Quảng Ngãi: Di tích văn hóa Sa Huỳnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt

Năm 1997, di tích khảo cổ học Văn hóa Sa Huỳnh được Bộ Văn hóa Thể Thao và Du lịch xếp hạng di tích quốc gia với hai khu vực được bảo vệ là Phú Khương và Gò Ma Vương (ở xã Phổ Thạnh, và Phổ Khánh). Ngày 29/12/2022, di tích cấp quốc gia Văn hóa Sa Huỳnh được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt.

Di tích văn hóa Sa Huỳnh gồm 5 điểm di tích: Long Thạnh (Gò Ma Vương), Phú Khương, Thạnh Đức, đầm An Khê và lạch An Khê, quần thể di tích Chăm Pa, thuộc xã Phổ Khánh và phường Phổ Thạnh.

Lễ công bố và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt Văn hoá Sa Huỳnh.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Trần Hoàng Tuấn - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, Di tích Văn hóa Sa Huỳnh được Thủ tướng công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là niềm vinh dự lớn và cũng là trách nhiệm của Đảng bộ, chính quyền và đồng bào các dân tộc tỉnh Quảng Ngãi trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị đặc biệt của di tích.

Tỉnh Quảng Ngãi luôn tự hào là nơi đầu tiên phát hiện ra Văn hóa Sa Huỳnh, là nơi có địa danh mà nền văn hóa mang tên, cũng là trung tâm của Văn hóa Sa Huỳnh - 1 trong 3 nền văn hóa cổ phát triển rực rỡ trên đất nước Việt Nam trong thế giao thoa, tương tác với Văn hóa Đông Sơn ở vùng đồng bằng Bắc bộ và Văn hóa Óc Eo ở vùng Đông Nam Bộ.

Trong hơn một thế kỷ qua, các nhà khoa học quốc tế và Việt Nam đã dành nhiều tâm huyết, sức lực để tìm tòi, nghiên cứu và giải mã một nền văn hóa phát triển rực rỡ, đồng thời cũng hết sức kỳ bí này. Từ khi phát hiện đến nay, các cơ quan nghiên cứu của Việt Nam, trong đó có tỉnh Quảng Ngãi, đã không ngừng nỗ lực trong phát hiện, khai quật, phục dựng, nghiên cứu về Văn hóa Sa Huỳnh và đã đạt được những bước tiến đáng kể.

Quảng Ngãi là “cái nôi” của Văn hóa Sa Huỳnh với hàng loạt di tích tiền Sa Huỳnh và Sa Huỳnh đã được nghiên cứu, như: Long Thạch, Bình Châu, Gò Văng, Núi Sứa, Gò Quách, Gò Quê, Tịnh Thọ, Xuân Phổ, Gò Kim, Xóm Ốc, Suối Chình…

Nói đến Văn hóa Sa Huỳnh người ta sẽ nghĩ ngay đến những khu mộ chum với các chum gốm to, nhỏ dùng để lưu giữ phần xác của con người khi về thế giới bên kia, hay nói đến những đồ trang sức bằng thủy tinh, bằng mã não rất độc đáo với hoa văn rất đẹp và tinh xảo qua bàn tay khéo léo và mỹ cảm tuyệt vời của người Sa Huỳnh cổ.

Gắn liền với văn hóa Sa Huỳnh còn có đầm An Khê và lạch An Khê. Đây là đầm nước ngọt lớn nhất tỉnh Quảng Ngãi, nằm ở vùng ven biển thuộc xã Phổ Khánh và phường Phổ Thạnh, một di sản thiên nhiên - một đầm nước ngọt đặc biệt có giá trị và là một bộ phận hữu cơ của hệ sinh thái Sa Huỳnh, mang lại những điều kiện cần thiết cho cuộc sống của cư dân địa phương, góp phần hình thành và phát triển nền Văn hóa Sa Huỳnh cổ.

“Để tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về những giá trị của di tích, thu hút khách tham quan du lịch, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian tới, tôi kêu gọi các cấp ủy đảng, chính quyền và đồng bào các dân tộc tỉnh Quảng Ngãi hãy chung sức, đồng lòng gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị của di tích Văn hóa Sa Huỳnh, để di tích này mãi mãi là niềm tự hào, là tài nguyên quý báu của Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Hoàng Tuấn bày tỏ.

Du khách tham quan các hiện vật bên trong Nhà trưng bày Văn hóa Sa Huỳnh.

Tại buổi lễ, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Liêm - Ủy viên Hội đồng di sản văn hóa quốc gia cho rằng, trong thời gian tới, để đưa di tích Văn hóa Sa Huỳnh trở thành Di sản văn hóa thế giới, tỉnh Quảng Ngãi cần triển khai có hiệu quả các giải pháp nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy di sản Văn hóa Sa Huỳnh gắn với phát triển du lịch. Trong đó, ưu tiên việc nghiên cứu, khảo cổ các điểm mới nhằm tiếp tục phát hiện những dấu tích của Văn hóa Sa Huỳnh đang còn chìm dưới lòng đất.

Đồng thời, cần đầu tư nâng cấp Nhà trưng bày Văn hóa Sa Huỳnh thành Bảo tàng Văn hóa Sa Huỳnh. Đặc biệt quan tâm đến việc quản lý, bảo tồn và phát huy di tích Văn hóa Sa Huỳnh; giữ gìn và phát huy các giá trị xung quanh khu vực đầm An Khê về tri thức dân gian, về ẩm thực, nghề truyền thống đúng với bản sắc văn hóa dân tộc và địa phương, tiến tới xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.