Các đề xuất được Viện Nghiên cứu Bright Blue (Anh Quốc) đưa ra gồm: tăng thuế nhiên liệu xe cộ; thu thêm phí của động cơ diesel; bỏ thuế giá trị gia tăng (VAT) cho xe ôtô điện; cho phép người dân trình báo các trường hợp xe chạy không tải và nhận thưởng từ một phần tiền phạt; cho phép chính quyền địa phương sử dụng khoản phí thu được từ các chính sách chống ô nhiễm để tài trợ cho các dự án làm sạch không khí; giảm tốc độ giới hạn trong các khu vực đô thị từ 30 dặm/h xuống 20 dặm/h; ... nhằm chống lại ô nhiễm không khí.

Hiện nay, hầu hết các khu vực đô thị ở Anh đều có mức ô nhiễm nitơ dioxide (NO2) vượt quy chuẩn, chủ yếu là do lượng khí thải từ các phương tiện giao thông. Điều đáng nói là mức quy chuẩn của Anh vẫn cao hơn mức do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra. Bright Blue cho rằng, Anh nên thắt chặt mức khí thải tối đa cho bằng với quốc tế, khi theo khảo sát, hơn 70% người dân Anh quan ngại về việc sức khoẻ bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí và mong muốn chính phủ sẽ vào cuộc.

Nhiều báo cáo cho thấy, ô nhiễm không khí đã gây ra 40.000 ca tử vong sớm mỗi năm tại Anh. Năm 2016, các nghị sĩ đã gọi đây là “tình huống khẩn cấp của sức khoẻ cộng đồng”. Các nhà khoa học cũng đã chứng minh được, những chất độc hại trong không khí có thể gây tổn thương cho toàn bộ nội tạng và tế bào trong cơ thể.

Ông Ryan Shorthouse - Giám đốc điều hành của Bright Blue cho biết: "Những bằng chứng về quy mô và tác động của ô nhiễm không khí ngày càng xuất hiện nhiều và phức tạp hơn. Khi rời khỏi EU, Vương quốc Anh cần nắm bắt cơ hội để cải thiện hệ thống luật pháp, chính sách và nâng cao tinh thần trách nhiệm với các vấn đề về ô nhiễm không khí".

Một lượng lớn khí thải ở Anh đến từ các phương tiện giao thông. Ảnh: Getty Image.

Theo báo cáo của Bright Blue, việc chính phủ Anh giữ nguyên thuế nhiên liệu từ năm 2010 đã tiết kiệm cho các tài xế khoảng 6 tỉ bảng nhưng lại làm tăng lưu lượng giao thông lên 4%, gây ô nhiễm trầm trọng hơn. Dầu diesel - nguyên nhân chính gây ra khí thải NO2, nên "gánh" thêm thuế để giảm lượng tiêu thụ.

Bên cạnh đó, Bright Blue đề nghị áp dụng mức tốc độ giới hạn 20 dặm/h cho trên toàn quốc thay vì chỉ ở một vài địa phương như hiện nay. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chỉ khi làm vậy, mức ô nhiễm NO2 mới có thể giảm từ 25 - 32%.

Theo các chuyên gia, ý tưởng nổi bật nhất là cho phép công dân báo cáo lên chính quyền về các trường hợp phương tiện chạy không tải và nhận thưởng từ một phần tiền phạt. Tại New York (Mỹ), mỗi người được nhận 25% tiền phạt khi báo cáo chính xác các trường hợp xe buýt hoặc xe tải chạy không tải trên một phút bên ngoài trường học hoặc ba phút ở các địa điểm khác. Khoản tiền phạt này thường từ 100 USD đến 2.000 USD. Bright Blue nghĩ rằng, Chính phủ Anh nên học tập chính sách này của Mỹ và thêm ôtô vào danh sách, bên cạnh xe tải và xe buýt.

Viện Bright Blue cũng khuyến nghị chính phủ nên thu phí của các phương tiện gây khí thải vào trung tâm các thành phố lớn như Luân Đôn. Khoản phí này sau đó sẽ được đầu tư cho các kế hoạch chống lại ô nhiễm không khí, như xây dựng trạm sạc công cộng cho xe điện, tháo dỡ xe ôtô, phương tiện giao thông cũ,…

Luật sư Simon Alcock của Công ty Luật Môi trường ClientEarth - đơn vị từng thắng thế trước các Bộ trưởng Anh tại tòa án cho biết, những ý tưởng mới này rất cần được hoan nghênh. Chính phủ Anh cần hành động mạnh mẽ hơn, phối hợp chặt chẽ hơn với các kế hoạch chống ô nhiễm không khí của WHO để tránh xảy ra khủng hoảng sức khoẻ cộng đồng.

Một phát ngôn viên của chính phủ Anh nói : "Chúng tôi hoàn toàn ý thức được mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của ô nhiễm không khí lên cộng đồng trên khắp Vương quốc Anh. Đó là lý do vì sao chúng tôi đang hành động quyết liệt và nhanh chóng hơn để cải thiện chất lượng không khí. Việc chính phủ đầu tư 3,5 tỉ bảng Anh cho Chiến lược Không khí sạch đã được WHO ca ngợi là tấm gương của thế giới".