Sự thay đổi về chính sách môi trường của Trung Quốc tạo cơ hội tăng trưởng thị trường công nghệ môi trường
Chế độ môi trường của Trung Quốc trong những năm gần đây đã được cải thiện gắn với sự phát triển của một khung pháp lý quốc gia hỗ trợ giảm thiểu ô nhiễm trên cả ba phương diện về môi trường.Tuy nhiên, việc thực thi vẫn còn yếu như nó chưa từng hiện hữu, vì việc thực thi được giao cho chính quyền thành phố và khu vực mà họ lại tập trung vào phát triển kinh tế. Vào năm 2014, Trung Quốc về cơ bản đã cơ cấu lại cách tiếp cận của mình đối với việc thực thi các quy định môi trường cùng với việc ban hành Luật Bảo vệ môi trường (Luật BVMT) sửa đổi. LMT sửa đổi có hiệu lực từ ngày 01 tháng 1 năm 2015, Đạo luật này làm cho các quy định về môi trường phải được tuân thủ chặt chẽ hơn do các ưu đãi và hình phạt cuối cùng được đưa ra lớn hơn chi phí không tuân thủ.
|
Khảo sát về tính nghiêm ngặt môi trường của Tạp chí Kinh doanh Môi trường (EBJ) - Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) xếp hạng các chế độ môi trường theo thang điểm từ 1 đến 7 (với 1 là mức lỏng lẻo và 7 là mức nghiêm ngặt nhất trên thế giới), cho thấy nhận thức kinh doanh về những quy định môi trường của Trung Quốc đã được cải thiện. Trung Quốc đạt 3,6 điểm vào năm 2012 tăng 1,8 điểm so với năm 2005 (1,8 điểm). Tương tự như vậy, Trung Quốc đã đạt được 4,11 điểm theo Chỉ số của Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2011 về tính nghiêm ngặt pháp lý (theo thang điểm tương tự như của EBJ-OECD) trong khi điểm của Trung Quốc trong cùng một cuộc điều tra về thực thi hơn điểm mức trung bình 3,82. Luật BVMT có hiệu lực cách đây đã hơn hai năm nhưng nhiều chính quyền địa phương vẫn chưa thực hiện hoặc thi hành các quy định của luật, và những nỗ lực nhằm khuyến khích các vụ kiện môi trường phù hợp với lợi ích cộng đồng của các tổ chức phi chính phủ theo luật sửa đổi nhưng cho đến nay mới chỉ có 36 vụ kiện ra tòa tại 13 tỉnh. Mặc dù luật môi trường có hiệu lực dài hạn, văn bản pháp luật nêu bật những nỗ lực cải tiến về giám sát, con đường hướng tới việc sử dụng hợp pháp để giải quyết những thiệt hại cộng đồng đánh vào những người gây ô nhiễm, quyền hạn ngăn chặn các dự án vượt quá giới hạn ô nhiễm, những yêu cầu đối với các nguồn chủ yếu để công bố công khai các chất gây ô nhiễm chính, trách nhiệm giải trình của cán bộ địa phương đối với cán bộ cấp trên và mức phạt hàng ngày đối với người gây ô nhiễm vượt quá chi phí bắt buộc phải tuân thủ.
Những rào cản thị trường
Những rào cản thị trường tại Trung Quốc tồn tại lâu dài và mục đích ngăn cấm trong nhiều trường hợp. Trong tuyên bố gần đây nhất của mình, Ủy ban Cố vấn Thương mại Công nghệ môi trường của Bộ Thương mại Hoa Kỳ (ETTAC), cùng với các chuyên gia công nghiệp trong Văn phòng Công nghiệp Năng lượng và Môi trường (OEEI), đã xác định những rào cản sau đây là vấn đề nan giải nhất đối với các công ty công nghệ môi trường đang cố gắng xuất khẩu đến hoặc làm việc tại Trung Quốc:
(1) Môi trường sở hữu trí tuệ phức tạp: Vi phạm quyền sở hữu trí tuệ tiếp tục ảnh hưởng đến các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang họat động tại Trung Quốc và làm phức tạp các hoạt động trong nước này.
(2) Rào cản kỹ thuật đối với việc sử dụng các công nghệ môi trường tiên tiến: Các nhà chức trách Trung Quốc sử dụng một loạt các công nghệ tham khảo để xác định những giải pháp môi trường nên được áp dụng trong một quy trình nhất định. Việc giới thiệu các công nghệ và quy trình mới thường đòi hỏi phải phát triển một dự án trình diễn do công ty chi phí để chứng minh hiệu quả của công nghệ đó. Do các quy định về môi trường được thi hành ở cấp tỉnh và thành phố, cần phải lặp lại quá trình này ở một số địa phương.
(3) "Các ngành công nghiệp chiến lược mới nổi", các doanh nghiệp nhà nước, và mua sắm ưu đãi: Các nhà xuất khẩu sang Trung Quốc cũng có thể phải đối mặt với các cơn lốc xoáy từ các doanh nghiệp nhà nước đang cố gắng tìm ra các công nghệ cạnh tranh và thiết lập độc quyền được nhà nước bảo trợ. Tác động này chỉ tăng lên trong tương lai vì các công nghệ môi trường đã được chỉ định là một trong bảy ngành công nghiệp chiến lược của chính phủ nhằm tăng trưởng dựa trên tiêu dùng trong nước (trái với chính sách xuất khẩu của Trung Quốc trong 30 năm qua). Hơn nữa Những gói thầu chính phủ thường biểu hiện ưu tiên mở hoặc rõ ràng cho các nhà thầu trong nước hơn là đối với các hồ sơ dự thầu nước ngoài.
(4) Giấy chứng nhận của địa phương và phê duyệt an toàn không được công nhận là thị trường xuất khẩu tương đương: ETTAC báo cáo rằng nhiều giấy chứng nhận, chỉ dễ dàng cấp cho các sản phẩm sản xuất trong nước. Hơn nữa, hồ sơ dự thầu của chính phủ đôi khi yêu cầu các giấy chứng nhận đặc biệt, giấy này chỉ được cấp cho các sản phẩm địa phương.
(5) Giảm thiểu chính sách để thực thi các quy định về môi trường: Việc thực thi các quy định môi trường xuất hiện ở cấp thành phố và cấp tỉnh thông qua các Cục Bảo vệ môi trường địa phương (EPBs). EPBs chịu trách nhiệm trước thị trưởng hoặc thống đốc tỉnh mà tiềm năng xúc tiến của các vị này lại là một bên chính thức dựa chủ yếu vào biểu thị tăng trưởng kinh tế. Tính năng động này đảm bảo rằng các mục tiêu về môi trường hầu như luôn phụ thuộc vào các mục tiêu phát triển kinh tế. Luật BVMT được sửa đổi nếu được thực thi đầy đủ có thể là một biện pháp khắc phục các điểm yếu hệ thống trong việc thực thi bằng cách khuyến khích bảo vệ môi trường theo các biện pháp thực hiện quan liêu và xử phạt những người không thực thi luật bằng cách giáng chức, sa thải và truy tố hình sự.
Cơ hội thị trường
Kiểm soát ô nhiệm không khí
Vào cuối năm 2013, Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đã ban hành Kế hoạch hành động Kiểm soát và Phòng ngừa Ô nhiễm Không khí. Kế hoạch không khí của nhà nước quy định giảm 25% bụi trong khu vực Bắc Kinh - Thiên Tân - Hà Bắc, giảm 20 % đối với Sơn Tây và Sơn Đông, và giảm 10 % cho vùng Nội Mông. Vào năm 2015, Trung Quốc cũng đã sửa đổi Luật Quốc gia về Kiểm soát và Ngăn ngừa Ô nhiễm Không khí. Luật sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2016 và đặt trách nhiệm trực tiếp cho các chính quyền thành phố và địa phương nâng cao chất lượng không khí của địa phương, họ chịu sự giám sát của cơ quan điều phối cấp quốc gia và cơ quan này chịu trách nhiệm trước Hội đồng Nhà nước. Ngoài ra, các nhà phát thải chính phải lắp đặt thiết bị quan trắc tự động và công bố dữ liệu phát thải của họ. Ngoại trừ Bắc Kinh, không có các thành phố nào khác có mạng lưới quan trắc đầy đủ để thiết lập đường cơ sở cắt giảm hoặc để theo dõi tiến độ. Thực hiện kế hoạch nhà nước và Luật Ô nhiễm không khí sửa đổi sẽ yêu cầu phát triển một loạt các mạng lưới quan trắc không khí xung quanh và tạo ra cơ hội cho các công ty thiết bị và quan trắc ô nhiễm không khí của Hoa Kỳ. Công nghệ và Dịch vụ theo nhu cầu: Hệ thống quan trắc phát thải liên tục; Thiết bị quan trắc chất lượng không khí; Công nghệ đo phát thải nguồn; Dịch vụ và hàng hóa kiểm nghiệm phòng thí nghiệm; Thiết bị kiểm soát ô nhiễm không khí; Hệ thống kiểm soát hơi nhiên liệu;
Giảm ô nhiễm không khí công nghiệp. Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Các máy lọc ướt khô (đặc biệt là các hệ thống loại bỏ nhiều chất gây ô nhiễm); Hệ thống phun carbon (để làm giảm thuỷ ngân và chất hữu cơ); Hệ thống kiểm soát bụi (đặc biệt là các hệ thống đóng gói mới); Hệ thống quan trắc và quan trắc liên tục NOx, thủy ngân, CO2, bụi; Kiểm soát khử xúc tác chọn lọc và không xúc tác; Thiết bị làm giàu oxy, phun nhiên liệu và các công nghệ đốt hiệu quả khác. Đổi mới các nhà máy xi măng đặc biệt; Các loại công nghệ hỗn hợp; Thiết bị bơm và vận chuyển chất lỏng; Thiết kế công nghệ và nhà máy; Thiết bị dò tìm khe hở Công nghệ nhiên liệu thay thế được sử dụng cho lò đốt xi măng.
Giảm phát thải nhà máy điện.Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Hệ thống quan trắc phát thải liên tục; Sử dụng công nghệ phun chất hấp thụ khô; Thiết bị khử lưu huỳnh khí thải; Công nghệ thổi carbon đã được kích hoạt; Dịch vụ thanh sát, điều chỉnh, bảo dưỡng và sửa chữa; Công nghệ khử chất xúc tác chọn lọc; Các thiết bị lắng tĩnh điện (ướt và khô)
Kiểm soát nguồn phát thải di động. Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Công nghệ kiểm soát khí thải cho xe có động cơ và xe cộ (diesel) và máy móc không lưu hành trên đường
Quản lý và tái chế chất thải.Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Thiết kế và lấy mẫu đống chất thải; Thiết bị làm phân compost; Máy phân loại; Máy nghiền và máy mài; Thiết bị đóng gói vật liệu; Dịch vụ thu gom,
container và xe cộ; Chuyên môn về quy trình tái chế. Tái chế phế liệu điện tử, Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Máy phân loại; Máy nghiền và máy mài; Thiết bị đóng gói vật liệu; Dịch vụ thu gom, container và xe cộ; Chuyên môn về quy trình tái chế
Quản lý chất thải nguy hại.Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Thiết bị đóng gói chất thải; Công nghệ xử lý chất thải; Thiết kế và thiết bị cải tạo địa điểm của khu vực màu nâu; Thiết bị kiểm tra và quan trắc ô nhiễm đất.
Xử lý nước và nước thải.Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Thiết bị đóng gói chất thải; Dịch vụ kỹ thuật, mua sắm và xây dựng; Lọc nâng cao; Lọc bằng màng lọc; Tổn thất đối với công nghệ năng lượng; Phân hủy bằng không khí; Nitrat hóa; Khử Nitơ sinh học; Thiết bị quan trắc; Thiết bị kiểm tra
Hệ thống truyền tải nước và nước mưa do bão. Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Dịch vụ kỹ thuật, mua sắm và xây dựng; Bơm, đường ống và van; Công nghệ lưu trữ; Hệ thống điều khiển giám sát và thu thập dữ liệu (SCADA); Hệ thống quan trắc trực tuyến; Thiết bị tìm khe hở; Những công nghệ đào rãnh; Thiết kế và thi công ống dẫn; Công nghệ phục hồi ống
Xử lý bùn. Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Công nghệ và thiết kế; Hệ thống khử trùng bùn; Hệ thống làm tách nước và làm khô; Phân hủy không khí; Thu hồi khí sinh học/ khí tự nhiên; Công nghệ thu hồi nitơ và phốt pho
Quan trắc nước ngầm, ngăn ngừa và khắc phục ô nhiễm. Các công nghệ chủ chốt trong nhu cầu: Thiết bị quan trắc; Công nghệ kiểm soát ô nhiễm nguồn; Vẩy nước; Khắc phục bằng sinh học; Xử lý hóa chất; Xả nước; Loại bỏ khí tại chỗ; Tách đa pha; Rào cản phản ứng thấm; Khắc phục bằng thực vật; Bơm và xử lý
Hiệu quả sử dụng và tái sử dụng nước. Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Công nghệ và thiết kế; Thiết bị quan trắc; Phần mềm kiểm soát nước không doanh thu; Màng lọc; Lọc tiên tiến; Thiết bị phân phối tổn thất thấp; Thiết bị lưu giữ.
Nước thải công nghiệp chế biến và sản xuất. Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Dịch vụ kỹ thuật, thiết kế và xây dựng; Bơm, ống và van; Công nghệ lưu trữ; Hệ thống điều khiển giám sát và thu thập dữ liệu (SCADA); Hệ thống quan trắc trực tuyến; Phân hủy kỵ khí; Tinh chế và xử lý bằng hóa chất tiên tiến; Công nghệ màng
Tư vấn và Kỹ thuật Môi trường. Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi quy định rằng tất cả các công trình xây dựng mới phải trải qua Đánh giá tác động Môi trường (ĐTM) trước khi có thể được cấp giấy phép xây dựng. Tương tự như Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia Hoa Kỳ (NEPA), nếu được thực hiện đầy đủ, Luật bảo vệ Môi trường mới sẽ phát triển một ngành công nghiệp khổng lồ đối với ĐTM, một lĩnh vực mà các công ty tư vấn và kỹ thuật môi trường Hoa Kỳ có kiến thức chuyên môn tốt. Các công nghệ chủ chốt có nhu cầu: Đánh giá tác động môi trường
Các Chương trình và Sáng kiến của Tổ công tác công nghệ môi trường (ETWG). Diễn đàn Công nghiệp Môi trường của Hoa Kỳ (EIF)
Diễn đàn Công nghiệp môi trường của Hoa Kỳ thu hút các quan chức, doanh nghiệp Hoa Kỳ và Trung Quốc trong một loạt các cuộc thảo luận về kỹ thuật và chính sách được thiết kế để tăng cường quan hệ đối tác mậu dịch và môi trường Hoa Kỳ-Trung Quốc. Mục tiêu của diễn đàn này là tạo điều kiện cho việc phát triển một chế độ bảo vệ môi trường mạnh mẽ và các thị trường công nghệ môi trường tương ứng. Các chủ đề và các vấn đề trọng tâm đối với năm 2016 và các sự kiện của diễn đàn trong tương lai có thể bao gồm không khí, nước, hóa chất, đất và chất thải.
Bộ công cụ giải pháp môi trường của Hoa Kỳ. Bộ công cụ tập hợp các quy định về môi trường của Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, nghiên cứu và danh mục cơ bản liên quan của các công ty Hoa Kỳ về cung cấp công nghệ cần thiết để thực hiện các biện pháp điều chỉnh môi trường tương tự như nước ngoài. Gần đây, phiên bản tiếng Quan Thoại của Bộ công cụ đã được phát hành.
Bộ công cụ được các quan chức của Cục bảo vệ Môi trường và các nhà tư vấn về môi trường của Hoa Kỳ sử dụng như là một công cụ tham khảo trong các hoạt động song phương tập trung vào giải quyết các mối quan tâm về môi trường và thúc đẩy quan hệ đối tác Hoa Kỳ-Trung Quốc. Nó bao gồm Uỷ ban hỗn hợp thương mại và mậu dịch Hoa kỳ - Trung Quốc, Kế hoạch Hành động trong khung khổ Đối thoại chiến lược và kinh tế 10 năm giữa Hoa Kỳ-Trung Quốc về Năng lượng và Môi trường, Uỷ ban Hỗn hợp Hoa Kỳ- Trung Quốc về Hợp tác Môi trường và các nước khác.
Chương trình người mua năng lượng quốc tế. Chương trình người mua năng lượng quốc tế, một trong những chương trình thương mại thiết bị và dịch vụ phát điện hàng đầu của Hoa Kỳ, đã hợp tác với Chương trình Người mua năng lượng Quốc tế của Bộ Thương mại Hoa Kỳ nhằm khuyến khích sự tham gia của người nước ngoài vào chương trình. Nền tảng này được sử dụng để thảo luận các chính sách và trao đổi thông tin kỹ thuật liên quan đến kiểm soát khí thải nhà máy điện với người Trung Quốc tham gia và thúc đẩy mối quan hệ kinh doanh giữa người tiêu dùng Trung Quốc và các nhà cung cấp kiểm soát khí thải của Hoa Kỳ.
Chương trình người mua năng lượng quốc tế tại Triển lãm chất thải. Triển lãm chất thải là một trong những chương trình thương mại về quản lý chất thải hàng đầu của Hoa Kỳ. Chương trình này đã hợp tác với Chương trình Người mua năng lượng quốc tế của Bộ Thương mại Hoa Kỳ nhằm khuyến khích sự tham gia của người nước ngoài. Diễn đàn này đã được tận dụng để trao đổi thông tin kỹ thuật có liên quan với người tham gia Trung Quốc và giới thiệu người mua Trung Quốc đến với các nhà cung cấp công nghệ quản lý chất thải của Hoa Kỳ.
Hội nghị và Triển lãm Kỹ thuật Liên bang về môi trường Nước (WEFTEC) và Chương trình Người mua năng lượng Quốc tế. Bộ Thương mại Hoa Kỳ, thông qua Chương trình Người mua năng lượng quốc tế, dẫn dắt một phái đoàn các quan chức và đại diện kinh doanh của Trung Quốc đến Hội nghị và Triển lãm Kỹ thuật Liên bang về môi trường Nước (WEFTEC) để khảo sát các công nghệ Hoa Kỳ có liên quan và làm việc với các nhà xuất khẩu Hoa Kỳ về cách tiếp cận quản lý tài nguyên nước.
Hướng dẫn thực hành tốt nhất về Xi măng Xanh. Mục tiêu của Bộ Bảo vệ Môi trường Trung Quốc là phải tạo lập Hướng dẫn thực hành tốt nhất về Xi măng Xanh. Trong nhiều năm, chính phủ Hoa Kỳ đã làm việc để hỗ trợ các nỗ lực xi măng xanh tại Trung Quốc, bao gồm cả việc tài trợ đối với việc phát triển công cụ "Tốt nhất" (Công cụ tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng so chuẩn - Benchmarking Energy Efficiency Standards Tool), đề xuất các phương pháp thực hành tốt nhất nhằm cải thiện hiệu quả đốt lò xi măng và hạn chế các chất gây ô nhiễm không khí. Các hoạt động này đang được tận dụng để hỗ trợ hoàn thành Hướng dẫn Thực hành tốt nhất của Trung Quốc và được sử dụng tại các diễn đàn song phương khác nhau nhằm giới thiệu người dùng cuối của Trung Quốc với các nhà cung cấp giải pháp môi trường có liên quan.
Hoa Kỳ và Trung Quốc đang trao đổi kinh nghiệm trong việc giải quyết các mối quan tâm môi trường khác nhau do thủy ngân gây ra, nêu bật các phương pháp tiếp cận hiện tại và các công nghệ bắt buộc. Việc xử lý không đúng thủy ngân rắn có thể gây ô nhiễm môi trường, cũng như thủy ngân không khí rơi xuống đất. Sự tham gia này là những mục tiêu tiến bộ liên quan đến các cam kết trong các cuộc đàm phán về giảm thiểu thủy ngân gần đây và hỗ trợ các nỗ lực của Trung Quốc để cải tiến các biện pháp quản lý chất thải nguy hại và thực hành khắc phục hậu quả.
Gian hàng trưng bày của Hoa Kỳ tại Triển lãm và Hội nghị Bảo vệ môi trường quốc tế Trung Quốc. Triển lãm và Hội nghị Bảo vệ Môi trường quốc tế Trung Quốc(CIEPEC) hội nghị thương mại được Bộ bảo vệ Môi trường tổ chức hàng năm. CIEPEC thu hút các quan chức từ tất cả các Văn phòng Bảo vệ môi trường (EPBs) của khu vực và các đô thị, tạo điều kiện tiếp cận với các tổ chức đấu thầu đang phát triển các dự án nhà máy xử lý nước và nước thải. Gian hàng trưng bày của Hoa Kỳ trong CIEPEC cung cấp cho các công ty Hoa Kỳ cơ hội quảng bá sự tham gia của họ vào các dự án cụ thể./.Trần Hữu Bưu
