Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu của nam giới trưởng thành tuy có xu hướng giảm nhưng vẫn ở mức cao, 41,1%. Đối với thuốc lá điện tử, tỷ lệ sử dụng trong nhóm người từ 15 tuổi trở lên đã tăng nhanh: từ 0,2% năm 2015, lên 3,6% năm 2020. Đáng chú ý, nhóm tuổi 15 - 24 có tỷ lệ cao nhất, chiếm 7,3%, tiếp theo là nhóm 25 - 44 tuổi (3,2%) và 45 - 64 tuổi (1,4%).

WHO cho biết, mỗi năm trên thế giới có hơn 8 triệu ca tử vong liên quan đến thuốc lá, trong đó khoảng 1,3 triệu ca do hút thuốc thụ động. Tại Việt Nam, thuốc lá gây ra hơn 100.000 ca tử vong sớm mỗi năm, gồm 84.500 ca do hút chủ động và 18.800 ca do hút thụ động. Riêng năm 2025, số ca tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá được ước tính vẫn duy trì ở mức trên 100.000 trường hợp, cho thấy gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm vẫn chưa được cải thiện rõ rệt.

Không chỉ gây tổn hại sức khỏe, thuốc lá còn kéo theo thiệt hại kinh tế nặng nề. Mỗi năm, chi phí y tế và mất mát năng suất lao động do thuốc lá gây ra ở Việt Nam lên tới 108 nghìn tỷ đồng, tương đương 1,14% GDP. Con số này gấp khoảng 5 lần nguồn thu ngân sách từ thuế thuốc lá.

WHO khẳng định, không có bất kỳ sản phẩm thuốc lá nào an toàn, dù là thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lào, thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, thuốc lá tự cuốn, thuốc lá tẩu hay thuốc lá không khói. Chất nicotine trong các sản phẩm này gây nghiện mạnh, tác động xấu đến hệ tim mạch, hô hấp và đặc biệt nguy hiểm đối với sự phát triển não bộ của trẻ em, thanh thiếu niên.

Trong bối cảnh đó, WHO kêu gọi các quốc gia tăng cường hành động, đồng loạt triển khai Chiến dịch truyền thông hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2025 với thông điệp “vì một tương lai khỏe mạnh hơn”.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã đề nghị các tỉnh, thành phố tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại thuốc lá đến năm 2030. Một trong những yêu cầu quan trọng là đưa chỉ tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trở thành một chỉ số phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Bên cạnh đó, các địa phương được yêu cầu tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ quy định cấm hút thuốc tại cơ sở y tế, trường học, nơi làm việc, khách sạn, nhà hàng và các địa điểm công cộng khác. Đặc biệt, việc kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, buôn bán và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cần được thực hiện nghiêm theo Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội và các quy định của Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá.

Với những nỗ lực này, Việt Nam kỳ vọng từng bước kiểm soát được tình trạng sử dụng thuốc lá và các sản phẩm chứa nicotine mới, giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong sớm, đồng thời góp phần bảo vệ sức khỏe cho các thế hệ tương lai.