Thống kê sơ bộ, lượng rác thải ở TP. Hồ Chí Minh tăng trung bình khoảng 10%/năm. Theo đó chi phí cho công tác thu gom, vận chuyển cũng tăng lên qua từng năm. Cụ thể, năm 2020, TP. Hồ Chí Minh đã chi 3.008 tỷ đồng cho công tác thu gom, vận chuyển rác thải. Trong đó, khối quận, huyện là 1.491 tỷ đồng; Sở Tài nguyên Môi trường là 1.516 tỷ đồng. Con số này của năm 2021 là 3.063 tỷ đồng và theo đó số tiền dự chi cho công tác này trong năm 2022 là 3.311 tỷ đồng.

Công nhân môi trường thu gom, vận chuyển rác trên các tuyến đường ở TP. Thủ Đức

Rác thải tăng không chỉ kéo theo chi ngân sách Nhà nước tăng theo mà còn khiến cho công tác thu gom, vận chuyển rác thải ở TP. Hồ Chí Minh trở nên quá tải. Hiện với lực lượng công nhân khoảng 4.000 người nhưng mỗi ngày phải quét dọn, thu gom và vận chuyển khoảng 9.500 tấn rác thải.

Điều đáng nói, lượng rác thải đang khiến cho lực lượng thu gom thêm vất vả, nặng nhọc và nhiều tốn kém nhiều cho ngân sách của Thành phố lại xuất phát từ ý thức xấu của một số bộ người dân.

Đó là tình trạng xả rác bừa bãi nơi công cộng đang xảy ra phổ biến ở nhiều khu vực trên địa TP. Hồ Chí Minh. Tại nhiều tuyến đường, công viên, gầm cầu, kênh rạch, đất trống dự án chưa triển khai… từ các quận trung tâm đến huyện vùng ven, đều có thể dễ dàng bắt gặp sự xuất hiện của các bãi rác tự phát chất đống, tràn lan trên các vỉa hè.

Nhiều khu vực sau khi triển khai dọn dẹp, lực lượng thu gom còn chủ động phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành cắm biển cấm đổ rác, lắp camera quan sát, kiểm tra liên tục nhưng tình trạng xả rác bừa bãi vẫn tái diễn.

Thực trạng nhứt nhói hơn ở TP. Hồ Chí Minh hiện nay là công tác thu gom, vận chuyển rác trên các dòng kênh. Riêng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, mỗi ngày, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP. Hồ Chí Minh phải bố trí khoảng 22 công nhân cùng các phương tiện chuyên dụng để thu gom rác trên dòng kênh này.

Nhiều bãi rác tự phát khiến công việc của lực lượng thu gom thêm vất vả

Theo Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP. Hồ Chí Minh, trên dòng kênh này lực lượng công nhân vớt được từ 9 - 14 tấn rác thải mỗi ngày để đưa đi xử lý. Mặc dù lực lượng đã nỗ lực hết mình nhưng lượng rác trôi nổi trên dòng kênh này không giảm mà ngày một tăng lên. Điều này cho thấy ý thức của nhiều người còn kém, thậm chí vô cảm trước hình ảnh những người công nhân nặng nhọc vớt rác, đầm đìa nước kênh để đưa từng bịch rác thải với đủ loại lên bờ.

Dẫu biết rằng ý thức của người dân vẫn yếu tố quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường của địa phương. Tuy nhiên, song song với công tác tuyên truyền, TP. Hồ Chí Minh cũng cần phải mạnh tay hơn nữa trong việc áp dụng Nghị định 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường để giảm bớt sự nhọc nhằn, vất vả cho lực lượng công nhân môi trường đang bị quá tải công việc, cũng như giảm chi tiêu ngân sách cho công tác thu gom, vận chuyển rác thải.