Số chất thải công nghiệp tang vật được cơ quan chức năng khai quật kiểm tra khối lượng. Ảnh: TC

Vụ chôn lấp chất thải “khủng”, dân đề nghị xử nghiêm!

Có mặt tại thôn 2 Đồng Thủy xã Nhân Thịnh, huyện Lý Nhân ngày gần đây, chúng tôi ghi nhận toàn bộ số chất thải công nghiệp chôn lấp trái phép đã được cơ quan chức năng khai quật, kiểm tra khối lượng và tập kết che bạt cẩn thận. Khu vực trên được bảo vệ nghiêm ngặt trong thời gian chờ kết quả điều tra.

Theo đó, hiện trường phát hiện vụ chôn lấp hơn 500 tấn chất thải công nghiệp nằm ngoài đê, xa khu dân cư và sát sông Hồng, cách trung tâm xã Nhân Thịnh khoảng hơn 1km về phía Đông. Địa điểm trên được cơ quan chức năng xác định là bãi kinh doanh bến thủy nội địa, tập kết vật liệu xây dựng thuộc hộ kinh doanh ông Trần Đình Đạt (SN 1965) và vợ là bà Trần Thị Đào (SN 1968).

Sau khi xác định khối lượng chất thải được đưa lên, cơ quan công an đã lập biên bản giao cho chính quyền địa phương trông coi bảo quản tang vật của vụ án bao gồm hơn 500 tấn chất thải, 2 xe ben, 1 máy xúc.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đào Ngọc Hà, Chủ tịch UBND xã Nhân Thịnh cho biết: Sau khi phát hiện việc lợi dụng kinh doanh bến thủy nội địa, bãi tập kết vật liệu xây dựng để chôn lấp chất thải trái phép của vợ chồng ông Đạt, ngày 22/6, UBND xã Nhân Thịnh xuống hiện trường kiểm tra, lập biên bản sự việc, yêu cầu hộ kinh doanh này lập tức di chuyển toàn bộ số chất thải nói trên ra khỏi địa bàn; đồng thời báo cáo sự việc gửi UBND huyện Lý Nhân.

Cận cảnh loại chất thải được chôn lấp trái phép tại thôn 2 Đồng Thủy, xã Nhân Thịnh (Lý Nhân). Ảnh: TC

Đến ngày 26/6, sau 2 lần xã yêu cầu vợ chồng ông Đạt di chuyển toàn bộ số chất thải nói trên ra khỏi địa bàn nhưng hộ kinh doanh này vẫn không chấp hành, UBND xã Nhân Thịnh tiếp tục lập biên bản yêu cầu (lần 3), đồng thời có văn bản đề nghị cấp trên tiến hành xử lý trường hợp này và tiến hành kiểm tra, xác định nguồn gốc, thành phần của số chất thải nói trên.

Cũng theo ông Đào Ngọc Hà, khu vực tập kết nằm ngoài đê, xa khu dân cư. Lợi dụng việc này, số chất thải đã được vận chuyển đến bằng tàu thủy đổ vào bến thủy nội địa của vợ chồng ông Đạt. “Theo lời vợ chồng ông Đạt thì số chất thải này của các tàu vào lấy hàng của nhà mình đổ lên. Hỏi về nguồn gốc số chất thải này ở đâu thì họ cũng không biết. Do vậy, muốn biết nguồn gốc của số chất thải này từ đâu, thành phần là những chất gì, phải chờ kết luận chính thức của Cơ quan Cảnh sát điều tra công an tỉnh Hà Nam” - ông Hà nói.

Trao đổi người dân, chúng tôi thấy sự việc trên đã được người dân địa phương đặc biệt quan tâm.

“Dân chúng tôi rất bất ngờ khi thấy công an về khai quật hàng trăm tấn chất thải chôn lấp trái phép, không biết nó được chôn lấp từ bao giờ mà nhiều vậy, và đó là những chất thải gì. Nhưng nếu là những chất thải nguy hại gây ô nhiễm môi trường, chúng tôi đề nghị cơ quan pháp luật phải xử lý nghiêm…” – Bà Trần Thị Lượng, ở thôn 2 Đồng Thủy, xã Nhân Thịnh nói.

Còn ông Nguyễn Văn Công, nhà ở thôn 1 Đồng Thủy thì cho biết: "Chúng tôi đặc biệt quan tâm và dõi theo vụ việc này, vì đây là việc gây bất an cho người dân. Chúng tôi rất trông chờ kết quả điều tra từ cơ quan công an. Nếu có vi phạm pháp luật phải xử lý nghiêm, bởi như tôi biết, chất thải công nghiệp, nhất là chất thải nguy hại có nhiều ảnh hưởng rất xấu đến môi trường sống. Nếu việc chôn lấp mà không bị phát hiện, không biết hậu quả sẽ khó lường thế nào…".

Hiện trường khai quật hơn 500 tấn chất thải công nghiệp. Ảnh: Công an Hà Nam

Vi phạm môi trường liên tiếp, cơ quan chức năng Hà Nam ở đâu?

Cách vụ việc trên không lâu, vào cuối tháng 7/2021, thông qua các nguồn tin nhân dân, các cơ quan chức năng phát hiện hành vi đổ thải trộm của Công ty TNHH Nittoku Việt Nam (Cụm công nghiệp Thi Sơn, xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam). Theo đó, toàn bộ số chất thải của công ty này được đưa về đổ trực tiếp tại bãi tập kết ở xã Việt Thuận, Vũ Thư, Thái Bình mà không hề có biện pháp xử lý nào.

Trước đó, vào ngày 18/6, Công an tỉnh Hà Nam phối hợp với Sở TN&MT và các đơn vị liên quan kiểm tra, phát hiện 2 xe ô tô của Công ty TNHH Sản xuất thương mại và dịch vụ Nhật Tân (địa chỉ xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, Thành phố Hà Nội) chở chất thải công nghiệp gồm các loại nilon, cao su, bao tải, mùn tro bụi, nhựa thải..., đến Công ty cổ phần Môi trường Hà Nam (địa chỉ tại thôn Đồng Ao, xã Thanh Thủy, huyện Thanh Liêm) để tập kết, có dấu hiệu vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Tiến hành điều tra, xác minh lực lượng chức năng xác định, Công ty cổ phần Môi trường Hà Nam và Công ty TNHH Sản xuất thương mại và dịch vụ Nhật Tân đã vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Liên quan vụ việc trên, ngày 13/8, UBND tỉnh Hà Nam đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối Công ty cổ phần Môi trường Hà Nam với tổng số tiền là 1,2 tỉ đồng và các hình phạt bổ sung khác; Xử phạt đối với Công ty TNHH Sản xuất, thương mại và dịch vụ Nhật Tân với số tiền là 450 triệu đồng và các hình phạt bổ sung khác, do đã vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Đáng chú ý, chỉ trong thời gian ngắn các vụ việc vi phạm môi trường liên tiếp xảy ra, mà khi bị phát hiện thì các hàng trăm tấn chất thải đã được chôn lấp trái phép…Vậy trách nhiệm trong giám sát, quản lý lĩnh vực bảo vệ môi trường của cơ quan chức năng Hà Nam ở đâu khi để hàng trăm tấn chất thải có thể dễ dàng “chui lọt lỗ kim” về địa phương?

Luật sư Lê Lưu Phú, Công Ty Luật TNHH Gia Nguyễn và cộng sự (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội). Ảnh: TC

Nhìn nhận vụ việc dưới góc độ pháp lý

Trao đổi với chúng tôi, Luật sư Lê Lưu Phú, Công ty luật TNHH Gia Nguyễn và cộng sự (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho biết: Điều 68 Luật Bảo vệ môi trường 2014 quy định các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường. Nếu không đảm bảo những yêu cầu nêu trong quy định trên mà gây ô nhiễm môi trường thì sẽ bị xử phạt theo quy định tại Điều 4 Nghị định 155/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt trong lĩnh vực môi trường. Trường hợp các doanh nghiệp cố tình vi phạm có thể bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền lên tới 2 tỉ đồng.

Đồng thời, các cá nhân, đơn vị vi phạm bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như: Buộc khôi phục lại tình trạng môi trường ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra. Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và các biện pháp bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường. Trong trường hợp hành vi vi phạm của các cá nhân, đơn vị này được xác định gây hậu quả nghiêm trọng thì có thể bị Truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 235 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Ngoài ra, hành vi trên còn vi phạm Điều 8 “Thu gom, vận chuyển chất thải nguy hại” (nếu là chất thải nguy hại); Điều 31 “Thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường” chiểu theo Nghị định 38/NĐ-CP ngày 24/4/2015 về quản lý chất thải và phế liệu của Chính phủ.

Qua các vụ việc trên, Luật sư Lê Lưu Phú cũng đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Hà Nam cần xử lý nghiêm các trường hợp cố tình chôn lấp trái phép chất thải, nhất là chất thải nguy hại trên địa bàn để làm gương cho các cá nhân, đơn vị khác. Tránh trường hợp vi phạm tái diễn, gây ảnh hưởng đến môi trường, đời sống của bà con nhân dân. Và hơn nữa ngăn chặn tình trạng các vi phạm môi trường “nhờn dai” với luật pháp…/.