Quảng Ngãi, vùng đất với những bãi biển hoang sơ, những cánh đồng lúa xanh mướt và những làng quê yên bình, đang từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch Việt Nam. Không chỉ tập trung vào phát triển du lịch biển đảo, tỉnh Quảng Ngãi còn nhận ra tiềm năng to lớn từ du lịch cộng đồng và du lịch nông thôn, đặc biệt là việc kết hợp với chương trình xây dựng nông thôn mới. Đây được xem là hướng đi chiến lược, mang lại "lợi ích kép" cho địa phương, vừa thúc đẩy kinh tế, vừa góp phần xây dựng nông thôn ngày càng văn minh, hiện đại, giàu bản sắc.

Sắc màu du lịch cộng đồng trên vùng đất Quảng Ngãi

Từ những làng quê bình dị đến những cánh rừng ngập mặn hay rừng dừa nước, Quảng Ngãi sở hữu đa dạng các mô hình du lịch cộng đồng, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm. Điển hình như: du khách có thể trải nghiệm cuộc sống của người dân địa phương tại làng du lịch cộng đồng Bình Thành (huyện Nghĩa Hành), khám phá vẻ đẹp hoang sơ của Cánh rừng ngập mặn bàu Cá Cái (huyện Bình Sơn), Du lịch trải nghiệm chèo ghe tại rừng dừa nước xã Tịnh Khê (TP Quảng Ngãi), hay hòa mình vào không gian yên bình của làng Gò Cỏ (thị xã Đức Phổ). Mỗi điểm đến đều mang đến những trải nghiệm độc đáo, từ việc tham gia các hoạt động cộng đồng, nông nghiệp, thưởng thức ẩm thực địa phương, đến tìm hiểu văn hóa và phong tục tập quán của người dân.

Những mô hình này không chỉ tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân mà còn góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của địa phương.

Đây cũng được xem là hướng đi mới, góp phần phát huy lợi thế của nông nghiệp, nông thôn tạo ra các sản phẩm du lịch đặc thù, hấp dẫn.

Vẻ đẹp hoang sơ của Cánh rừng ngập mặn Bàu Cá Cái (huyện Bình Sơn) thu hút du khách (Ảnh: HY)

Để du lịch cộng đồng nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh phát triển bền vững trong thời gian tới, tỉnh Quảng Ngãi đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó, tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về tiềm năng, vai trò, yêu cầu trong phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn; đồng thời, tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn kỹ năng cho người dân tham gia làm du lịch.

Đồng thời, tăng cường quảng bá, xúc tiến du lịch cộng đồng nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng thương hiệu đặc trưng; ứng dụng công nghệ thông tin để giới thiệu sản phẩm du lịch đến với du khách. Hỗ trợ các địa phương, hợp tác xã, người dân xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù, nâng cao chất lượng dịch vụ. Đặc biệt, tỉnh chú trọng liên kết phát triển du lịch với chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP), tạo nên những sản phẩm du lịch gắn liền với đặc sản địa phương.

Hiện nay, tỉnh Quảng Ngãi đã có 02 sản phẩm du lịch được công nhận OCOP: Điểm du lịch cộng đồng làng Gò cỏ đạt OCOP 3 sao năm 2020 và Điểm Thành Cổ Quảng Ngãi đạt 4 sao vào năm 2022.

Gắn kết du lịch cộng đồng, nông nghiệp với xây dựng nông thôn mới – Hướng đi "kép" cho sự phát triển bền vững

Việc gắn kết phát triển du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, nông thôn với xây dựng nông thôn mới là một hướng đi đúng đắn, mang lại lợi ích kép và bền vững. Du lịch giúp thúc đẩy kinh tế nông thôn, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, góp phần cải thiện hạ tầng nông thôn, xây dựng nông thôn ngày càng xanh - sạch - đẹp. Ngược lại, chương trình xây dựng nông thôn mới tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch, với hệ thống giao thông được cải thiện, môi trường sống được nâng cao.

Với vai trò là đơn vị chủ trì, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025. Trong đó, tập trung phát triển du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng gắn với xây dựng NTM, đây là giải pháp giúp người dân có công ăn việc làm, nâng cao thu nhập, nâng cao dân trí, phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn, phát triển nông thôn văn minh, hiện đại phù hợp với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Việc mời các chuyên gia đầu ngành về du lịch nông thôn tham gia tập huấn, hướng dẫn cho các địa phương cũng cho thấy sự quyết tâm của tỉnh trong việc phát triển loại hình du lịch này.

Tại Hội nghị sơ kết 03 năm triển khai thực hiện Đề án phát triển du lịch đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 vừa được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) tỉnh Quảng Ngãi tổ chức mới đây, nhiều chuyên gia đánh giá mô hình du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, nông thôn phát triển mạnh mẽ ở một số địa phương trong tỉnh đã thu hút người dân tham gia và sáng tạo, thiết kế ra các sản phẩm, dịch vụ du lịch để thu hút, đáp ứng nhu cầu của khách tham quan, du lịch.

Theo báo cáo của Sở VHTT&DL tỉnh Quảng Ngãi, qua 03 năm triển khai thực hiện Đề án, nhận thức của hệ thống chính trị, các cấp chính quyền và Nhân dân về vị trí, vai trò của ngành du lịch được nâng lên và chuyển biến rõ rệt; ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên và môi trường xã hội, bảo tồn di sản văn hóa truyền thống, phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh, quốc phòng, ổn định chính trị - xã hội gắn với phát triển du lịch ngày càng tốt hơn.

Rừng dừa nước xã Tịnh Khê, (TP Quảng Ngãi) không chỉ là nơi đem lại nguồn sinh kế cho người dân mà còn là địa điểm du lịch trải nghiệm hấp dẫn du khách.

Các mô hình du lịch đã góp phần quảng bá, thu hút khách du lịch đến Quảng Ngãi, nhờ đó, tổng lượng khách đến tham quan tại tỉnh Quảng Ngãi không ngừng tăng. Năm 2023, tổng lượng khách đến Quảng Ngãi đạt hơn 1 triệu lượt; trong đó, khách quốc tế đạt hơn 15 nghìn lượt. Tổng thu của ngành du lịch đạt hơn 1 nghìn tỷ đồng, tăng 45% so với năm 2022.

Năm 2024, tổng lượng khách đến Quảng Ngãi ước đạt hơn 1,4 triệu lượt, đạt 111% so với kế hoạch và tăng 36% với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khách quốc tế đạt 29 nghìn lượt, Tổng thu du lịch ước đạt 1.434 tỷ đồng, đạt 155% so với kế hoạch và tăng 30% với cùng kỳ năm trước.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Ngãi Hồ Trọng Phương cho biết, Xây dựng Nông thôn mới gắn với phát triển du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, nông thôn sẽ mang lợi ích kép và bền vững, giúp các địa phương sớm về đích Nông thôn mới , Nông thôn mới nâng cao, Nông thôn mới kiểu mẫu; thu hút cộng đồng dân cư tham gia phát triển du lịch, góp phần làm xanh - sạch - đẹp nông thôn.

Với tiềm năng sẵn có và những nỗ lực của chính quyền địa phương, du lịch cộng đồng và du lịch nông thôn tại Quảng Ngãi hứa hẹn sẽ bùng nổ trong thời gian tới. Tỉnh Quảng Ngãi đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, huyện Lý Sơn sẽ được công nhận là Khu du lịch quốc gia. Để đạt được mục tiêu này, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác quy hoạch, ưu tiên quỹ đất cho phát triển du lịch, thu hút đầu tư, đa dạng hóa sản phẩm du lịch và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.