Đại biểu Võ Văn Thưởng - Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, đề nghị cần làm rõ trong báo cáo tiền khả thi của Bộ GTVT một số vấn đề lớn như diện tích đất tăng thêm được tính vào dự án giải phóng mặt bằng hay tính vào giai đoạn 1 của dự án. Đại biểu cho rằng, bài toán này nếu giải quyết không kỹ thì tổ chức thực hiện rất khó. Để ưu tiên giải phóng mặt bằng và coi giải phóng mặt bằng là quan trọng thì Quốc hội đồng ý tách ra thành một dự án riêng và trong dự án đó không có mấy trăm ha tăng thêm này, cho nên nếu diện tích tăng thêm đưa vào dự án giải phóng mặt bằng theo Nghị quyết 53 năm 2017 của Quốc hội về báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành, sẽ phải điều chỉnh dự án giải phóng mặt bằng. Nếu đưa vào giai đoạn 1 sẽ dẫn đến tình trạng triển khai sau, kéo theo chênh lệch chính sách trong thu hồi đất tại địa bàn dù đó là đất cao su nhưng vẫn có một tỉ lệ đất của người dân được giao quản lý trong thời gian vừa qua.

Đại biểu Võ Văn Thưởng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương.

Như vậy, theo đại biểu Võ Văn Thưởng, cũng là sân bay Long Thành nhưng có 2 diện tích giải phóng mặt bằng với 2 chính sách khác nhau. Đại biểu cho rằng, sẽ gặp khó, vướng trong quá trình thực hiện. Nếu được, nên cân nhắc bổ sung thêm việc giải phóng mặt bằng như Quốc hội đã thông qua.

Thứ hai, việc kết nối giao thông với sân bay Long Thành như báo cáo thẩm tra đặt ra rất đúng. Bởi vì Quốc lộ 51 đang quá tải, những dự án đường sắt đô thị nêu ra đến năm 2040 mới có khả năng xây dựng. Do đó, giai đoạn 1 đến năm 2030 kết nối như thế nào cần phải tính toán kỹ. Ngay cả đường cao tốc TP. HCM - Long Thành hiện nay đã quá tải, kẹt xe, thành “thấp tốc” mà kết nối này không có lưu ý, giải pháp cụ thể để giải quyết cũng sẽ rất khó trong quá trình triển khai thực hiện.

Thứ ba, cần làm rõ cơ chế giao đất đối với các doanh nghiệp thực hiện các dự án thuộc hạng mục 4 mà trong báo cáo tiền khả thi có nói là các dự án hợp tác đầu tư hoặc khai thác... Đại biểu Thưởng cho rằng, cần cân nhắc bởi liên quan đến việc thu hồi đất của dân và sau này giao cho các doanh nghiệp thực hiện các dự án như thế nào? Vì xây sân bay Long Thành nên dân di dời sớm nhưng trong đó cũng có những dự án thuần túy kinh doanh, dù là kinh doanh phục vụ cho sân bay. Đây là vấn đề cần hết sức chú ý để làm rõ thêm.

Thảo luận về vấn đề này, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái đề nghị, đây là dự án trọng điểm quốc gia, có liên quan đến an ninh, quốc phòng nên giao cho các doanh nghiệp nhà nước có chức năng quản lý, đủ thẩm quyền thực hiện.

Tuy nhiên, theo ông, công tác giám sát, quản lý phải hết sức chặt chẽ ngay từ giai đoạn thiết kế, giao thầu đến thi công… “Kinh nghiệm và qua thực tế thì thấy, nếu chúng ta không quan tâm ngay từ giai đoạn đầu của dự án thì khi xảy ra những vụ việc, hậu quả sẽ khó lường” - Tổng Thanh tra nói.

Vì vậy, ông Lê Minh Khái đề nghị, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hết sức quan tâm đến công tác kiểm tra, thanh tra trong quá trình thực hiện, đặc biệt là khâu giám sát. Có thể thuê giám sát nước ngoài để loại trừ hết các mối quan hệ có thể tác động đến việc tổ chức thi công dự án.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết: Việc xây dựng Sân bay quốc tế Long Thành, Quốc hội đã có chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 94. Theo Luật Đầu tư công, Quốc hội chỉ cho chủ trương đầu tư còn báo cáo khả thi, thực hiện thì do Chính phủ.

Quốc hội nhận thấy khó khăn của Chính phủ nhưng Chính phủ cần có chiến lược. Việc giao cho ai, chỉ định thầu hay đấu thầu đều có quy định cụ thể. Vấn đề nữa là tiến độ thế nào, cần ghi rõ đảm bảo tiến độ bồi thường giải phóng mặt bằng vì nếu giải phóng chậm thì giá cả sẽ tăng lên dẫn đến thi công sẽ chậm, Chính phủ cần đảm bảo và chịu trách nhiệm về tiến độ thực hiện.