Tại Phiên giải trình, đại diện Bộ Y tế cho biết, một số khó khăn trong việc tự chủ về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của các bệnh viện. Cụ thể, để các bệnh viện tự chủ được về nhiệm vụ chuyên môn thì phải có đủ điều kiện tối thiểu về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nhân lực, nguồn tài chính để thực hiện. Nhưng thực tế hiện nay, mặc dù đã được nhà nước quan tâm đầu tư nhưng cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, số lượng, chất lượng nguồn nhân lực của các bệnh viện có sự chênh lệch khá lớn giữa các tỉnh, thành phố, giữa các tuyến. Còn nhiều bệnh viện, nhất là tuyến huyện, nhiều nơi chưa được đầu tư, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị còn khó khăn, chất lượng nguồn nhân lực và thu nhập thấp nên việc thực hiện cơ chế tự chủ rất hạn chế. Chưa làm rõ và giao cụ thể các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ nhà nước giao và hoạt động dịch vụ theo yêu cầu để hạn chế việc chạy theo, ưu tiên các hoạt động dịch vụ để tăng nguồn thu. Nên còn có bệnh viện cơ sở hạ tầng, trang thiết bị do nhà nước đầu tư còn chưa đáp ứng được việc khám, chữa bệnh theo chức năng, nhiệm vụ được giao, trong đó có khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, không có đầu tư thêm mà vẫn sử dụng cơ sở nhà nước đầu tư để khám, chữa bệnh theo yêu cầu, giá chưa tương xứng với chất lượng dịch vụ gây bức xúc, còn có tình trạng đầu tư trang thiết bị kỹ thuật cao chưa tương xứng với năng lực, trình độ chuyên môn.

Toàn cảnh Phiên giải trình do Ủy ban về các vấn đề Xã hội tổ chức.

Bên cạnh đó, đối với các trung tâm y tế huyện đa chức năng, ngoài khám, chữa bệnh còn có dự phòng, nâng cao sức khỏe, an toàn thực phẩm, dân số, chăm sóc sức khỏe ban đầu tại các trạm y tế xã nên phải giao rất cụ thể nhiệm vụ, hoạt động chuyên môn theo từng lĩnh vực và ngân sách kèm theo để thực hiện. Nếu không sẽ xẩy ra tình trạng chú trọng quá mức đến khám, chữa bệnh mà không chú ý đến các hoạt động dự phòng, y tế công cộng…Chưa ban hành được các tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ theo từng lĩnh vực chuyên môn y tế; Chưa có cơ quan kiểm định, đánh giá chất lượng của cơ sở y tế, chất lượng của một số dịch vụ y tế cơ bản.

Để khắc phục những vướng mắc này, tại Phiên giải trình, Bộ Y tế đã đưa ra một số đề xuất giải pháp. Cụ thể cần tiếp tục hoàn thiện các quy trình kỹ thuật, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, các quy chế liên quan đến tổ chức và hoạt động của bệnh viện để các đơn vị chủ động tổ chức thực hiện. Ban hành các quy định về cấp thuốc bảo hiểm y tế đối với một số bệnh không lây nhiễm như huyết áp, tiểu đường để có thể quản lý, điều trị ngay tại trạm y tế xã để giảm quá tải cho các bệnh viện tuyến trên, tập trung vào triển khai các dịch vụ kỹ thuật theo phân tuyến.

Cùng với đó, các bệnh viện tuyến trên ngoài việc thực hiện các giải pháp để tiếp tục nâng cao trình độ, năng lực của bệnh viện mình vẫn phải thực hiện các nhiệm vụ hỗ trợ, đào tạo, chuyển giao kỹ thuật để nâng cao năng lực cho tuyến dưới. Nhà nước giao nhiệm vụ và ngân sách nhà nước (có thể theo cơ chế đặt hàng) để các bệnh viện tuyến trên đi chỉ đạo tuyến, cử cán bộ y tế luân phiên xuống tuyến dưới, triển khai các đề án bệnh viện vệ tinh...

Đồng thời, cần xây dựng các tiêu chí tối thiểu về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nhân lực để bảo đảm chất lượng khám bệnh, ngày giường bệnh và các dịch vụ, kỹ thuật y tế. Giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị phải bảo đảm số bàn khám, số giường bệnh phục vụ người có thẻ bảo hiểm y tế, người chưa có thẻ bảo hiểm y tế nhưng đi khám, chữa bệnh theo đúng tuyến quy định. Số bàn khám, số giường bệnh dựa trên tài sản của bệnh viện đã được nhà nước đầu tư và số thẻ đăng ký khám, chữa bệnh ban đầu, tỷ lệ chuyển tuyến đến các bệnh viện tuyến trên. Ban hành các quy định thông thoáng về chuyển tuyến, chuyển người bệnh, về thanh toán bảo hiểm y tế trong trường hợp quá tải phải chuyển người bệnh sang bệnh viện khác.

Bộ trưởng Bộ Y tế báo cáo một số nội dung.

Ngoài ra, các đơn vị phải vay vốn, huy động vốn, liên doanh, liên kết, tuyển thêm nhân lực để thực hiện các dịch vụ theo yêu cầu. Chỉ được sử dụng tài sản công để hoạt động dịch vụ trong trường hợp đã bảo đảm cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nhân lực để phục vụ người có thẻ bảo hiểm y tế, người chưa có thẻ bảo hiểm y tế nhưng đi khám, chữa bệnh theo đúng tuyến quy định và phải có đề án được duyệt theo quy định của Luật quản lý, sử dụng tài sản công. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện nghiêm các quy định về liên thông kết quả chẩn đoán, xét nghiệm giữa các đơn vị, quy định trạm y tế xã được lấy mẫu đối với một số xét nghiệm để gửi tuyến trên xét nghiệm và nhận kết quả qua mạng. Sớm thành lập đơn vị quản lý, đánh giá chất lượng bệnh viện, đánh giá chất lượng dịch vụ y tế.

Kết luận về nội dung này tại Phiên giải trình, Ủy ban về các vấn đề Xã hội đề nghị Bộ Y tế tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong khám bệnh, chữa bệnh; Tăng cường năng lực quản lý của lãnh đạo bệnh viện; thực hiện chuẩn hóa và củng cố hệ thống thông tin phục vụ cho công tác quản lý bệnh viện; nâng cao trách nhiệm giải trình và đảm bảo tính minh bạch trong quản lý; chủ động thực hiện nhiều giải pháp để phát triển chuyên môn; nâng cao chất lượng dịch vụ. Đồng thời, đề nghị tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực y tế. Tiếp tục nghiên cứu và đánh giá tác động của việc thực hiện tự chủ đối với bệnh viện và người sử dụng dịch vụ bệnh viện hiệu quả, công bằng.