Ô nhiễm không khí tại Thành phố đang ở mức báo động

Mức độ ô nhiễm không khí tại TP. Hồ Chí Minh cũng có sự biến động theo thời gian trong ngày và theo mùa trong năm. Vào mùa khô, nồng độ bụi thường tăng cao do không khí khô, ít mưa, khiến bụi không được rửa trôi, trong khi hoạt động giao thông vẫn duy trì ở mức cao. Thành phố hiện duy trì hệ thống quan trắc thường xuyên với 36 vị trí lấy mẫu liên tục trong 24 giờ để theo dõi bụi mịn PM10 và PM2.5. Kết quả quan trắc trong giai đoạn 2021 - 2024 cho thấy nhiều điểm vượt quy chuẩn như khu vực Phú Lâm (2024), giao lộ Huỳnh Tấn Phát - Nguyễn Văn Linh (2022), Cát Lái (2022 - 2023). Đáng chú ý, tình trạng ngày càng xấu đi bắt nguồn từ việc chưa kiểm soát tốt nguồn thải, thiếu sự phối hợp giữa các địa phương, hạn chế về dữ liệu phục vụ chính sách và nguồn lực tài chính chưa đáp ứng.

Trong số các nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, “kẻ giấu mặt” nguy hiểm nhất là bụi mịn PM2.5 từ khí thải phương tiện cơ giới chạy xăng dầu, bụi đường và ma sát má phanh. Một xe máy chạy xăng đời cũ có thể phát thải CO, HC và bụi mịn gấp 10 - 20 lần ô tô đạt chuẩn Euro 4 - 5. Thống kê đến cuối tháng 6/2025, TP. Hồ Chí Minh trước khi sáp nhập đang quản lý hơn 9,6 triệu phương tiện, trong đó có hơn một triệu ôtô và gần 8,6 triệu xe máy, chưa tính lượng lớn xe vãng lai ra vào Thành phố. So với cùng kỳ năm 2024, số lượng ôtô tăng 9%, xe máy tăng 2%, gây áp lực lớn lên hạ tầng và môi trường. Trong khi đó, việc triển khai các chương trình giảm ô nhiễm còn gặp nhiều khó khăn, nhất là về nhân sự chuyên trách, trang thiết bị và quy định đầu tư công. Các dự án nâng cao năng lực quan trắc môi trường chậm tiến độ do tính chất phức tạp và sự thay đổi trong thủ tục pháp lý…

Quyết tâm giải quyết bài toán ô nhiễm không khí

Mới đây, UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành Văn bản số 3298/UBND-ĐT ngày 29/10/2025 về tăng cường thực hiện các giải pháp nhằm phòng ngừa và giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí các tháng cuối năm 2025. Theo đó, UBND TP. Hồ Chí Minh đề nghị lãnh đạo các Sở, ban, ngành, Chủ tịch UBND các xã, phường, đặc khu quyết liệt triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát nguồn chất thải nhằm chủ động ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, bảo vệ sức khỏe nhân dân.

UBND TP. Hồ Chí Minh giao Sở NN&MT, Công an Thành phố, Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp, Ban Quản lý khu công nghệ cao, UBND các xã, phường, đặc khu tổ chức tổng rà soát, thanh tra, kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm các vi phạm trong việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường đối với các cơ sở công nghiệp có nguồn thải khí lớn (xi măng, nhiệt điện, sắt thép…); cơ sở thuộc loại hình có nguy cơ ô nhiễm môi trường.

Sở Xây dựng kiểm soát chặt chẽ, xử lý nghiêm các phương tiện vận tải hàng hóa, vật liệu xây dựng không che chắn, làm rơi vãi, gây phát tán bụi; tăng cường kiểm tra, giám sát, yêu cầu 100% các chủ dự án, đơn vị thi công thực hiện nghiêm túc các biện pháp giảm thiểu phát tán bụi, khí thải (che chắn công trình, phun nước, rửa xe ra vào công trình). Đồng thời, kiên quyết tạm đình chỉ hoạt động đối với các công trình tái phạm nhiều lần.

UBND các xã, phường, đặc khu tăng cường tuyên truyền, vận động, kết hợp vớ kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm để chấm dứt triệt để tình trạng đốt rác thải sinh hoạt, phụ phẩm nông nghiệp (rơm rạ) không đúng quy định; thúc đẩy các giải pháp thu gom, tái sử dụng phụ phẩm nông nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn.

Sở NN&MT và các đơn vị liên quan vận hành ổn định, liên tục các trạm quan trắc không khí và khí thải tự động hiện có, bảo đảm không để gián đoạn số liệu, tăng cường tần suất quan trắc định kỳ tại các khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao; thiết lập quy trình xử lý ngay đối với các thông tin, dữ liệu quan trắc tự động, liên tục nguồn thải có dấu hiệu vượt ngưỡng; công bố chỉ số chất lượng không khí (AQI) hàng ngày trên các phương tiện thông tin đại chúng, cổng thông tin điện tử của địa phương…

UBND TP. Hồ Chí Minh yêu cầu Thủ trưởng các Sở, ban, ngành, Chủ tịch UBND các xã, phường, đặc khu nghiêm túc triển khai và chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND Tthành phố về kết quả thực hiện nhiệm vụ.

Khánh Ly