Từ thành phố Lai Châu theo con đường trải nhựa phẳng phiu, vượt qua quãng đường khoảng 30 km với những gấp khúc quanh co của đường đèo ẩn hiện trong mây, càng lên cao khí hậu càng mát mẻ. Ở độ cao gần 1.500 m so với mực nước biển, phóng tầm mắt nhìn cảnh đẹp nơi đây thật hấp dẫn, những đồi núi nhấp nhô đan xen nhau, nổi bật là những thửa ruộng bậc thang trông xa như những bức tranh thủy mặc. Bản Sin Suối Hồ hiện ra trước mắt, con đường dẫn vào bản được đổ bê tông, những ngôi nhà của đồng bào dân tộc Mông trông sạch sẽ, gọn gàng, xung quanh nhà là những vườn địa lan xanh tốt, những vườn đào, mận, thảo quả, táo mèo trĩu quả. Bước chân vào bản du khách được các chàng trai, cô gái Mông trong trang phục truyền thống, mời thưởng thức nước thảo quả với mật ong, loại nước uống đặc trưng đong bằng ống tre, cốc uống cũng được làm bằng ống tre và cũng chính các chàng trai cô gái ấy đã biểu diễn những tiết mục văn nghệ, giới thiệu nét văn hóa đặc trưng, mô phỏng cuộc sống hàng ngày của dân tộc Mông chào đón du khách.

Tiết mục văn nghệ do người dân trong bản biểu diễn, mô phỏng cuộc sống sinh hoạt thường ngày của người dân.

Từ bản ma túy đến bản du lịch cộng đồng

Trước đây đời sống người Mông ở bản Sin Suối Hồ rất khó khăn, đường giao thông đến bản đều là đường mòn, từ thành phố Lai Châu đến đây rất vất vả. Ở bản rất nhiều người lớn nghiện thuốc phiện, thuốc lào, rượu chè say sưa. Cả bản đều là hộ nghèo “bền vững”, quanh năm chỉ trông chờ vào vụ lúa duy nhất, hết mùa lại hò nhau vào rừng hái thảo quả, tìm phong lan, địa lan… Trong nhà, ngoài ngõ gia súc, gia cầm thả rông khắp nơi. Trẻ em không được đến trường mà phải vội đi lấy chồng, lấy vợ.

Ngoài vườn, trên rẫy đâu đâu cũng trồng cây thuốc phiện, từ người già đến người trẻ, cả trai lẫn gái đều nghiện hút. Cuộc sống vì thế mà quẩn quanh trong cái đói, cái nghèo, bệnh tật, tệ nạn đeo bám. Thời ấy, bà con trong bản đi chung đường với trâu, với lợn nên đường đi lầy đến đầu gối, cả năm không có một người lạ bước chân đến bản.

Từ năm 1995-2005, trưởng bản Vàng A Chỉnh và anh Hàng A Xà một người có uy tín trong bản đã vận động bà con cai nghiện. Đến năm 2014, bản Sin Suối Hồ đã cai nghiện thành công không còn người nghiện hút. Nhưng cai nghiện được rồi, làm thế nào để dân mình thoát nghèo, khỏi cái đói bao đời bủa vây?, với 100% đồng bào dân tộc Mông quanh năm lên nương trồng ngô, lúa biết làm gì đây? là những trăn trở của trưởng bản Vàng A Chỉnh. Nói và làm, Trưởng bản bắt tay vào tu sửa nếp nhà mình cho sạch sẽ, gọn gàng, rồi Trưởng bản Chỉnh và anh Hàng A Xà đi vận động anh em, họ hàng cũng sửa sang, dọn dẹp nhà cửa của từng gia đình, thông báo cho tất cả anh em trong bản chung tay sửa sang lại tất cả các khu đất đai, nhà cửa của bản, sửa hết từ cổng chào cho đến đường vào bản. Sau đó tiếp tục vận động nhà ai có điều kiện thì làm dịch vụ homestay đón khách du lịch, nhà nào không có điều kiện thì nuôi lợn, gà, trồng rau, cung cấp thực phẩm, mỗi nhà một việc, cả bản cùng chung tay làm. Đến năm 2012, toàn bộ đường đi vào bản cho đến các hộ gia đình được đổ bê tông sạch sẽ, đến năm 2015, bản Sin Suối Hồ được công nhận là bản du lịch cộng đồng.

Dọc đường vào bản, mọi biển hiệu, cổng chào, đồ vật được bài trí ngăn nắp, xinh xắn và thân thiện với môi trường.

Sống chan hòa với thiên nhiên

Từ khi được công nhận là bản du lịch cộng đồng, dân bản chung tay làm du lịch khá bài bản, chuyên nghiệp. Có những hộ xây dựng homestay, bungalow, có hộ mở quán cà phê, hộ kinh doanh nhà hàng hoặc bán hàng lưu niệm, hộ thì nuôi cá tầm… Các homestay đều là nhà gỗ với mô hình nhà ở truyền thống của người Mông. Cổng chào homestay xinh xắn, có biển hiệu cung cấp đầy đủ thông tin về tên chủ nhà, các dịch vụ, số điện thoại…

Nếu tham quan trong ngày, bạn nên đến Sin Suối Hồ vào sáng thứ Bảy hàng tuần để tham gia chợ phiên. Chợ phiên ở Sin Suối Hồ đang hướng đến việc không sử dụng túi nilông, thay vào đó là làm ra các giỏ, ống bằng tre hay đơn giản mua bán hàng hóa tại bản được gói bằng lá chuối. Khi đến tham quan trải nghiệm du lịch cộng đồng tại bản Sin Suối Hồ, du khách sẽ bất ngờ, thú vị với những chiếc giỏ đựng rác được đan bằng tre với dòng chữ "Tôi xin rác" của người dân tự làm để thu gom rác hàng ngày.

Khắp nơi trong bản làng Sin Suối Hồ, từ trong nhà, ngoài đường cho tới chợ đều sạch sẽ, ngăn lắp và bày trí rất đẹp mắt để thu hút khách du lịch. Hai bên đường vào bản trồng rất nhiều hoa lan, đào, mận... Có nhiều điểm tham quan trong bản, gồm: Vườn đào giống, những vườn địa lan, đá sổ đỏ, bức tường cổ 300 năm tuổi, cây Tung qua sủ 300 năm tuổi (loại cây chuyên dùng nhuộm vải)… Tới Sin Suối Hồ du khách được đắm chìm trong không gian văn hóa độc đáo của người Mông, hòa mình vào biển mây mỗi sớm bình minh hay thả mình dưới dòng thác nước mát lạnh, chiêm ngưỡng những thửa ruộng bậc thang và ngắm các loài hoa.

"Nhà tổ chim" ở bản Sin Suối Hồ.

Điểm nhấn của dịch vụ homestay là khu tổ chim là những homestay được thiết kế ở trên cây trông lạ mắt, độc đáo. Những “Nhà tổ chim” được đặt theo tên của các loài chim với những bậc cầu thang lên xuống độc đáo, làm cho du khách thấy được cuộc sống mộc mạc, giản dị nhưng rất nên thơ của người dân nơi đây. Sin Suối Hồ cũng là một trong những bản được tỉnh Lai Châu lựa chọn để thực hiện Đề án “Xây dựng nông thôn mới gắn với du lịch nông thôn tại một số bản trên địa bàn tỉnh Lai Châu, giai đoạn 2020 - 2025”. Với nhiều điều mới lạ, hấp dẫn, Bản vùng cao Sin Suối Hồ mời gọi du khách gần xa đến để hòa mình vào thiên nhiên tươi đẹp, cùng khám phá và trải nghiệm với nhiều điều thú vị nơi đây.