Trong mỗi mẫu nhau thai được phân tích, các chuyên gia tìm thấy tới hàng chục nghìn hạt bụi nhỏ trên mỗi milimet vuông mô. Những hạt này xâm nhập vào nhau thai thông qua hoạt động hít thở của người mẹ. Từ đó gây nên các vấn đề như sinh non, trẻ thiếu cân và làm tăng khả năng sảy thai.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, chính độc tố trong các hạt này là nguyên nhân gây tổn thương cho mẹ và bé, không chỉ là phản ứng viêm do ô nhiễm thông thường.

Nhóm nghiên cứu dùng kỹ thuật laser để kiểm tra 25 bánh nhau của các thai phụ không hút thuốc, sống ở thị trấn Hasselt (Bỉ). Ảnh: Craig Holmes Premium/Alamy.

Cụ thể, nhóm nghiên cứu dùng kỹ thuật laser để kiểm tra 25 bánh nhau của các thai phụ không hút thuốc, sống ở thị trấn Hasselt (Bỉ). Nơi đây có mức độ ô nhiễm không khí thấp hơn giới hạn Liên minh châu Âu (EU) đưa ra nhưng vượt qua tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Số lượng hạt gây ô nhiễm phát hiện trong nhau thai có sự tương quan với điều kiện sống của người mẹ: Có trung bình 20.000 hạt nano ô nhiễm trên mỗi milimet khối mô nhau thai của những thai phụ sống gần đường lớn; con số này đối với những người sống xa đường lớn là trung bình 10.000 hạt/milimet khối mô. Các chuyên gia còn phân tích của mẫu nhau thai của các thai bị sảy và tìm thấy các hạt ô nhiễm trong bào thai 12 tuần tuổi.

Báo cáo đầu tiên về các hạt ô nhiễm trong nhau thai được trình bày tại một hội nghị vào tháng 9/2018 bởi nhóm nghiên cứu của Giáo sư Jonathan Grigg, tuy nhiên thành phần của các hạt này chưa được xác định.

Hiện các nhà khoa học đang tiếp tục phân tích mẫu máu của các thai nhi để xác định các hạt này có khả năng gây tổn thương DNA hay không.

Giáo sư Tim Nawrot của Đại học Hasselt (Bỉ) – người đứng đầu nghiên cứu cho biết: “Sẽ rất nguy hiểm nếu thai nhi bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí. Những tổn thương xảy ra trong thai kỳ có thể để lại hậu quả suốt đời cho trẻ. Đây là thời kỳ mong manh, dễ bị ảnh hưởng nhất trong cuộc đời của mỗi người, khi tất cả các cơ quan nội tạng đang được hình thành và phát triển. Để bảo vệ các thế hệ tương lai, chúng ta phải giảm thiểu ô nhiễm”.

Theo ông, các chính phủ có trách nhiệm cắt giảm ô nhiễm không khí, tuy nhiên, mọi người và đặc biệt là các thai phụ cần chủ động tránh những nơi đông đúc, nhiều khói bụi, giờ giao thông cao điểm… mỗi khi có thể.

Nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy các hạt carbon đen trong nước tiểu của học sinh tiểu học. Trong một báo cáo khoa học được công bố vào năm 2017, họ đã tìm thấy trung bình 10 triệu hạt/mililit nước tiểu của hàng trăm trẻ em từ 9-12 tuổi. Theo ông Nawrot, các hạt này có thể dịch chuyển từ phổi đến tất cả các hệ cơ quan trong cơ thể.

Trước đây, có nhiều đánh giá quy mô toàn cầu đã kết luận rằng, ô nhiễm không khí có thể gây hại cho mọi cơ quan trong cơ thể, có khả năng xâm nhập vào hầu như mọi tế bào của con người. Các hạt ô nhiễm siêu nhỏ cũng đã được tìm thấy trong máu, tim, phổi… của những cư dân thành thị.

Hiện nay, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy, ô nhiễm không khí ở mức độ thấp cũng có thể gây hại; 90% dân số thế giới đang sống ở những nơi chỉ số ô nhiễm vượt tiêu chuẩn do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra.

Giáo sư Grigg cho biết: "Chúng tôi tìm thấy các hạt ô nhiễm trong cơ thể của mọi phụ nữ. Như vậy, mỗi ngày chúng ta đều bị bủa vây bởi những hạt này. Các thai phụ là đối tượng cần lưu ý bảo vệ sức khoẻ nhất. Đây chính là dấu hiệu báo động, cho thấy chúng ta cần hành động ngay để giảm thiểu ô nhiễm không khí".

Tuy nhiên, theo ông Grigg, các nhà khoa học cần nghiên cứu kỹ lưỡng hơn về tác hại của các hạt bụi nano sau khi xâm nhập vào mô. Thay vì quá lo lắng, mọi người nên có các biện pháp tích cực để giảm ô nhiễm không khí, như sử dụng các phương pháp di chuyển thân thiện với môi trường, sử dụng phương tiện giao thông công cộng… thay vì đi ô tô, xe máy cá nhân.

Trước đây đã có nhiều nghiên cứu cho thấy, ô nhiễm không khí có thể gây ra tác hại toàn diện cho cơ thể con người: gây bệnh tim, phổi, tiểu đường, xương giòn, giảm trí thông minh, kích ứng da,… WHO gọi đây là "mối đe doạ báo động với sức khoẻ cộng đồng", khi có tới 8,8 triệu ca tử vong sớm mỗi năm do ô nhiễm không khí.