Xử lý bã thải phosphogypsum (PG) thành thạch cao nhân tạo làm phụ gia sản xuất xi măng.

Quyết định của Bộ Xây dựng nêu rõ, chỉ dẫn kỹ thuật này đưa ra yêu cầu kỹ thuật cho việc sử dụng bã thải thạch cao phospho thay thế vật liệu truyền thống để làm lớp móng cho đường giao thông và làm vật liệu san lấp cho công trình xây dựng. Chỉ dẫn kỹ thuật này chỉ áp dụng cho thi công và nghiệm thu lớp móng đường giao thông, vật liệu san lấp cho công trình xây dựng sử dụng bã thải thạch cao phospho.

Trong đó, bã thải thạch cao phospho (phosphogypsum) là phụ phẩm của quá trình sản xuất axit phosphoric từ quặng apatit theo phương pháp ướt, có thành phần chính là CaSO4.2H2O. Hỗn hợp bã thải thạch cao phospho gia cố chất kết dính thu được bằng cách trộn đồng nhất bã thải thạch cao phospho với một tỷ lệ nhất định chất kết dinh (xi măng, vôi...) thỏa mãn được yêu cầu sử dụng làm lớp móng đường giao thông hoặc san lấp cho công trình xây dựng.

Theo nghiên cứu của Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng), lớp vật liệu phủ trên mặt khối san lấp sử dụng bã thải thạch cao phospho sẽ có khả năng chống thấm hoặc ngăn ngừa xói mòn, phát tán bụi vào môi trường. Lớp vật liệu chuyển tiếp giữa lớp mỏng sử dụng hỗn hợp bã thải thạch cao phospho gia cố chất kết dính và lỡp bê tông nhựa phía trên, có khả năng hấp phụ và phân bố lại ứng suất, ngăn cản sự xuất hiện và phát triển vết nứt phản ánh lên lớp bê tông nhựa phía trên.

Bã thải thạch cao phospho trước khi sử dụng làm lớp móng đường và làm vật liệu san lấp cần phải đáp ứng 3 yêu cầu quan trọng. Thứ nhất là có kết quả chứng nhận bã thải thạch cao phospho không phải là chất thải nguy hại theo QCVN 07:2009/BTNMT; thứ hai là chỉ số pH≥5,5; thứ ba là đáp ứng yêu cầu về mức độ phóng xạ an toàn.

Để đảm bảo chất lượng vật liệu trong toàn bộ quá trình sử dụng, việc lấy mẫu bã thải thạch cao phospho để đánh giá các yêu cầu vật liệu phải được thực hiện theo khoản 6.1 củaa TCVN 9807:2013, nhưng có điều chỉnh lại khối lượng mỗi lô. Cụ thể, mẫu bã thải thạch cao phospho được lấy theo lô, mỗi lô khoảng 1.000 tấn. Mẫu được lấy không ít hơn 10 vị trí khác nhau sao cho đại diện cho cả lô, trộn đều mẫu, dùng phương pháp chia tư để lấy mẫu và phân tích.

Chỉ dẫn của Bộ Xây dựng đã hướng dẫn rất cụ thể, chi tiết về việc sử dụng bã thải thạch cao phospho làm lớp móng cho đường giao thông và vật liệu san lấp trong công trình xây dựng, từ các quy định chung, yêu cầu đối với vật liệu, hướng dẫn thiết kế, hướng dẫn thi công và nghiệm thu lớp bã thải thạch cao phospho, công nghệ thi công lớp hỗn hợp bã thải thạch cao phospho, các yêu cầu về bảo dưỡng và các yêu cầu về kiểm tra, nghiệm thu.

Đồng thời, Chỉ dẫn kỹ thuật của Bộ Xây dựng cũng yêu cầu các đơn vị thi công phải đảm bảo kiểm soát môi trường trong quá trình vận chuyển và thực hiện dự án, đảm bảo không làm ảnh hưởng đến nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt của người dân, bắt buộc phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường trước khi thi công.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng kiến nghị, phải đẩy mạnh xử lý, sử dụng sản phẩm thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng. Các nhà khoa học tại các viện nghiên cứu, trường đại học, hội nghề nghiệp tích cực nghiên cứu, tìm các giải pháp xử lý bã gyps thành thạch cao PG với chi phí ngày càng rẻ hơn. Tìm các giải pháp đưa thạch cao PG vào làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng với khối lượng ngày càng lớn hơn, đảm bảo hài hòa các yếu tố kinh tế - kỹ thuật - môi trường; Chủ đầu tư các dự án giao thông, các công ty tư vấn thiết kế sử dụng thạch cao PG đạt chuẩn làm vật liệu san lấp, vật liệu đắp nên đường thay thế vật liệu truyền thống khai thác từ thiên nhiên…

Xem Quyết định tại đây