TP. Hồ Chí Minh: chuyển mình sang đốt rác lấy điện còn nhiều vướng mắc

Toàn cảnh Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc

Theo thống kê, các công nghệ đốt, compost, tái chế áp dụng xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh hiện chiếm tỉ lệ 31%, còn lại 69% được chôn lấp hợp vệ sinh.

Tỷ lệ xử lý rác của Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay

Trong bối cảnh mỗi ngày thành phố Hồ Chí Minh phát sinh khoảng 9.800 - 10.000 tấn rác thải, chính quyền thành phố Hồ Chí Minh đã chấp thuận cho Công ty cổ phần đầu tư phát triển Tâm Sinh Nghĩa và Công ty cổ phần Vietstar khởi công các nhà máy đốt rác phát điện vào cuối năm 2019 thay thế cho công nghệ đốt rác, tái chế, chôn lấp cũ.

Theo đó, 16/10/2019, thành phố Hồ Chí Minh khởi công nhà máy xử lý, đốt rác của Công ty cổ phần đầu tư - phát triển Tâm Sinh Nghĩa với tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 khoảng 5.000 tỉ đồng. Trước đó, ngày 28.8.2019, cũng tại huyện Củ Chi, nhà máy tích hợp xử lý chất thải rắn Vietstar (nhà máy đốt rác phát điện đầu tiên tại thành phố Hồ Chí Minh) đã được khởi công. Cả 2 nhà máy này có cùng công suất 2.000 tấn rác/ngày đêm.

Dự kiến đưa vào vận hành cuối năm 2020 đầu năm 2021 hứa hẹn giải quyết đáng kể lượng rác phải chôn lấp nhưng đến nay đã quá hạn 3 năm vẫn chưa nhà máy nào bắt đầu chuyển sang công nghệ mới và không biết đến bao giờ mới bắt đầu đi vào hoạt động, trong khi lượng rác vẫn tăng lên mỗi năm.

Được biết, nguyên do sự chậm trễ này là do còn vướng một số loại giấy phép vẫn chưa được cấp. Giấy phép quan trọng nhất là Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (quy hoạch điện VIII). Quy hoạch này cho phép xây dựng nhà máy đốt rác phát điện và có thể bán điện được vào mạng lưới điện quốc gia. Một loại giấy phép nữa cần là giấy phép về vận hành.

Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã hỗ trợ chấp thuận cho hai công ty được thực hiện các hạng mục xây dựng tạm (lán trại công nhân, nhà điều hành phục vụ dự án, nhà kho tập kết vật liệu, hàng rào bảo vệ, ép cọc để chuẩn bị mặt bằng...). Trong thời gian này, hai công ty sẽ hoàn thiện hồ sơ, thủ tục cấp giấy phép xây dựng nhằm chuẩn bị sẵn sàng, rút ngắn thời gian thi công, thực hiện dự án chuyển đổi công nghệ khi được phê duyệt.

Theo Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia mà Thủ tướng phê duyệt, yêu cầu tỉ lệ chôn lấp rác ở đô thị giảm còn 30% năm 2025 và 10% năm 2030. Tại thành phố Hồ Chí Minh, tỉ lệ xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ mới hiện đại (đốt rác phát điện) và tái chế định hướng đạt ít nhất 80% năm 2025, hướng tới 2030 đạt 100%.

Vì vậy, việc chuyển đổi công nghệ xử lý rác sinh hoạt sang đốt rác phát điện cần phải đẩy nhanh tiến độ để đi vào hoạt động. Việc chôn lấp không những gây mùi hôi thối, ruồi muỗi nhiều, tồn đọng nước rỉ rác mà quá trình xử lý những khâu này cũng rất tốn kém. Nếu đốt rác phát điện, có thể giảm khối lượng 75%-80%, từ đó thành phố Hồ Chí Minh có thể đỡ lãng phí diện tích đất dành cho việc chôn lấp rác. Đốt rác phát điện còn giúp chúng ta thu một lượng điện rất lớn. Bên cạnh đó, thực hiện được việc này còn giúp giảm phát thải khí nhà kính, giảm tác động biến đổi khí hậu./.