Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ đề cập đến tất cả những khía cạnh liên quan đến rác thải công nghiệp, phân loại cũng như các biện pháp xử lý rác thải công nghiệp trong thực tế.

Doanh nghiệp ngày càng quan tâm đến xử lý chất thải công nghiệp

Phân loại rác thải công nghiệp

Rác thải công nghiệp là các loại chất thải được thải ra môi trường thông qua các hoạt động sản xuất, kinh doanh của các nhà máy, công ty, xí nghiệp... Các loại chất thải này đều có khả năng gây nguy hại đến môi trường, các hoạt động của các sinh vật cũng như con người khi tiếp xúc với chúng.

Theo khả năng tái chế, rác thải công nghiệp có thể phân loại thành 2 loại chính đó là rác thải công nghiệp có thể tái chế như: giấy, kim loại, nhựa…và rác thải công nghiệp không thể tái chế như: khí thải, hóa chất.

Theo tính chất nguy hại, rác thải công nghiệp có thể phân loại thành 2 loại: 1) Chất thải công nghiệp nguy hại, gồm: là những chất rắn, lỏng, khí chứa các thành phần gây cháy, nổ, ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường như: các hợp chất xi mạ, phụ gia, dầu nhớt thải, pin, bóng đèn..; và 2) Chất thải công nghiệp không nguy hại, gồm: các chất không nguy hại đến con người cũng như môi trường xung quanh, đặc biệt các chất thải loại nầy có khả năng tái chế như: kim loại, than hoạt tính, gốm sứ, cao su..

Chất thải công nghiệp luôn trong tình trạng phải đảm bảo vệ sinh môi trường

Với đặc điểm xử lý chất thải công nghiệp tốn rất nhiều kinh phí nên trong quá trình sản xuất cũng như hoạt động các doanh nghiệp hạn chế xử lý hoặc xử lý qua loa hoặc sử dụng các biện pháp không xử lý như: xả trộm, trà trộn vào chất thải sinh hoat… nhằm giảm bớt kinh phí xử lý. Ngày nay, với sự quan tâm ngày càng nhiều của các đơn vị kinh doanh cũng như chất thải công nghiệp ngày càng được quản lý chặt chẽ nên đã có sự quản lý tốt chất thải công nghiệp.

Các phương pháp xử lý chất thải công nghiệp

Tùy vào tính chất cũng như yêu cầu thực tế mà lựa chọn phương pháp xử lý khác nhau. Thông thường để xử lý chất thải thì sử dụng 4 phương pháp như sau:

Phương pháp thiêu đốt: là phương pháp xử lý phổ biến trên thế giới hiện nay, đặc biệt là chất thải nguy hại; đối với phương pháp này thì xử lý khói thải là vấn đề được quan tâm hàng đầu; lựa chọn phương pháp xử lý khí thải thì phụ thuộc vào thành phần khí thải như: trung hòa, kết tủa, hấp thụ, hấp phụ, điện lý, lọc, lắng. Đối với phương pháp thiêu đốt thì sử dụng biện pháp oxy hóa chất thải ở nhiệt độ cao chuyển hóa thành các chất khí còn lại một lượng tro xỉ. Hiện nay, phương pháp thiêu đốt được sử dụng rộng rãi ở các nước tiên tiến như: Đức, Nhật, Hà Lan, Đan Mạch…

Lò đốt chất thải công nghiệp luôn là sự lựa chọn ưu tiên hàng đầu hiện nay

Phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh: Là phương pháp áp dụng phổ biến nhất tại Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh có nhiều nhược điểm như: tốn diện tích, nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước, nguy cơ gây ô nhiễm không khí. Ngoài ra, đây là phương pháp sử dụng để chôn lấp các loại chất thải tái chế, tro xỉ lò đốt, chất thải công nghiệp.

Ngoài ra, phương pháp chôn lấp còn áp dụng với chôn lấp các loại chất thải nguy hại, chất thải phóng xạ bằng bãi chôn lấp thiết kế đặc biệt phù hợp cho từng loại chất thải. Đối với phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh thì vấn đề quan trọng nhất chính là kiểm soát sự phân hủy của các chất thải, nhất là chất thải hữu cơ. Chất thải rắn trong bãi chôn lấp sẽ được phân hủy thành các hợp chất amoni, H2S, SO2, CO2, H2…

Phương pháp ủ sinh học: Là phương pháp áp dụng với chất hữu cơ không độc hại; quá trình ủ chất hữu cơ tạo thành các hợp chất dinh dưỡng, xenlulo, ligin… Phương pháp ủ sinh học được ứng dụng hầu hết ở Việt Nam ở quy mô nhỏ tại trang trại, hộ gia đình; với quy mô lớn thì thường được ứng dụng đối với khối lượng rác thải hữu cơ nhỏ hơn 300 tấn/ngày. Còn đối với khu vực, tỉnh, thành phố phát sinh lượng chất thải lớn hơn 300 tấn/ngày thường không áp dụng biện pháp ủ hữu cơ không đạt được hiệu quả cao.

Phương pháp tái chế chất thải: Đối với các loại chất thải như: kim loại, gỗ, nhựa, giấy thì thường được các công ty, làng nghề tái chế thành các sản phẩm khác. Công nghệ tái chế ở các làng nghề hầu hết là cũ và lạc hậu, cơ sở hạ tầng kém, quy mô sản xuất nhỏ nên thường xuyên ô nhiễm môi trường.