Sau sự cố đổ trộm dầu thải tại đầu nguồn nhà máy nước sông Đà, mặc dù cả Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hoà Bình lẫn Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư nước sạch sông Đà (Viwasupco) đều khẳng định đã "dọn dẹp cơ bản" và "xong hết", nhưng thực tế tình trạng ô nhiễm vẫn hết sức ngổn ngang. Việc khắc phục sự cố đang dừng ở mức "lo ngọn, bỏ gốc".

Viwasupco thừa nhận có váng dầu tại đầu nhà máy nước sông Đà

Sáng 14/10, ông Nguyễn Văn Tốn - Tổng Giám đốc Viwasupco có văn bản gửi Sở Xây dựng Hà Nội về việc quản lý vận hành nhà máy từ ngày 9-11/10.

Trong văn bản Viwasupco cho biết, vào 12h ngày 9/10, thời tiết tại khu vực tỉnh Hòa Bình có mưa, nhân viên thuộc đội phục vụ công tác bảo vệ và vớt rong rêu đã phát hiện ngoài cửa kênh dẫn nước hồ có váng chưa rõ nguyên nhân.

Ngay sau khi nhận được thông tin, nhà máy đã đóng van cấp nước vào bể chứa trung gian và tiến hành xúc xả toàn bộ nước thông qua van xả cặn đoạn từ nhà máy về đến bể chứa trung gian. Do không có nước về bể chứa nên công ty buộc phải giảm áp để duy trì cấp nước.

Về các biện pháp xử lý sự cố, ông Tốn cho biết, để xử lý váng dầu, Viwasupco đã sử dụng phao, gối hút dầu chuyên dụng trên kênh dẫn nước. Cửa kênh nhận nước, dẫn nước từ hồ Đầm Bài đến trạm bơm hồ được chắn rác tại cuối kênh.

Về xử lý công nghệ, Viwasupco tiến hành chắn bổ sung than hoạt tính vào khu xử lý, cũng như tăng hóa chất xử lý, trong đó có clo theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế là 0,8 mg/l.

Đến chiều cùng ngày, khi trả lời báo chí, ông Nguyễn Văn Tốn một lần nữa khẳng định, phía Viwasupco đã "thuê người xử lý vết dầu loang xong hết rồi".

Thực tế “nước đã sạch”?

Mặc dù Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hoà Bình và đặc biệt là ông Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư nước sạch sông Đà khẳng định chăc nịch đã xử lý xong sự cố môi trường. Tuy nhiên, ghi nhận tại khu vực xảy ra tràn dầu, thực tế không hẳn như những lời nhận định trên.

Cụ thể, những phát ngôn trên được đưa ra (14/10), PV đã trực tiếp đi ngược theo suối Khại (Kỳ Sơn, Hoà Bình) để tìm hiểu rõ hơn về tình trạng ô nhiễm sau sự cố.

Ngay từ điểm xuất phát cách nhà máy nước sạch sông Đà không xa, mùi chất thải khét lẹt đã quyện đặc trong không khí. Càng đi sâu hơn về phía thượng nguồn, những dấu vết từ sự cố đổ dầu thải càng rõ rệt hơn. Cây cối bị lưỡi dầu bẩn liếm qua đều cháy xém, xác xơ. Thi thoảng, tới những đoạn hốc ăn sâu vào, những vệt, vũng dầu vẫn đọng lại, bám chặt vào đất quánh đặc và nhão nhoét. Tại khu vực gần suối Khại, những dấu vết của dầu thải vẫn còn hiện rõ khi một mảng đất đá lớn quanh đó đã đổi màu đen đúa.

Tại vị trí cách điểm xuất phát chừng 1km, phóng viên tiếp tục phát hiện tình trạng dầu thải bị đọng lại thành những lớp dày từ 5-6cm và có thể dễ dàng bốc lên từng vốc bằng tay không.

Tại thượng nguồn con suối xảy ra sự cố tràn dầu, một chiếc đập thô sơ được dựng lên để ngăn dầu loang rộng. Chiếc đập này được dựng lên bằng hàng chục bao tải cát, cây rừng xếp chồng lên nhau, chắn ngang dòng chảy.

Tuy nhiên, ghi nhận thực tế, con đập “nhân tạo” này không ngăn nổi dòng nước vẫn hàng giờ chảy tràn qua, mang theo chất thải tiến về kênh dẫn nước của Viwasupco.

Ngay tại vị trí phát hiện dầu đổ trộm, công tác khắc phục cũng tỏ ra khá thô sơ. Một lớp cát dày được đổ xuống mép đường, che kín một phần dòng chảy của dầu. Mặc dù vậy, lớp cát này cũng chỉ có chiều dài khoảng 3m.

Phía dưới, đất đá nhiễm dầu vẫn nằm trơ trơ... dầu vẫn ngấm xuống suối. Ngay tại bờ suối, sát khu vực này, mỗi bước chân xuống lớp bùn cát là một lần quầng đen như mực lại sục lên đục ngầu.

Thêm một điều đáng nói nữa, suốt quãng đường gần 2km từ nhà máy nước sạch sông Đà đến thượng nguồn con suối Khại – vị trí bắt nguồn sự cố tràn dầu, chúng tôi không hề thấy bóng dáng của bất kỳ một công nhân nào từ phía Viwasupco tiến hành xử lý, khắc phục sự cố trên dòng suối này.

Trong khi đó, đại diện của nhà máy nước sạch sông Đà khẳng định đã phát hiện sự cố từ ngày 9/10 và công nhân viên công ty đã thực hiện công tác xử lý. Nhưng thực tế quan sát trực quan có thể nhận thấy, công tác thu gom dầu chưa đạt kết quả tốt.

Vậy công tác khắc phục sự cố môi trường của công ty này đã diễn ra như thế nào, kết quả ra sao? Phải chăng, nhà máy nước sạch Sông Đà mới đang chủ yếu thực hiện những động thái ngăn không cho ô nhiễm ảnh hưởng tới hoạt động của mình chứ chưa thực sự khắc phục triệt để nguồn gây ô nhiễm.

Kết quả nhãn tiền là sau gần 1 tuần, chất thải vẫn vương vãi, ngổn ngang. Nước suối Khại vẫn khét lẹt mùi dầu và dần dần trở thành dòng suối chết. Nghiêm trọng hơn, việc xử lý ô nhiễm không triệt để như vậy đã làm ảnh hưởng hàng vạn hộ dân sử dụng nước sạch trên địa bàn Hà Nội.

Trong khi chờ đợi những hành động quyết liệt hơn để giải quyết sự cố từ nhiều phía, dòng suối Khại vẫn sẽ cứ “ngậm dầu,” âm thầm chảy vào hồ Đầm Bài. Còn hàng vạn dân Hà Nội, vẫn phải “sống chung với lũ”, hằng ngày bỏ “nước sạch” dùng nước bình.