Khối lượng chất thải y tế nguy hại không lây nhiễm phát sinh từ các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng là 20,93 kg/ngày.

Nhiều đặc điểm môi trường khác cần được chú ý khi xây dựng các công trình xử lý chất thải, đó là địa hình bằng phẳng nhưng trũng, trong một khu vực hệ thống thoát nước công cộng thường xuyên bị tắc nghẽn cục bộ nên dễ bị ngập úng trong mùa mưa lũ; các bệnh viện có diện tích không lớn, đa số năm ở vùng thành thị, gần khu dân cư.

Số lượng, loại chất thải y tế nguy hại phát sinh

Số liệu thống kê và tính toán sơ bộ năm 2018, tổng khối lượng chất thải y tế phát sinh từ các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng là 902,66 kg/ngày (tương đương 329.472,47 kg/năm) trong đó chất thải lây nhiễm là 309,27 kg/ngày (112.885,37 kg/năm); chất thải y tế thông thường là 572,46 kg/ ngày (208.949 kg/năm); chất thải nguy hại không lây nhiễm là 20,93 kg/ngày (7.638,10 kg/năm). Công tác thu gom vận chuyển và xử lý còn nhiều hạn chế, điều này gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng nếu không kịp thời xử lý.

Thành phần phát sinh chất thải rắn từ các cơ sở bao gồm chất thải lây nhiễm và chất thải nguy hại không lây nhiễm; chất thải y tế thông thường. Lượng nước thải từ các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng xả ra môi trường khoảng 909 - 950 m³/ngày đêm; tại các bệnh viện, lưu lượng nước thải không ổn định trong ngày, lưu lượng thải lớn và tập trung vào buổi sáng. Ước tính, lượng nước thải phát sinh từ các giường bệnh dao động trong khoảng 0,2- 0,5 m³/giường/ngày đêm đối với các cơ sở quy mô trung tâm y tế; từ 0,4-0,7 m³/giường/ngày đêm đối với quy mô Bệnh viện; từ 0,5-0,9 m³/giường/ngày đêm đối với y tế trường học: mức xả thấp nhất 0,2 m³/ngày, mức xả trung bình 0,55 m³/ngày và mức xả cao nhất 0,9 m³/giường/ngày. Ngoài ra, lượng nước thải phát sinh từ các đơn vị y tế dự phòng khoảng 10m³/đơn vị/ngày. Lượng nước thải từ các Trạm y tế xã/phường và phòng khám tư nhân dưới 1 m³/đơn vị/ngày.

Hiện trạng công tác quản lý và năng lực xử lý chất thải y tế nguy hại

Công tác thu gom, phân loại đối với chất thải rắn y tế nguy hại đã đáp ứng yêu cầu theo quy định của pháp luật. Hầu hết các cơ sở y tế đã bố trí túi nilon, hộp an toàn và các xô, thùng để phục vụ công tác thu gom, phân loại, về cơ bản công tác thu gom, phân loại chất thải y tế trong đó có chất thải rắn y tế nguy hại. Tuy nhiên, việc bố trí túi ni lon, hộp an toàn đảm bảo theo quy định còn chưa đầy đủ hoặc túi ni lon, hộp an toàn chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định của pháp luật, tại một số cơ sở còn có hiện tượng để chất thải có tính nguy hại không đúng với dụng cụ, thiết bị thu gom theo quy định hoặc có lẫn chất thải nguy hại với chất thải thông thường/chất thải nguy hại khác loại.

Hiện nay, tại tỉnh Lâm Đồng đang áp dụng đồng thời 2 mô hình xử lý chất thải rắn y tế cho các bệnh viện: mô hình xử lý tại chỗ và xử lý theo cụm. Các bệnh viện chưa có hệ thống xử lý chất thải rắn để xử lý tại chỗ, hợp đồng với Công ty cổ phần dịch vụ đô thị thành phố Đà Lạt, Công ty Cổ phần dịch vụ đô thị thành phố Bảo Lộc để vận chuyển, xử lý.

Mô hình xử lý tại chỗ: Trên địa bàn tỉnh hiện nay, các cơ sở y tế có lò đốt chất thải gồm: TTYT các huyện: Lạc Dương, Đơn Dương, Lâm Hà, Đam Rông, Di Linh, Đạ Huoai, Cát Tiên và Bệnh viện Đa Khoa Hoàn Mỹ. Các cơ sở y tế sử dụng phương pháp xử lý chất thải y tế khác: TTYT huyện Đức Trọng (hấp); TTYT huyện Đạ Tẻh và Bảo Lâm (chôn lấp).

Công nghệ lò đốt: Buông đốt hai cấp sử dụng nhiên liệu đốt là dầu DO. Hiện nay các lò đốt hoạt động trong tình trạng gây ô nhiễm không khí rất lớn, với công suất nhỏ không đáp ứng được yêu cầu xử lý chất thải rắn nguy hại phát sinh tại bệnh viện. Ngoài ra, do lò đốt gần khu dân cư nên đã ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân xung quanh.

Mô hình xử lý tập trung hoặc theo cụm bệnh viện: Hiện nay, Công ty Cổ phần dịch vụ đô thị thành phố Đà Lạt đang hợp đồng thu gom, vận chuyển xử lý rác thải y tế nguy hại với 77 bệnh viện, cơ sở sở y tế trên địa bàn tỉnh (trong đó có 4 Bệnh viện: Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng và Bệnh viện y học Cổ truyền Phạm Ngọc Thạch), khối lượng xử lý là 85.182 kg/ năm.

Mô hình xử lý chất thải y tế nguy hại tập trung cho cả tỉnh Lâm Đồng đến nay vẫn chưa được thực hiện. Các bệnh viện chưa có lò đốt chất thải phải hợp đồng với Công ty môi trường đô thị để thu gom và xử lý tập trung.

Đối với nước thải y tế, hầu hết các bệnh viện trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng đều có hệ thống thu gom nước mưa tách riêng với hệ thống thu gom nước thải; nước thải sinh hoạt và nước thải phát sinh từ các hoạt động chuyên môn của cơ sở y tế hoặc được dẫn về xử lý tại hệ thống nước thải hoặc xả trực tiếp ra ngoài cống thoát nước chung hoặc tự ngấm xuống đất. Tại phần lớn các bệnh viện tuyến huyện không có hệ thống xử lý nước thải hoặc có nhưng không đạt chuẩn hoặc xuống cấp nghiêm trọng đang gây ảnh hưởng đến môi trường sống của dân cư xung quanh (các đơn vị trên đều nằm trong khu dân cư).

Hiện tại, trên địa bàn tỉnh đã có 02 cở sở thực hiện xử lý nước thải bằng công nghệ AAO cho kết quả đạt tiêu chuẩn nước thải đầu ra là Bệnh viện Đa Khoa Lâm Đồng và Bệnh viện II Lâm Đồng, các công trình xử lý nước thải tại các cơ sở y tế (nếu có) đều áp dụng công nghệ xử lý sinh học và được khử trùng trước khi thải ra môi trường. Quá trình nâng cấp quy mô giường bệnh những năm qua và tình trạng quá tải tại các bệnh viện dẫn đến quá tải các hệ thống xử lý nước thải. Hiệu quả xử lý và chất lượng nước sau xử lý chưa được thực hiện giám sát định kỳ nên chưa đánh giá được hiệu quả và chất lượng nước sau xử lý.

Trong thời gian tới, tỉnh Lâm Đồng cần chấn chỉnh hoạt động vận hành của hệ thống xử lý, thường xuyên giám sát hoạt động và các kết quả kiểm tra phân tích chất lượng nước.