Văn bản do Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền ký ban hành đặt ra một loạt nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, phường, xã nhằm ứng phó kịp thời với đợt ô nhiễm đang gia tăng.

Nhiều thời điểm, chất lượng không khí tại Hà Nội được xếp vào nhóm “kém - xấu”, thậm chí “rất xấu”

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội đặc biệt trong giai đoạn cuối năm

Theo dữ liệu từ các hệ thống quan trắc môi trường, thời điểm cuối tháng 11, đầu tháng 12/2025, nhiều khu vực nội đô Hà Nội ghi nhận mức độ bụi mịn PM2.5 tăng cao. Một số thời điểm, chất lượng không khí tại Hà Nội vào nhóm “kém - xấu”, thậm chí “rất xấu”, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân, đặc biệt là nhóm nhạy cảm như trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh hô hấp, gây lo ngại lớn trong cộng đồng. Báo cáo từ các trạm quan trắc chỉ rõ xu hướng nguy hiểm của các đợt ô nhiễm không khí trong mùa đông, khi điều kiện thời tiết, khí hậu dễ gây tích tụ bụi, khí thải.

Vào ngày 5/10/2025 lúc 8:40 sáng theo giờ PT, Hà Nội đã phải trải qua tình trạng chất lượng không khí kém, được xếp hạng là thành phố lớn ô nhiễm nhất thế giới, với chỉ số chất lượng không khí (AQI) là 164, cho thấy mức độ ô nhiễm là “không lành mạnh”. Người dân được khuyến cáo hạn chế tiếp xúc lâu ngoài trời và cân nhắc sử dụng máy lọc không khí trong nhà để giảm thiểu rủi ro sức khỏe.

Điều quan trọng cần lưu ý là nồng độ PM2.5 trung bình năm 2024 tại Hà Nội là 45 µg/m³. Điều này tương ứng với AQI là 125, nằm trong ngưỡng “không lành mạnh cho các nhóm nhạy cảm” và cũng cao gấp 8 lần mức khuyến cáo hàng năm của WHO là 5 µg/m³.

Trước bối cảnh này, việc UBND Thành phố ra công văn chỉ đạo cấp bách thể hiện quyết tâm lớn trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng và kiểm soát môi trường, không để tình trạng ô nhiễm kéo dài, ảnh hưởng rộng.

Sáng 5/10/2025, Hà Nội lọt top thành phố lớn ô nhiễm nhất thế giới

Nội dung trọng tâm của Công văn 6356/UBND-NNMT

Công văn 6356 đặt ra một khung chỉ đạo rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể và yêu cầu cao về tính đồng bộ giữa các cơ quan, đơn vị liên quan. Các nội dung chính bao gồm:

Quan trắc, công khai thông tin chất lượng không khí: Theo công văn chỉ đạo của UBND Thành phố Hà Nội, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội (Sở NN&MT) được giao nhiệm vụ chủ trì việc cập nhật, theo dõi liên tục chỉ số chất lượng không khí (VN-AQI) tại các trạm quan trắc, đảm bảo dữ liệu công khai, minh bạch trên cổng thông tin thành phố.

Thành phố khuyến khích sử dụng công nghệ, bao gồm hệ thống quan trắc tự động, thiết bị bay không người lái (flycam), viễn thám, camera giao thông tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), nhằm giám sát, phát hiện sớm các nguồn phát thải, hành vi đốt rác, đốt phụ phẩm nông nghiệp trái phép.

Quản lý chặt chẽ hoạt động xây dựng và thi công: 100% công trường xây dựng phải thực hiện biện pháp chống bụi như che chắn, phun nước, rửa xe trước khi ra khỏi công trường, che phủ phế thải xây dựng. Với các công trình không đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường có thể bị đình chỉ thi công. Đây là biện pháp cứng nhằm hạn chế bụi, đất, phế thải phát tán ra môi trường.

Kiểm tra khí thải phương tiện giao thông, đặc biệt khu vực nội đô và cửa ngõ thành phố, nhằm hạn chế ô nhiễm từ nguồn giao thông. Rà soát, yêu cầu các cơ sở sản xuất, chế biến, công nghiệp thực hiện nghiêm hệ thống xử lý khí thải; đồng thời có thể điều chỉnh công suất hoặc tạm dừng hoạt động nếu nguồn thải vượt chuẩn.

UBND các quận/huyện, phường/xã có trách nhiệm quản lý toàn diện về môi trường, xử lý nghiêm các vi phạm như đốt rác, đốt phụ phẩm nông nghiệp… nhằm ngăn chặn nguồn phát bụi, khói.

Bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt nhóm dễ bị ảnh hưởng: Các cơ sở giáo dục, cơ sở y tế được yêu cầu chủ động theo dõi diễn biến chất lượng không khí, hạn chế tổ chức các hoạt động ngoài trời khi AQI ở mức xấu.

Thành phố đẩy mạnh công tác truyền thông, công khai dữ liệu, khuyến cáo sức khỏe, hướng dẫn người dân cách phòng tránh, bảo vệ bản thân trong mùa ô nhiễm.

Việc áp dụng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt đối với các phương tiện giao thông sẽ góp phần cải thiện chất lượng không khí của Thu đô

Nỗ lực cấp bách nhưng yêu cầu giải pháp bền vững

Việc UBND TP Hà Nội ban hành Công văn 6356 ở thời điểm này cho thấy Thành phố nhận thức rõ về mức độ cấp bách của ô nhiễm không khí, đặc biệt vào những dịp cuối năm, khi điều kiện khí tượng thuận lợi cho bụi mịn, khói, khí thải phát tán và tích tụ. Những biện pháp đề ra, từ quan trắc, công khai dữ liệu, đến kiểm soát xây dựng, giao thông, sản xuất và xử lý rác mang tính tổng thể và liên ngành, nhằm giải quyết đồng thời nhiều nguồn gây ô nhiễm. Điều này phản ánh sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền thành phố, thể hiện trách nhiệm trước sức khỏe cộng đồng và mong muốn bảo vệ môi trường sống của người dân.

Tuy nhiên, như nhiều chuyên gia môi trường từng nhấn mạnh, khó khăn lớn là tính bền vững của các biện pháp. Nếu chỉ dừng lại ở các hành động mang tính ứng phó như rửa đường, phun nước, che chắn công trường mà không kèm theo giải pháp chiến lược lâu dài như quy hoạch giao thông xanh, phát triển phương tiện công cộng, kiểm soát khí thải giao thông, di dời cơ sở ô nhiễm ra khỏi khu dân cư, đầu tư xử lý chất thải công nghiệp theo tiêu chuẩn cao thì nguy cơ ô nhiễm tái diễn vẫn lớn.

Bên cạnh đó, hiệu quả thực thi tại các cấp quận, huyện, phường, xã là rất quan trọng. Nếu công tác giám sát, xử lý vi phạm lỏng lẻo, công khai dữ liệu chậm, hoặc thiếu chế tài đủ mạnh thì công văn sẽ khó phát huy đầy đủ tác dụng.

Liên kết với chính sách quốc gia và khung hành động dài hạn

Công văn 6356 không đứng ngoài hệ thống các chủ trương cấp cao hơn. Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan liên quan đã nhiều lần cảnh báo tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng tại Hà Nội và các đô thị lớn những tháng cuối năm, đề xuất tăng cường kiểm soát nguồn thải, phát triển giao thông xanh, kiểm định khí thải phương tiện, chuyển đổi sang năng lượng sạch…

Ngoài ra, Hà Nội cũng đã thành lập một ban chỉ đạo chuyên trách để xử lý vấn đề ô nhiễm không khí, với lộ trình phối hợp giữa trung ương và địa phương, nhằm bảo đảm cơ chế liên ngành, liên vùng và có tầm nhìn dài hạn.

Như vậy, việc ban hành Công văn 6356 vừa là bước ứng phó khẩn cấp, vừa nằm trong lộ trình dài hơi để thực hiện mục tiêu cải thiện môi trường không khí đô thị bền vững, phù hợp với cam kết quốc gia và trách nhiệm bảo vệ sức khỏe người dân.

Để các biện pháp phát huy hiệu quả, bên cạnh vai trò chủ đạo của Nhà nước, người dân cũng cần chủ động theo dõi thông tin chất lượng không khí qua VN-AQI, các bản tin cảnh báo và thực hiện biện pháp bảo vệ sức khỏe như: hạn chế ra đường khi không khí xấu, sử dụng khẩu trang, máy lọc không khí, đặc biệt cho nhóm người nhạy cảm.

Cùng với đó, báo chí và các phương tiện truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc thông tin kịp thời, minh bạch; đồng thời giám sát thực thi công vụ, yêu cầu công khai kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm, đảm bảo trách nhiệm và tính minh bạch.

Công văn 6356/UBND-NNMT là minh chứng rõ cho quyết tâm của Hà Nội trong việc bảo vệ môi trường không khí, với chỉ đạo nhanh, kịp thời, bao quát nhiều nguồn gây ô nhiễm. Tuy nhiên, để thực sự ngăn được ô nhiễm không khí, cải thiện môi trường sống cho người dân Thủ đô, cần hơn những biện pháp mang tính ứng phó, đó là chiến lược dài hạn, nguồn lực, sự giám sát, minh bạch, phối hợp liên ngành và ý thức cộng đồng.