Mua đồ ăn online, nhiều tiện lợi nhưng cũng nhiều "rác"

11/11/2023 16:15 Tác động môi trường
Ngày càng nhiều người tiêu dùng lựa chọn đặt hàng, mua đồ ăn qua app giao tới tận nhà, chỗ làm vì tiện dụng, tiết kiệm thời gian nhưng đồ ăn được giao mang theo rất nhiều "phụ kiện" dùng một lần tác động tiêu cực đến môi trường.
Mua đồ ăn online, nhiều tiện lợi nhưng cũng nhiều

Sử dụng ứng dụng bán đồ ăn online giúp tăng khách, tăng doanh thu song lợi nhuận không đạt được như mong muốn vì nhiều chi phí như chiết khấu với app, quảng cáo, mua thêm túi ni lông, muỗng, dây thun, hộp xốp... để mang đi.

Các đơn hàng đều được nhân viên gói ghém, để riêng từng loại thức ăn cẩn thận trong nhiều lớp túi ni lông. Dễ thấy, lượng rác thải nhựa theo đó có thể lên tới hàng trăm tới cả ngàn chiếc túi, hộp, bọc mỗi quán ăn nếu bán theo hình thức online, đem đi.

Một suất cơm, bún, phở,... thải ra ít nhất 3-4 loại rác như hộp nhựa, túi ni lông, muỗng, dao nhựa tùy loại, chưa kể các loại đồ ăn bằng gỗ công nghiệp dùng một lần như đũa, dao, khăn... Đa phần các loại dụng cụ này đều là loại túi dai, nhựa cứng khó phân hủy. Cụ thể, một suất bún nước thông thường gồm: 1 bọc đựng bún, 1 túi ni lông đựng nước dùng, 1-2 túi nhỏ đựng gia vị như mắm, ớt tươi xắt lát, 1 hộp đựng các loại nước chấm nhỏ (nếu khách yêu cầu), 1 đôi đũa và 1 túi ni lông để đựng tất cả các thứ trên. Còn đơn hàng đồ uống cũng thải 2-3 loại rác thải nhựa như ống hút, muỗng nhựa, túi ni lông bọc ngoài,...

Những gói hàng đóng gói bằng nhựa, túi ni lông và các vật liệu không phân hủy ngày càng trở thành vấn đề nghiêm trọng đối với môi trường. Không chỉ vậy, theo các chuyên gia y tế, đồ ăn nóng đựng trong các túi ni lông hay bao xốp còn làm giảm độ ngon và ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe.

Dù hầu hết các loại túi ni lông hay hộp xốp hiện nay đã được sản xuất với chất liệu tốt, khả năng chịu nhiệt cao, nhưng thị trường vẫn sẽ luôn có những loại chất lượng thấp, giá rẻ phục vụ mục đích tối ưu chi phí của nhiều người bán hàng. Theo các chuyên gia, khi nhiệt độ cao đến mức 70 - 80oC có thể làm nhiều loại ni lông nóng chảy hoặc giãn ra, vô tình giải phóng các loại hóa chất có hại trong ni lông.

Đối với hộp xốp đựng thực phẩm được sản xuất từ nhựa polystyrene (PS), bản thân nó không phải là chất độc hại nếu ở giai đoạn nguyên khai. Thế nhưng khi sử dụng nhiều lần để đựng thực phẩm mặn và chua như cá kho, dưa chua, thịt đông... sẽ gây ra hiện tượng hòa tan. Lúc này polystyrene sẽ tách ra thành styren, khi ăn các phân tử styren vào cơ thể, chúng là tế bào phi sinh học rất nguy hiểm có thể gây ung thư tử cung ở nữ giới, gây vô sinh, dậy thì sớm... Đối với túi ni lông được làm từ polyethylene (PE) ban đầu an toàn nhưng khi tái sử dụng nhiều lần để đựng thực phẩm có tính mặn và axit sẽ gây ra hiện tượng lão hóa, tương tự như hộp xốp các phân tử ethylene sẽ dễ đi vào cơ thể, gây độc hại và có thể gây ung thư.

Mặc dù nhận thức về tác động tiêu cực của việc sử dụng những vật liệu này, tuy nhiên, sự tiện lợi vẫn là yếu tố quan trọng khiến họ vẫn tiếp tục lựa chọn mua đồ ăn online. Cho đến nay vẫn chưa thấy xu hướng sử dụng bao bì thân thiện môi trường vì hiện tại các loại bao bì thân thiện môi trường như hộp đựng từ bã mía hay sợi chuối... có giá thành cao so với các loại bao bì thông thường. Quan trọng hơn, nguồn cung các loại bao bì này chưa đủ lớn để đáp ứng nhu cầu bao bì khổng lồ.

Việc thay thế và đưa bao bì thân thiện môi trường vào sử dụng rộng rãi chưa thể đạt được kết quả cũng như hiệu quả tối ưu trong nay mai. Vì vậy, điều quan trọng nhất hiện tại là sự chung tay tham gia quyết liệt của tất cả các bên liên quan. Ví dụ, đối với các dịch vụ đặt hàng online, cần xây dựng một hệ sinh thái liên kết mạnh mẽ, chặt chẽ từ nhà sản xuất bao bì, doanh nghiệp sử dụng bao bì tới các đơn vị thu gom rác thải để tạo ra cơ chế thu gom hợp lý, phục vụ quá trình xử lý.

Ngoài ra, lộ trình áp dụng chuyển đổi bao bì và thay đổi hành vi của người tiêu dùng cần bắt đầu từ những nơi dễ áp dụng nhất. Ví dụ như việc quy định các nhà hàng cao cấp với tệp khách hàng sẵn sàng chi trả chi phí cộng thêm. Sau đó, dần sẽ quy định đối với các cửa hàng và nơi cung cấp dịch vụ thực phẩm vừa và nhỏ. Đối với việc này thì vai trò điều phối, giám sát và thúc đẩy thực hiện chính là các cơ quan chức năng, bộ, ban ngành...

Chỉ khi có sự hợp tác tập thể này, chúng ta mới có thể đảm bảo ứng dụng mua đồ ăn online mang lại sự tiện lợi một cách bền vững cũng như bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng cùng với đó là hướng tới một môi trường không rác thải nhựa.

Giang Nam
Xin chờ trong giây lát...

Chương trình Diễn đàn kinh tế xanh vì một quốc gia phát triển bền vững

Phiên bản di động