Đạt được các mục tiêu đề của Đề án “ Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” sẽ khẳng định vị thế vững chắc của sản phẩm lúa, gạo Việt Nam trên thị trường thế giới, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong sản xuất nông nghiệp.

Với mục tiêu hình thành một triệu héc-ta vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắp với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Mục tiêu đến năm 2025:

Hình thành diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp đạt 180.000 ha; giá trị gia tăng trong chỗi gạo tăng 30%, trong đó tỷ suất lợi nhuận của người trồng lúa đạt trên 40%; lượng gạo xuất khẩu chất lượng cao và phát thải thấp chiếm trên 20% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh;

Thực hiện canh tác bền vững: Giảm lượng lúa giống gieo sạ xuống 80-100 kg/ha, giảm 20% lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, giảm 20% lượng nước tưới so với canh tác truyền thống, 100% diện tích áp dụng ít nhất một truy trình canh tác bền vững;

Tổ chức lại sản xuất: 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc các tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; tỷ lệ cơ giới hóa đông bộ đạt trên 50% diện tích; trên 200.000 hộ áp dụng quy trình canh tác bền vững;

Bảo vệ môi trường và tăng trưởng xanh: Bảo đảm tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 10%; 70% rơm tại các vùng chuyên canh được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biến tái sử dụng; giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống.

Mục tiêu đến năm 2030:

Hình thành diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp đạt một triệu héc-ta; giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%, trong đó tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50%;

Canh tác bền vững: Giảm lượng lúa giống gieo sạ xuống dưới 70 kg/ha, giảm 30% lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, giảm 20% lượng nước tưới so với canh tác truyền thống, 100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững.

Tổ chức lại sản xuất: 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc các tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt trên 70% diện tích; trên 1.000.000 hộ áp dụng quy trình canh tác bền vững;

Bảo vệ môi trường và tăng trưởng xanh: Tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 8%; 100% rơm được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biến tái sử dụng; giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống.

Đề án được triển khai tại 12 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long: An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp, Long An, Sóc Trăng, Cần Thơ, Bạc Liêu, Trà Vinh, Hậu Giang, Cà Mau, Tiền Giang và Vĩnh Long với những vị trí được quy hoạch là đất chuyên trồng lúa trong quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2023, có diện tích liền mảnh tối thiểu là 50 héc-ta.

Giai đoạn 1 thực hiện trong thời gian từ 2024-2025 trong đó, tập trung củng cố các diện tích đã có của Dự án chuyển đổi Nông nghiệp bền vững tại Việt Nam là 180.000ha; giai đoạn 2 từ 2026-2030 tập trung xác định cụ thể khu vực trọng tâm để lập dự án đầu tư phát triển vùng lúa chuyên canh chất lượng cao giảm phát thải mới và mở rộng thêm 820.000ha để đạt tổng thể một triệu ha theo đề án.

Thực hiện triển khai các chương trình nhiệm vụ ưu tiên

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì thực hiện: Chương trình nâng cao năng lực cho hợp tác xã và doanh nghiệp tham gia Đề án (thời gian triển khai 2024-2030); Chương trình hiện địa hóa hạ tầng sản xuất cho một triệu héc-ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng canh vùng đồng bằng sông Cửu Long (thời gian từ 2025-2030); Chương trình thí điểm chi trả các-bon dựa vào kết quả cho một triệu héc-ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long (thời gian 2024-2027).

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì thực hiện Chương trình tín dụng hỗ trợ liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp vùng đồng bằng sông Cửu Long giữa hợp tác xã với các doanh nghiệp (thời gian 2025-2030).

Giao các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, các bộ, ngành liên quan, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và UBND các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Cửu Long căn cứ trên chức năng quản lý nhà nước của mình thực hiện chủ trì hoặc phối hợp với cơ quan chủ trì để thực hiện Đề án hiệu quả nhất.

Nguồn vốn thực hiện Đề án được sử dụng từ nguồn ngân sách nhà nước trung ương và địa phương; nguồn tín dụng, nguồn xã hội hóa từ các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; các nguông vốn tài trợ không hoàn lại, nguồn vốn vay hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và nguồn hỗ trợ quốc tế khác./.