Đi qua trăm năm - cuộc đời thăng trầm của sử gia trăm tuổi

Nhận được sự khích lệ của Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên, sử gia trăm tuổi Nguyễn Đình Tư đã miệt mài trong 6 tháng để kể về những thăng trầm về cuộc đời mình.

Tự truyện “Đi qua trăm năm” của sử gia Nguyễn Đình Tư do Nhà xuất bản Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh phát hành. Tác phẩm là những ghi chép xuyên hai thế kỷ của sử gia Nguyễn Đình Tư với những thăng trầm, từ cậu bé xuất thân từ làng quê Thanh Chi (Thanh Chương, Nghệ An) đến nhà nghiên cứu bình dân ở tuổi bách niên.

Tự truyện “Đi qua trăm năm”, bắt đầu từ vùng đất Thanh Chương xứ Nghệ. Nơi cậu bé Nguyễn Đình Tư đã trải qua thời thơ ấu sống động, vẹn nguyên ký ức đến hôm nay. Quê hương đã giữ lại trong tâm khảm ông về hình dáng và tình cảm của người cha mẫu mực, người mẹ ruột yêu thương chẳng may qua đời sớm, người mẹ kế vì chồng, vì thương mấy đứa con chồng mà chịu thương chịu khó.

Từ cậu học sinh giỏi trở thành chàng thanh niên tập tành đường chính trị, những thay đổi thời cuộc trong trong dòng chảy lịch sử đã đưa Nguyễn Đình Tư xuôi về Nam, gặp những khúc quanh cuộc đời, rồi bước vào nghiệp cầm bút 80 năm qua. Sách dày 384 trang gồm 11 chương: Quê hương – Ký ức vẹn nguyên, Ít mảnh sử làng xã vùng đất Thanh Chương, Một thuở ấu thơ, Thời học sinh và chí lập thân, Một người cha gương mẫu, Tập tành đường chính trị, Cuộc sống gia đình, Dập dềnh sóng biển xuôi Nam, Theo thời tìm kế mưu sinh, Những khúc quanh cuộc đời, Nghiệp cầm bút, Phụ lục những hình ảnh lưu giữ quá khứ và hiện tại.

Tự truyện “Đi qua trăm năm” ban đầu chỉ là ấp ủ trong tâm trí của Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư. Ông định hoàn thành thêm nhiều dự án đã lên kế hoạch từ trước rồi mới viết về cuộc đời mình. Tuy nhiên, trong dịp gặp và nhận được sự khích lệ của Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên vào tháng 7/2022, sử gia cao niên mẫn tuệ và hồn hậu hiếm có của vùng đất Gia Định - Sài Gòn - TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Đình tư đã dồn hết động lực và trí nhớ miệt mài ngồi gõ máy tính trong 6 tháng liên tiếp để kể chuyện đời mình. Và tự truyện “Đi qua Trăm năm” đã kịp hoàn thành và ra mắt bạn đọc vào đầu năm 2024.

Sử gia trăm tuổi Nguyễn Đình Tư tâm sự: “Tôi đã sống qua hai thế kỷ XX và XXI, trải qua nào thời vua quan nhà Nguyễn, thực dân Pháp, phát xít Nhật, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Việt Nam Cộng hòa, Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Nhìn lại quãng đời đã qua với nhiều kỷ niệm vui buồn, những thăng trầm trong cuộc sống, chứng kiến nhiều biến chuyển của thời cuộc, của vận mệnh quốc gia, của đời sống xã hội, tôi thấy đáng ghi lại để cho con cháu biết về quê hương, về các bậc tiền bối, để rút ra những kinh nghiệm về cuộc sống, biết cái gì nên tránh cái gì nên làm, cái gì nhất thời, cái gì là vĩnh cửu.

Sử gia trăm tuổi Nguyễn Đình Tư được độc giả biết đến như một nhà văn với bộ tiểu thuyết dã sử 6 tập Loạn 12 sứ quân - viết bên vệ đường cổng xe lửa Phú Nhuận trong những năm đầu sau ngày giải phóng bày thùng đồ nghề bơm sửa xe đạp. Ông đặc biệt trở thành nhà biên khảo bình dân nổi tiếng trong nhiều năm mang cơm và trải chiếu nghỉ trưa ở hành lang Trung tâm lưu trữ Quốc gia II, đợi giờ mở cửa phục vụ bạn đọc, miệt mài nghiên cứu nguồn tài liệu gốc về lịch sử, văn hóa, địa lý vùng đất Nam Bộ.

Sống qua 2 thế kỷ XX và XXI, ở tuổi 104, sử gia Nguyễn Đình Tư vẫn tự đi lại bình thường mà không cần dùng gậy hay cần người dìu. Tinh thần tôi vẫn minh mẫn, trí nhớ tôi vẫn còn tốt, có thể đánh máy vi tính, xem sách báo không cần phải đeo kính.

Đến những dòng cuối cùng của tự truyện, bạn đọc vẫn cảm nhận được ăm ắp tình cảm của ông Nguyễn Đình Tư: “Tập tự truyện này đã khép lại trang sau cùng. Những gì bạn đọc đã lướt qua đều thấy cuộc đời của tôi đã trải qua những gì khổ cực nhất, vất vả nhất, buồn tủi nhất chiếm đến hai phần ba năm tháng mới được hưởng những gì gọi là vinh dự vào cuối đời, không khác gì một câu chuyện cổ tích ngày xưa vậy. Và lời cuối trước khi khép lại tự truyện này, tôi vẫn còn dự định trong những ngày cuối đời sẽ viết tiếp 10 đầu sách nữa, nếu sức khỏe cho phép”.

Nguyên Giám Đốc - Tổng Biên Tập NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh Đinh Thị Thanh Thủy, chia sẻ: “Tác phẩm Đi qua trăm năm ra mắt như một món quà mừng đại thọ tuổi 104 cụ Nguyễn Đình Tư – người của trăm năm. Ngay sau tác phẩm Đi qua trăm năm, nhà nghiên cứu tuổi quá bách niên Nguyễn Đình Tư sẽ lại dành 10 tiếng đồng hồ mỗi ngày bên máy vi tính và sách vở để làm việc, miệt mài với những số liệu, thông tin để viết tiếp những đề tài trong dự kiến như: Từ điển địa danh hành chính Bắc Bộ, Trung Bộ; Lịch sử thành lập và phát triển các tỉnh Bắc Bộ - Trung Bộ - Nam Bộ và Tây Nguyên…”.

Trong dịp đầu xuân Giáp Thìn 2024, dự kiến ngày 24/2 tới, sử gia trăm tuổi Nguyễn Đình Tư sẽ có buổi giao lưu trò chuyện trực tiếp với độc giả xoay quanh cuốn tự truyện “Đi qua trăm năm” tại Đường Sách TP. Hồ Chí Minh.

Thanh Hải