Ngày 08/09, tại thành phố Đà Nẵng, Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Hội nghị “Truyền thông nâng cao trách nhiệm mở rộng sản xuất nhằm giảm thiểu chất thải nhựa”.

Ông Vũ Minh Lý, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông Tài nguyên môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, trách nhiệm mở rộng nhà sản xuất (EPR) là cách tiếp cận của chính sách môi trường trong đó trách nhiệm của các nhà sản xuất, nhập khẩu một loại sản phẩm nào đó được mở rộng tới giai đoạn sản phẩm hay hàng hóa đó được thải bỏ. Nhà sản xuất, nhập khẩu được yêu cầu có trách nhiệm về môi trường trong suốt vòng đời của sản phẩm hay hàng hóa đó, bao gồm từ khâu thiết kế, sản xuất, tiêu dùng và thải bỏ.

EPR là một công cụ kinh tế tuân theo nguyên tắc thị trường và là một cách tiếp cận chính sách mới nhằm tìm kiếm giải pháp tài chính để xử lý vấn đề chất thải, đồng thời thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế, đem lại cơ hội kinh tế, việc làm cho xã hội và giúp Chính phủ các nước đạt được các mục tiêu về môi trường.

EPR là một công cụ chính sách phổ biến trên thế giới đồng thời là công cụ rất hiệu quả trong quản lý chất thải. Hiện nay có khoảng hơn 400 hệ thống EPR khác nhau trên toàn cầu mà các quốc gia đang áp dụng. EPR và kinh tế tuần hoàn có mối quan hệ mật thiết với nhau, không thể có kinh tế tuần hoàn nếu không có EPR, và EPR là động lực để thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.

Tại Việt Nam, mặc dù ý tưởng về thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu (EPR) đã được thể chế hóa tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2005. Tuy nhiên, trong 18 năm qua quy định EPR chưa được thực hiện hiệu quả do nhiều nguyên nhân trong đó chủ yếu là do trước đây mô hình này là hoàn toàn tự nguyện.

Ông Vũ Minh Lý, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền thông Tài nguyên môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường phát biểu khai mạc Hội nghị.

Ông Vũ Minh Lý chia sẻ: Việc áp dụng tự nguyện mà không bắt buộc làm cho mô hình EPR trước đây không phát huy được tác dụng mong muốn, không tạo ra cơ chế tài chính bền vững cho việc thu hồi, xử lý sản phẩm, bao bì sau sử dụng; không có tác động đến quá trình sử dụng nguyên liệu, thiết kế sản phẩm dễ thu gom, tái chế, kéo dài vòng đời sản phẩm,... Chính vì vậy, đứng trước xu hướng tất yếu của sự phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn thì việc bắt buộc áp dụng EPR là cần thiết để đạt được các mục tiêu phát triển biền vững.

Tại Hội nghị, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường và Văn phòng Hội đồng EPR đã trao đổi, chia sẻ, giải đáp các câu hỏi của đại diện các đơn vị, hiệp hội và doanh nghiệp trong thực hiện quy định chi tiết về trách nhiệm mở rộng nhà sản xuất, nhập khẩu như: đối tượng, hình thức thực hiện, lộ trình, đăng ký, kê khai và báo cáo kết quả tái chế, chế tài xử lý vi phạm, tham vấn đề xuất định mức tái chế (Fs),…Đồng thời các đại biểu tham dự Hội nghị cũng có những thảo luận, chia sẻ, trao đổi về giải pháp trong phân loại, thu gom và xử lý chất thải thành nguyên – nhiên liệu thay thế giúp giảm phát thải trong quá trình sản xuất. Từ đó giúp cho các doanh nghiệp có những định hướng tối ưu trong sản xuất kinh doanh phù hợp với xu thế kinh tế tuần hoàn hiện nay.

Bà Nguyễn Thị Qúy - Giám đốc Truyền thông, Công ty TNHH MTV SX TM DV Môi trường Á Châu chia sẻ tại Hội nghị về mô hình đồng xử lý chất thải, biến chất thải thành nguyên nhiên liệu thay thế cung cấp cho các lò nung xi măng. Để quản lý chất thải bền vững trong nền kinh tế tuần hoàn, đối với công ty, luôn xem “Chất thải là tài nguyên” và để ứng dụng thành công các phương pháp xử lý chất thải tiếp theo, nhằm biến sản phẩm bị loại bỏ trở thành nguồn nguyên - nhiên liệu tạo ra các sản phẩm mới.

Cụ thể, các chất thải được sử dụng làm nguyên liệu cho sản xuất xi măng mà công ty đang sử dụng bao gồm nhóm các chất thải có khả năng tái chế thấp hoặc không còn giá trị tái chế như: sản phẩm nhựa dùng 1 lần; sản phẩm may mặc, giày da, phụ kiện thải bỏ; thành phần vô cơ trong CTRSH từ bãi chôn lấp; rác thải nhựa đại dương; rác thải nhựa nông nghiệp và chất thải nhựa y tế. Những chất thải này sau khi được thu gom, tiền xử lý (cắt, nghiền, phối trộn) phù hợp để trở thành nguồn nguyên liệu đầu vào thay thế nhiên liệu hoá thạch truyền thống là than, dầu cung cấp trực tiếp cho các nhà máy xi măng.

Ngoài ra, còn có nhóm chất thải có thể được sử dụng làm một phần nguyên liệu thay thế cho sản xuất xi măng như: Bùn thải, tro xỉ, tro bay từ quá trình đốt lò hay chất thải hữu cơ từ rác thải sinh hoạt.

Chất thải bị loại bỏ sẽ tiếp tục vòng đời thứ 2, trở thành nguồn nguyên - nhiên liệu tạo ra các sản phẩm mới, phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Thông qua Hội nghị lần này, Bộ Tài nguyên và Môi trường mong muốn các nhà sản xuất, nhập khẩu hiểu và nắm bắt rõ hơn về các quy định của pháp luật, thực hiện đúng và đầy đủ trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì cũng như trách nhiệm thu gom, xử lý chất thải trong suốt vòng đời của sản phẩm từ khâu thiết kế, sản xuất, tiêu dùng và thải bỏ. Đồng thời phát huy vài trò và tích cực phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường phổ biến và cung cấp thông tin, tuyên truyền sâu rộng về EPR trong quá trình sản xuất, nhập khẩu tại các cơ sở sản xuất, nhập khẩu.

Dịp này, Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường đã phát động Cuộc thi “Giải pháp xanh hướng tới nền kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững”. Nhằm lan tỏa và tôn vinh những kinh nghiệm, ý tưởng, mô hình, sáng kiến hữu ích trong giảm thiểu và xử lý chất thải, đặc biệt là chất thải nhựa. Đồng thời nâng cao ý thức và trách nhiệm, phát huy khả năng sáng tạo của cộng đồng trong sinh hoạt và sản xuất nhằm giảm thiểu, quản lý và xử lý hiệu quả chất thải nhựa, góp phần thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững.