Nino lớn gần đây nhất xảy ra từ năm 2014 đến năm 2016, liên tiếp xô đổ các kỷ lục nhiệt độ toàn cầu. Trong đó, năm 2016 được đánh giá là năm nóng nhất từng được ghi nhận.
Giờ đây, El Nino đã quay trở lại và có thể đã tạo ra những kỷ lục nhiệt độ mới, với những đợt nắng nóng chưa từng được ghi nhận trên đất liền, từ Puerto Rico đến Trung Quốc, hay những đợt nắng nóng đáng báo động ở các vùng biển Vương quốc Anh.
Chu kỳ El Nino - La Nina khiến các đợt nắng nóng, hạn hán, cháy rừng và lũ lụt gia tăng ở các khu vực khác nhau.
Những nơi gần Thái Bình Dương nhất bị ảnh hưởng mạnh mẽ nhất. Ở Peru và Ecuador, El Nino gây ra mưa lớn và lũ lụt.
Ở Amazon, thời tiết trở nên nóng và khô hơn trong thời gian xảy ra hiện tượng El Nino. Điều này đồng nghĩa với việc cây trồng kém phát triển hơn và nguy cơ cháy rừng cao hơn. El Nino cũng khiến nắng nóng và hạn hán cũng gia tăng ở Colombia và Trung Mỹ.
Ở phía bên kia Thái Bình Dương, Australia có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi nhiệt độ cao hơn do El Nino. Hiện tượng này sẽ làm tăng các đợt sóng nhiệt, hạn hán và cháy rừng ở phía đông của đất nước, đồng thời làm tăng khả năng tẩy trắng san hô hàng loạt của rạn san hô Great Barrier.
| Bên cạnh đó, El Nino vẫn có thể làm tăng lượng mưa ở vùng Sừng châu Phi đang hạn hán. Hiện tượng khô hạn kéo dài do 3 năm La Nina liên tiếp đã làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán kéo dài ở một số vùng của Ethiopia, Kenya và Somalia. El Nino cũng làm gia tăng nguy cơ xảy ra bão và cuồng phong, ảnh hưởng đến vùng Caribe và Mỹ, Ấn Độ và Bangladesh, Nhật Bản và Hàn Quốc. Những cơn bão này được hình thành khi nhiệt độ đại dương và mực nước biển cao kỷ lục ở Đại Tây Dương vào năm 2023. Văn phòng Khí tượng Vương quốc Anh dự báo số lượng bão nhiệt đới ở Bắc Đại Tây Dương sẽ đạt trên mức trung bình. Dù ít bị ảnh hưởng hơn, nhưng vào mùa đông, El Nino có thể làm thay đổi luồng khí quyển và gây nhiều mưa hơn ở phía Nam châu Âu, trong khi gây ra thời tiết khô hơn, lạnh hơn ở phía Bắc lục địa này. Ảnh hưởng của El Nino đối với lượng mưa, nhiệt độ và sự phát triển của thực vật cũng gây ra tác động dây chuyền, chẳng hạn gia tăng bệnh truyền nhiễm, bao gồm sốt xuất huyết ở Đông Nam Á và Brazil. |
 |
| Lũ lụt cũng sẽ diễn ra bất thướng và mạnh mẽ hơn. (Ảnh minh họa) |
Hiện tượng El Nino đang ở mức nào và xu hướng tương lai?
Hiện tượng El Nino yếu đã xuất hiện từ tháng 5 và dự kiến sẽ tăng cường trong những tháng tới. Giới chuyên gia dự đoán 84% xảy ra hiện tượng El Nino vừa phải vào đỉnh điểm từ tháng 11 đến tháng 1/2024 và 56% khả năng xảy ra hiện tượng El Nino mạnh.
Nhiệt độ trung bình toàn cầu vào đầu tháng 6 năm nay đã cao hơn gần 1 độ C so với mức được ghi nhận trong cùng kỳ năm trước, dẫn đến các đợt nắng nóng kỷ lục – từ Puerto Rico đến Siberia, Trung Quốc. Một số nhà khoa học cho biết năm 2023 có thể trở thành năm nóng nhất được ghi nhận, mặc dù phần lớn sức nóng của El Niño sẽ mạnh mẽ hơn vào năm 2024.
Các nhà khoa học không chắc chắn biến đổi khí hậu do con người gây ra có làm tăng khả năng xảy ra El Nino, La Nina, hay cả hai không. Điều này một phần là do không có nhiều dữ liệu về El Nino và La Nina trong hồ sơ từ khoảng 150 năm trước.
Song điều chắc chắn, nhiệt độ toàn cầu tăng - được thúc đẩy trong những năm El Nino và gây ra thời tiết khắc nghiệt tồi tệ hơn - sẽ không kết thúc cho đến khi lượng khí thải carbon giảm xuống mức 0.
| PGS-TS Mai Văn Khiêm - Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia: Trong điều kiện El Nino, ở hầu hết các vùng trên cả nước, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường; nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn; khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối. Hoạt động của bão/áp thấp nhiệt đới có thể không nhiều nhưng tập trung nhiều vào giữa mùa, tính chất dị thường hơn, cả về cường độ và quỹ đạo. Điều đáng lưu ý là El Nino thường gây thâm hụt lượng mưa ở đa phần diện tích cả nước với mức phổ biến từ 25 đến 50%. Vì thế, nguy cơ cao xảy ra khô hạn cục bộ, hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt, trong các tháng mùa khô năm 2023. |
