TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu hoàn thành xử lý triệt để trên 95% các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và ngăn chặn có hiệu quả mức độ gia tăng ô nhiễm trên địa bàn thành phố; tăng cường nguồn nước, đảm bảo 100% hộ dân sử dụng nước sạch; 100% các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường; 80% tổng lượng nước thải sinh hoạt đô thị được thu gom và xử lý tập trung đạt quy chuẩn quy định trước khi thải ra môi trường; thu gom 100% chất thải rắn sinh hoạt và xử lý 100% chất thải nguy hại; tỉ lệ che phủ rừng và cây xanh phân tán trên 40%; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thực cộng đồng, phấn đấu 80% người dân áp dụng những biện pháp bảo vệ môi trường đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày.

Để hoàn thành những mục tiêu trên, TP. Hồ Chí Minh đề ra 5 nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, với sự tham gia phối hợp của nhiều sở ngành, chính quyền các cấp, gồm: tăng cường công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường (BVMT); nâng cao nhận thức về BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu; xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và giải quyết điểm nóng về môi trường; tăng cường đầu tư xây dựng hệ thống quan trắc môi trường; thu gom, xử lý nước thải đô thị đạt quy chuẩn môi trường; thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp, chất thải nguy hại, xây dựng và hoàn thiện khu xử lý chất thải rắn; tăng cường phối hợp giải quyết các vấn đề môi trường liên tỉnh.

Một khúc sông Sài Gòn thuộc lưu vực hệ thống sông Đồng Nai trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

Báo cáo kết quả triển khai Đề án tổng thể BVMT lưu vực hệ thống sông Đồng Nai trên địa bàn đến năm 2020, UBND TP. Hồ Chí Minh cho biết, thành phố đã xây dựng 3 nhà máy xử lý nước thải tập trung, gồm: Nhà máy Bình Hưng giai đoạn 1, công suất 141.000m³/ngày; Nhà máy Bình Hưng Hòa công suất 30.000m³/ngày; Nhà máy Tham Lương - Bến Cát giai đoạn 1 (chưa đi vào hoạt động, đang trong giai đoạn vận hành thử), công suất 131.000m³/ngày. Do đó, nếu tính luôn lượng nước thải sinh hoạt được thu gom và xử lý cục bộ tại các khu dân cư mới, khu thương mại dịch vụ và khu chung cư (khoảng gần 200.000m³/ngày) thì tổng lượng nước thải đô thị trên địa bàn thành phố được thu gom, xử lý trước khi thải ra môi trường là khoảng hơn 370.000m³/ngày, đạt tỉ lệ 21,2%.

Dự kiến đến năm 2020, Nhà máy xử lý nước thải Tham Lương - Bến Cát chính thức đi vào hoạt động, Nhà máy Bình Hưng giai đoạn 2 nâng công suất lên 469.000m³/ngày và Nhà máy xử lý nước thải Nhiêu Lộc - Thị Nghè công suất 480.000m³/ngày.

Về nước thải công nghiệp, đến tháng 8/2019, TP. HCM có 4.335 cơ sở sản xuất công nghiệp (gồm 3.035 cơ sở bên ngoài khu công nghiệp; 1.300 cơ sở trong 17 khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao và 2 cụm công nghiệp). Trong đó, có 4.200/4.335 cơ sở đã thực hiện thu gom, xử lý nước thải công nghiệp đạt chuẩn QCVN 40: 2011/BTNMT, chiếm tỉ lệ 96%. Các cơ sở chưa có hệ thống xử lý nước thải hầu hết có quy mô tương đối nhỏ, hoạt động lâu đời, xen cài trong khu dân cư.

Đối với nước thải y tế, đến tháng 8/2019, trong tổng số 121 bệnh viện trên địa bàn thành phố, đến nay hầu hết đã có hệ thống xử lý nước thải với tỉ lệ nước thải được thu gom, xử lý đạt quy chuẩn QCVN 28: 2010/VTNMT, chiếm tỉ lệ gần 99%; còn lại 2 đơn vị đang triển khai đầu tư nâng cấp hệ thống xử lý nước thải là Bệnh viện Truyền máu Huyết học và Bệnh viện quận Bình Tân.

Thực hiện mục tiêu giảm tỉ lệ chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt đến năm 2020 chỉ còn tối đa 50% và đến năm 2025 chỉ còn 20%, thành phố đã chuyển đổi công nghệ của 3 nhà máy xử lý rác hiện hữu, với tổng công suất dự kiến sau khi chuyển đổi là 6.000 tấn/ngày; đẩy nhanh tiến độ xây dựng Nhà máy xử lý - Tái chế chất thải rắn công suất 500 tấn/ngày của Công ty Cổ phần Tasco và Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ khí hóa Plasma công suất 1.000 tấn/ngày của Công ty Trisun Green Energy.

Để triển khai các nhiệm vụ liên quan đến vấn đề môi trường liên tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh đã lập kế hoạch phối hợp với từng địa phương trong khu vực. Đặc biệt, để triển khai hiệu quả Luật Quy hoạch 2017 và Nghị định 37/2019 (quy định về công tác quản lý tài nguyên nước, bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực của xâm nhập mặn, sạt lở bờ sông và ứng phó với các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu), TP. Hồ Chí Minh đề nghị Chính phủ và các bộ ngành sớm triển khai xây dựng và công bố quy hoạch cấp quốc gia và quy hoạch vùng; đồng thời kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, trình Chính phủ một số nội dung: Chỉ đạo UBND các tỉnh thành giáp ranh hành chính với TP. Hồ Chí Minh thực hiện hiệu quả quy chế phối hợp, kiểm soát nguồn thải ra sông kênh rạch giáp ranh liên tỉnh; hướng dẫn chi tiết việc áp dụng Nghị định 55/2016 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường; hướng dẫn áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành đối với việc buộc khắc phục hành vi gây ô nhiễm môi trường như buộc xây dựng, cải tạo hệ thống xử lý chất thải…

Trong năm 2019, Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh đã thành lập 7 đoàn kiểm tra việc chấp hành công tác BVMT của 131 doanh nghiệp trên địa bàn thành phố nằm trong lưu vực sông Đồng Nai. Qua đó, UBND Thành phố và sở đã ban hành 44 quyết định xử phạt vi phạm hành chính, với tổng số tiền phạt hơn 5,81 tỉ đồng. Phòng Cảnh sát môi trường Công an Thành phố đã kiểm tra việc chấp hành công tác bảo vệ môi trường, tài nguyên và an toàn thực phẩm của 235 doanh nghiệp, ban hành 118 quyết định xử phạt với tổng số tiền gần 10,1 tỉ đồng.