ESA sẽ tiên phong dọn rác vũ trụ - Ảnh: GETTY IMAGES

Các nhà khoa học tính toán chậm nhất đến năm 2025, máy dọn rác sẽ lập được "chiến tích" đầu tiên, với hy vọng mở đường cho nhiều chiến dịch dọn rác của các cơ quan vũ trụ khác trong tương lai, làm giảm nguy cơ va chạm của các vật thể không còn sử dụng bay lơ lửng trong quỹ đạo.

Theo Guardian, ESA đang trong giai đoạn nước rút hoàn chỉnh máy dọn rác tự động với thiết kế 4 tay cực lớn nhằm dọn rác vũ trụ. Đây là bước đi đầu tiên trong sứ mệnh ClearSpace (Không gian sạch) của ESA.

Nhiệm vụ trước tiên của ClearSpace là dọn mẩu rác có tên gọi Vespa, bộ chuyển đổi tải trọng được để lại sau một sứ mệnh của ESA vào năm 2013. Vespa nặng khoảng 100 kg, hiện nằm ở độ cao 800 km. Theo tính toán, Vespa sẽ được đưa về Trái đất và cho bốc cháy hoàn toàn trong khí quyển.

Rác vũ trụ là những vật thể nhân tạo không còn sử dụng tồn tại ngoài vũ trụ, bao gồm những thiết bị được phóng lên hoặc bỏ lại, ví dụ như tên lửa đẩy, các vệ tinh không còn hoạt động, thậm chí là những vật dụng cá nhân mà phi hành gia vô tình đánh mất như găng tay, máy quay hay xẻng trộn.

Nghiên cứu về rác vũ trụ bắt đầu vào cuối thập niên 1970 khi Donald Kessler - nhà khoa học của NASA - cảnh báo có ngày rác sẽ quá nhiều đến nỗi cứ phóng vệ tinh lên không gian là sẽ va chạm vào vật thể khác.

"Số vật thể mà các nước phóng lên vũ trụ tăng ổn định theo cấp số mũ trong suốt nửa thế kỷ qua. Thường thì mỗi khi phóng cái gì đó vào không gian, chúng ta cũng đang tạo ra rác", bà Lisa Ruth Rand, nhà nghiên cứu tại Đại học Wisconsin-Madison đã nói như vậy.

Trong hơn 60 năm qua, hàng ngàn tấn rác thải vũ trụ được tích tụ xung quanh Trái Đất, bao gồm những mảnh vỡ tên lửa, 3.500 vệ tinh "chết" và khoảng 750.000 mảnh rác nhỏ tạo thành khi các vật thể va vào nhau.

Năm 2016, các chuyên gia của Cơ quan Vũ trụ Nga (Roscosmos) kết luận rằng nếu vấn đề này không được giải quyết thì việc khám phá trong không gian có thể sẽ dừng lại hoàn toàn. Nguyên nhân là vì tất cả các vật thể trong quỹ đạo gần Trái đất sẽ bị mắc kẹt bởi thiết bị phế thải.

Theo Văn phòng Rác thải Không gian thuộc ESA, hiện tại, có hơn 8.400 tấn rác thải vũ trụ di chuyển theo quỹ đạo Trái đất.

Trạm Vũ trụ quốc tế (ISS) là một "nạn nhân" thường xuyên của các mảnh vỡ kích thước nhỏ.