Ô nhiễm môi trường ở làng nghề giấy Phong Khê, (thành phố Bắc Ninh), làng nghề cô đúc nhôm xã Văn Môn (Yên Phong), cụm công nghiệp giấy Phú Lâm (Tiên Du) kéo dài hàng chục năm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của người dân làng nghề cũng như các vùng lân cận, tưởng như không thể ngăn chặn, giải quyết. Thế nhưng với ý chí lãnh, chỉ đạo của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, của các đồng chí lãnh đạo tỉnh “Không châm chước, không thoả hiệp, không có vùng cấm, không có ngoại lệ” đối với tất cả các cơ sở vi phạm, đến nay, màu đen của nước, khói bụi bầu không khí và chất thải công nghiệp nguy hại đã cơ bản được làm sạch; dừng sản xuất đối với tất cả các cơ sở sản xuất không bảo đảm các yếu tố về môi trường; các nguồn phát thải bị ngăn chặn triệt để; thực hiện chuyển đổi, di dời, mở hướng phát triển kinh tế khang trang, hiện đại, sạch đẹp. Đây là thành công lớn, thể hiện quyết tâm chính trị của toàn Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Bắc Ninh trong thực hiện cuộc cách mạng về bảo vệ môi trường song hành cùng phát triển kinh tế.

Ngũ Huyện Khê - dòng sông chảy qua nhiều làng nghề ở Bắc Ninh nước dần trong xanh trở lại. (Ảnh: Quang Chương)

Các đề án “Tổng thể bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Ninh, giai đoạn 2019 - 2025”, “Tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh, giai đoạn 2022 - 2030” và “Tổng thể xử lý môi trường làng nghề xã Văn Môn, huyện Yên Phong giai đoạn 2022 - 2026” được UBND tỉnh phê duyệt là “kim chỉ nam” cho chiến lược làm sạch môi trường trên địa bàn tỉnh nói chung và môi trường tại các làng nghề bị ô nhiễm nghiêm trọng nói riêng. Một mặt, tỉnh chỉ đạo các sở, ngành chức năng, chính quyền các địa phương kiên quyết xử lý dứt điểm ô nhiễm tại 3 làng nghề trên. Mặt khác, để ổn định tình hình địa phương và bảo đảm an dân, nhiều cơ chế, chính sách, mở hướng đi mới cho người dân làng nghề được triển khai, thực hiện. Bằng việc chỉ đạo các địa phương có làng nghề bị ô nhiễm giới thiệu địa điểm di dời, chuyển đổi sản xuất; sắp xếp cho công nhân làng nghề vào làm việc tại các doanh nghiệp trong các khu, cụm công nghiệp; tuyên truyền, vận động, đối thoại nhằm làm chuyển biến nhận thức của chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh trong việc chấp hành quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; tăng cường công tác quản lý, nắm chắc địa bàn, tuần tra, phát hiện đấu tranh, xử lý nghiêm các hành vi cố tình vi phạm pháp luật về môi trường, kiên quyết không để tái diễn tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn. Đồng thời, ban hành chính sách hỗ trợ các cơ sở, hộ gia đình, cá nhân di dời đến khu vực được phép hoạt động, chuyển đổi ngành nghề, nhằm tạo việc làm, bảo đảm thu nhập ổn định cho người dân và thực hiện chủ trương chuyển đổi khu đô thị, thương mại với cơ sở hạ tầng khang trang, sạch đẹp cho các khu vực làng nghề.

Năm 2025, các làng nghề đúc đồng Đại Bái (Gia Bình); sản xuất sắt thép Châu Khê (thành phố Từ Sơn), sản xuất bún Khắc Niệm (thành phố Bắc Ninh)… tiếp tục được “gọi tên, điểm mặt”, kiên quyết “xoá sổ” ô nhiễm tại các làng nghề bị ô nhiễm trầm trọng nhiều năm trên địa bàn tỉnh. Tỉnh cũng chỉ đạo các địa phương rà soát, đánh giá nhu cầu ưu tiên chuyển đổi tại chỗ cho doanh nghiệp có nhu cầu, có năng lực và có dự án phù hợp. Đối với các cơ sở có nhu cầu di dời tới địa điểm khác, sẽ áp dụng chính sách hỗ trợ di dời nhà xưởng, bồi thường thỏa đáng đối với các trường hợp đã được giao đất và đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp, trường hợp thuê đất trả tiền một lần… bảo đảm các yếu tố môi trường bền vững, vẫn duy trì nhịp sản xuất, tăng trưởng cho người dân làng nghề, đóng góp vào sự phát triển chung của tỉnh Bắc Ninh.