Ngay sau khi được UBND tỉnh Yên Bái cho phép nghiên cứu, lập đề xuất chủ trương đầu tư từ cuối năm 2019, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái đã chủ động thăm quan, khảo sát các công nghệ xử lý rác thải bằng công nghệ đốt khác nhau trên địa bàn các tỉnh như: Nam Định, Thái Bình, Hà Nội, Hòa Bình…

Trên cơ sở kết quả khảo sát, tham quan ngày 09/10/2021, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với UBND huyện Văn Yên, UBND xã Đông Cuông và các đơn vị tư vấn, nhà thầu tổ chức khởi công dự án xây dựng lò đốt rác thải sinh hoạt cụm xã Đông Cuông, Mậu Đông và thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên. Đây là công trình xử lý rác thải sử dụng công nghệ đốt đầu tiên trên địa bàn tỉnh, với công suất 24 tấn/ngày đêm, tổng vốn đầu tư 5,3 tỷ đồng. Vận hành và đi vào hoạt động chính thức từ tháng 1/2022.

Công trình do Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Yên Bái làm chủ đầu tư và là 1 trong số 12 lò đốt được đầu tư trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020 – 2025. Với mục tiêu làm cơ sở để tỉnh tiếp tục đầu tư 11 lò đốt tiếp theo trong thời gian tới để thay thế toàn bộ các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, nhằm đáp ứng nhu cầu về xử lý chất thải rắn sinh hoạt, hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, tới tháng 2/2023, sau khoảng 1 năm, nhà máy đã phải dừng hoạt động do gây ô nhiễm môi trường, khói mù mịt, bốc mùi khét. Ngay khi dừng hoạt động, UBND huyện Văn Yên đã có báo cáo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh phối hợp giải quyết.

Theo nhận định ban đầu nguyên nhân gây ra tình trạng trên do vị trí công trình nằm ở thung lũng, khi có gió thổi thì khói thải của lò đốt không thoát lên cao được. Dẫn đến lan truyền, ảnh hưởng đến khu dân cư. Việc phân loại rác còn có lúc chưa đảm bảo. Việc xử lý khí thải của lò đốt chưa được triệt để nên dẫn tới mùi khét. Cũng do là dự án lò đốt rác thải đầu tiên được đầu tư trên địa bàn tỉnh nên công trình tại xã Đông Cuông có thể không tránh khỏi một số thiếu sót.

Để giải quyết vấn đề trên, tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng đầu tư, nâng cấp bổ sung các trang thiết bị để hoàn thiện lò đốt rác thải này và sẽ cho chạy thử nghiệm.

Sau khi các thông số khói thải, nước thải đảm bảo mới cho vận hành, nhằm hạn chế thấp nhất những ảnh hưởng về môi trường đối với đời sống, sinh hoạt của người dân. Đặc biệt, khi vận hành trở lại phải có quy trình, quy định rõ ràng và có sự tham gia giám sát của người dân.