Mô hình lò đốt rác tại xã NTM Hải Đông- Hải Hậu

Tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm là tiêu chí thứ 17 trong 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2016-2020 do Thủ tướng Chính phủ ban hành. Tiêu chí này gồm các nội dung: tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch theo quy định; tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh (SXKD), nuôi trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường; xây dựng cảnh quan, môi trường xanh - sạch - đẹp; mai táng phù hợp với quy định và theo quy hoạch; chất thải rắn trên địa bàn và nước thải khu dân cư tập trung, cơ sở SXKD được thu gom, xử lý theo quy định; tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và đảm bảo 3 sạch (sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ); tỷ lệ hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường; tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở SXKD thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo an toàn thực phẩm.

Trong bối cảnh hiện nay, môi trường được xác định là 1 trong 4 tiêu chí cơ bản trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM (thu nhập, việc làm, hộ nghèo, môi trường).

Sau 10 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM (2010 - 2020), việc thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM đã mang lại nhiều cải thiện rõ nét về môi trường ở các vùng nông thôn. Đó cũng là một trong các điều kiện để các xã cải biến công tác môi trường, bắt đầu từ xây dựng hệ thống hạ tầng giải quyết triệt để vấn đề vệ sinh môi trường nông thôn như làm rãnh thoát nước trong khu dân cư; xây dựng nơi xử lý và chứa rác, chất thải, xây dựng các khu chăn nuôi tập trung đúng tiêu chuẩn phù hợp với quy hoạch để dần đưa chăn nuôi ra khỏi khu dân cư; tăng cường kiểm soát việc sử dụng hóa chất nông nghiệp; đẩy mạnh công tác thu gom, xử lý bao bì thuốc trừ sâu, phân bón, thức ăn chăn nuôi; triển khai các biện pháp cụ thể xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải rắn khu vực nông thôn và hoạt động chăn nuôi tập trung.

Tuy nhiên, theo Tổng cục Môi trường, hiện còn nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện các tiêu chí về môi trường trong xây dựng NTM như: các tiêu chí về nghĩa trang, cây xanh, xử lý chất thải rắn, nước thải, phân định trách nhiệm giữa các bộ chưa rõ ràng, chặt chẽ. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ còn thiếu và yếu, đặc biệt là cán bộ xã nên chưa theo kịp với những diễn biến về môi trường.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ quản lý về tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM sau năm 2020. Những xã tiêu biểu trong xây dựng NTM sẽ được lựa chọn để nâng cấp lên thành NTM kiểu mẫu. Bộ cũng sẽ áp dụng các biện pháp đủ mạnh, có tính răn đe trong giải quyết những xung đột về môi trường.

Để tổng kết, đánh giá tình hình triển khai thực hiện Tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020 và định hướng giai đoạn sau năm 2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Ủy ban nhân dân tỉnh Hưng Yên sẽ tổ chức Hội nghị toàn quốc về “Đánh giá việc triển khai thực hiện Tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020 và định hướng giai đoạn sau năm 2020”. Hội nghị sẽ thảo luận về những nội dung chính, như: Kết quả tiêu biểu trong thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2020 và đề xuất định hướng cho giai cho giai đoạn sau năm 2020; vai trò, ý nghĩa của tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM giai đoạn vừa qua, những hoạt động hỗ trợ từ phía cơ quan điều phối, đề xuất kiến nghị tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong xây dựng NTM giai đoạn từ nay đến hết năm 2020 và giai đoạn sau năm 2020; vai trò “giám sát, phản biện xã hội” của Mặt trận tổ quốc trong thực hiện tiêu chí môi trường…

Đặc biệt, tại Hội nghị, các đại biểu sẽ đánh giá những tồn tại, khó khăn trong thực hiện Bộ tiêu chí môi trường trong thời gian qua và thảo luận việc sửa đổi, hoàn thiện Bộ tiêu chí môi trường đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới; đồng thời tuyên dương các điển hình tiên tiến cho các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong công tác bảo vệ môi trường xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2019.

Tại cuộc họp chuẩn bị cho Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân nhấn mạnh: “Đề xuất Bộ tiêu chí môi trường mới cần lưu ý đến tính vùng miền, cần lấy ý kiến của các chuyên gia để hoàn thiện, khi triển khai thực sự đi vào cuộc sống, giúp nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, giúp xóa khoảng cách nông thôn - đô thị”.