Hiện nay, khi giá than tăng cao, nguồn cung cấp than cho nhiệt điện không đủ đáp ứng thì nguồn than dành cho ngành Xi măng không thể đảm bảo. Việc tìm giải pháp sử dụng các nguồn nguyên liệu khác như rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp, phế thải của một số ngành làm nhiên liệu thay thế trong sản xuất xi măng thực sự cần thiết và có ý nghĩa quyết định với ngành Xi măng của nước ta.

Nhu cầu sử dụng rác thải, phế thải làm nhiên liệu thay thế than trong sản xuất clinker, xi măng ngày càng tăng

Để thực hiện giải pháp này, ngành Xi măng hay nói đúng hơn, các doanh nghiệp sản xuất xi măng phải đạt được 3 yêu cầu đề ra. Một là, nguồn cung cấp phải ổn định, lâu dài; Hai là, lựa chọn và đầu tư công nghệ phù hợp cho từng loại rác thải, phế thải nếu có sự khác xa về tính chất và các thành phần khác nhau; Ba là phải đem lại hiệu quả kinh tế.

Nguồn cung cấp rác thải, phế thải rất nhiều, phân tán có, tập trung có và hầu như tất cả chưa phân loại. Đây là một trong những sự khác biệt trong sử dụng rác thải, phế thải làm nhiên liệu thay thế ở Việt Nam so với nhiều quốc gia trên Thế giới. Khi đó việc lựa chọn các công nghệ xử lý, phân loại, đảo trộn, chế biến có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc tạo ra các nguyên liệu đầu vào đảm bảo yêu cầu tạo ra các nhiên liệu thay thế than trong quá trình sản xuất than.

Hiện nay, xuất hiện hai kiểu sử dụng rác thải, phế thải khác nhau. Một số doanh nghiệp sau khi thu gom được một số chủng loại rác, nếu là loại rác thải, phế thải có giá trị nhiệt thu hồi sau đốt cao như phế thải dệt may, da giày, ni lông… thì họ không sử dụng rác thải sinh hoạt. Công nghệ chế biến, sử dụng loại rác thải này có tính đồng nhất cao nên áp dụng công nghệ thuần.

Nếu nguồn rác thải bao gồm nhiều loại trong đó chủ yếu là rác thải sinh hoạt thì nhóm rác thải, phế thải có giá trị nhiệt thu hồi sau đốt cao sẽ được nghiên cứu để gia công, thái nhỏ, trộn đều cho vào kho chứa, đồng nhất trước khi áp dụng công nghệ đốt. Nhóm thứ hai thì phân loại rác tại nhà máy hay tại một cơ sở ngoài nhà máy và sử dụng phân phối lại các loại rác thải có nhiệt trị cao, bán cho các hộ sản xuất tạo ra các loại năng lượng có giá trị kinh tế cao hơn là thay thế than hoạc tạo ra sản phẩm tái chế như nhựa, ni lông…

Công nghệ đốt rác thải, phế thải trong lò nung clinker xi măng cũng rất khác nhau, nguồn gốc xuất xứ cũng khác nhau. Một số Công ty nhập khẩu công nghệ đốt từ nước ngoài, một số khác tự tạo ra công nghệ trên cơ sở nghiên cứu, áp dụng kinh nghiệm từ nước ngoài. Trong nhiều trường hợp các loại rác thải sinh hoạt, việc xử lý độ ẩm, xử lý các chất bay bốc như kiềm, lưu huỳnh… là những vấn đề phức tạp. Từ đó sẽ xuất hiện vấn đề hiệu quả trong việc tìm nguồn nhiên liệu thay thế than và phụ thuộc vào nguồn tiếp nhận.

Bên cạnh đó, hiệu quả sử dụng chất thải, phế thải làm nhiên liệu thay thế than cũng như các công nghệ đốt rác thải còn phụ thuộc nhiều và giá trị các loại rác thải, phế thải doanh nghiệp xi măng phải mua. Trong thực tế, nhiều loại rác thải, phế thải nhà cung cấp không lấy tiền, thậm chí còn trợ cấp thêm tiền xử lý, vận chuyển. Ngoài ra các chi phí liên quan đến quãng đường vận chuyển, kho bãi, tập kết… hàm lượng ẩm, tạp chất chứa trong rác thải, phế thải là những yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả kinh tế khi sử dụng các công nghệ đốt rác thải, phế liệu làm nhiên liệu thay thế than.

Có thể thấy, các doanh nghiệp ngành Xi măng thực sự có nhu cầu cần tìm các nguyên liệu thay thế than trong quá trình sản xuất làm nhiên liệu thay thế than. Rác thải, phế thải là đáp án chính xác cho đầu vào của ngành Xi măng hiện nay. Tuy nhiên không chỉ rác thải, phế thải quyết định được 100% sự thành công của quá trình giải bài toán nhiên liệu cho ngành sản xuất xi măng mà ở đây có đóng góp quan trọng của các công nghệ, thiết bị đốt rác thải, phế liệu. Chính các công nghệ, thiết bị này tạo ra hiệu quả trong việc cung cấp nhiệt cho các nhà máy sản xuất xi măng, đôi khi làm giảm thời gian quá trình nung các hỗn hợp nguyên liệu thô tạo ra clinker cũng như tăng hiệu quả công tác bảo vệ môi trường.

Nói cách khác, ngành Xi măng nói chung và các doanh nghiệp sản xuất clinker, xi măng nói riêng đang khát nhu cầu sử dụng rác thải, phế thải làm nhiên liệu thay thế than cũng như khát công nghệ, thiết bị đốt rác thu hồi nhiệt hiện đại để giảm chi phí đầu vào cũng như đảm bảo không phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn than trong nước.

Phát triển, ứng dụng các công nghệ đốt rác thu hồi năng lượng cung cấp nhiệt năng cho quá trình sản xuất clinker hay lựa chọn nguyên liệu đầu vào từ rác thải, phế thải sẽ luôn là vấn đề mà các doanh nghiệp ngành Xi măng cần quan tâm, ưu tiên nếu muốn vươn ra thị trường khu vực trong thời điểm hiện nay.